Ngân hàng vượt bão Covid-19 nhờ NIM

Các ngân hàng đã vượt qua bão Covid-19 năm 2020 một cách ngoạn mục nhờ NIM (biên lãi ròng) tăng cao và điều này được dự báo tiếp tục được duy trì trong năm 2021.

Vượt qua bão Covid-19

Khi Covid-19 bùng phát, lãnh đạo giới ngân hàng lo không tránh khỏi tác động tiêu cực khi doanh nghiệp lao đao. Đến hết nửa năm, một số lãnh đạo nhà băng khi được hỏi vẫn không tự tin lượng hóa tác động của Covid-19 lên kết quả kinh doanh và sức khoẻ của ngành. Tuy nhiên, kết thúc năm 2020, phần lớn nhà băng đều tăng trưởng lợi nhuận hai con số và tỷ lệ nợ xấu không tăng, thậm chí giảm so với hồi đầu năm.

Đánh giá về việc các ngân hàng vẫn đạt lợi nhuận cao năm qua trong bối cảnh đại dịch Covid-19 bùng phát, một chuyên gia lĩnh vực tài chính cho rằng, sở dĩ các ngân hàng đạt lãi cao năm qua là do tỷ lệ NIM tăng cao khi chi phí đầu vào giảm mạnh, trong khi lãi suất cho vay có giảm, nhưng chưa theo kịp đà giảm của lãi suất huy động.

Đánh giá diễn biến lãi suất trong năm 2021, vị chuyên gia này cho biết, lãi suất cho vay vẫn khó giảm mạnh, cho dù lãi suất đầu vào có thể giảm thêm. Hiện chênh lệch lãi suất huy động và cho vay lớn khi lãi suất huy động bình quân chỉ 3 - 5%/năm, nhưng có những khoản vay vẫn treo lãi suất 9 - 11%/năm, dù Ngân hàng Nhà nước đã nhiều lần giảm lãi suất điều hành, tạo điều kiện cắt giảm chi phí đầu vào.

Báo cáo tài chính hợp nhất quý IV/2020 được các nhà băng công bố đều cho thấy, lãi thuần tín dụng tăng cao.

Chẳng hạn, thu nhập lãi ròng (NII) chiếm khoảng 62% tổng thu nhập của OCB trong năm qua, tương đương mức tăng trưởng 21% trong năm 2020, NIM ổn định ở mức 3,9%, trong Top 5 ngân hàng và tăng trưởng tín dụng cao hơn bình quân ngành.

Với ACB, trong năm 2020, dù hoạt động dịch vụ giảm 10,6% xuống 1.695 tỷ đồng, nhưng thu nhập lãi thuần - nguồn thu chính của ACB tăng 20,4%, mang về 14.582 tỷ đồng và chiếm hơn 80% tổng nguồn thu. Lãi thuần từ hoạt động kinh doanh ngoại hối và chứng khoán kinh doanh tăng trưởng lần lượt 59,7% và 121,4%.

Đặc biệt, lãi thuần từ chứng khoán đầu tư đạt 732 tỷ đồng, gấp gần 126 lần năm trước. Kết quả, lợi nhuận hợp nhất trước thuế năm 2020 của ACB đạt 9.596 tỷ đồng, tăng 27,7%.

Tương tự, thu nhập lãi thuần trong quý IV/2020 của NCB tăng 32,8% với 602 tỷ đồng, đóng góp hơn 85% tổng thu nhập hoạt động chung của ngân hàng. Tuy nhiên, lãi thuần từ mảng dịch vụ lại sụt giảm tới 35,6%, xuống 16,1 tỷ đồng. Kết quả, NCB báo lỗ gần 25 tỷ đồng trong quý IV/2020. Lũy kế cả năm 2020, lợi nhuận NCB giảm 93%, đạt 3,7 tỷ đồng.

Theo thống kê của Fiin Group, cả năm 2020, lợi nhuận sau thuế của 26 ngân hàng niêm yết và giao dịch trên UPCoM vẫn tăng trưởng mạnh ở mức 16,1%. Tổng thu nhập hoạt động tăng 12,8% còn chi phí dự phòng rủi ro tăng 19,7% so với năm 2019.

Việc chi phí dự phòng tăng nhưng lợi nhuận vẫn tăng mạnh cho thấy tác động Covid-19 lên chi phí dự phòng, cũng như mức độ ảnh hưởng đến lợi nhuận ngân hàng trong thời gian tới sẽ không quá lớn.

NIM sẽ tiếp tục cải thiện trong 2021

TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính - ngân hàng cho biết, mặt bằng lãi suất đầu vào đã giảm, nhưng đầu ra chưa thực sự giảm nhiều khiến NIM của các ngân hàng sẽ tiếp tục tăng trong năm 2021. Qua đó, giúp lợi nhuận tăng trưởng, nhưng do nợ xấu tăng vì nhiều khách hàng bị ảnh hưởng bởi Covid-19, nên các nhà băng cũng phải tăng trích lập dự phòng.

Công ty Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV) dự báo, tăng trưởng tín dụng năm 2021 sẽ đạt 12 - 14% khi hầu hết các ngành, nghề được dự báo có sự phục hồi và NIM của toàn ngành năm 2021 sẽ tiếp tục tăng trưởng trong bối cảnh lãi suất huy động thấp.

Còn theo dự báo của FiinGroup, tăng trưởng lợi nhuận sau thuế năm 2021 của 12 ngân hàng niêm yết sẽ ở mức 18,2% (cao hơn năm 2020 là 14,9%).

Trong đó, các ngân hàng được dự báo có lợi nhuận tăng mạnh bao gồm Vietcombank (+14,9%), BIDV (+41,3%) và VietinBank (+41,9%). Theo FiinGroup, triển vọng tích cực này đến từ cả hoạt động tín dụng, cũng như tiếp tục câu chuyện về doanh thu dịch vụ, trong đó đặc biệt là mảng bancasurance.

Cùng nhận định, SSI Research ước tính, lợi nhuận trước thuế trung bình của nhóm cổ phiếu ngân hàng sẽ tăng trưởng 21% so với cùng kỳ. Các ngân hàng thương mại quốc doanh ước tính đạt tăng trưởng lợi nhuận trước thuế cao hơn (+30%) so với ngân hàng thương mại cổ phần (+17,2%) do lợi nhuận trước thuế năm 2020 của các ngân hàng thương mại quốc doanh ở mức thấp (-6% so với 2019).

Các động lực tăng trưởng lợi nhuận chính trong năm 2021 bao gồm tăng trưởng thu nhập lãi thuần mạnh mẽ hơn, nhờ mở rộng tín dụng và NIM cải thiện nhẹ năm nay.

Các chuyên gia phân tích của SSI Research ước tính, thu nhập lãi thuần của các ngân hàng sẽ tăng 15%, trong khi tăng trưởng tín dụng là 12 - 13% so với cùng kỳ.

NIM tại nhiều ngân hàng sẽ cải thiện với mức tăng trung bình của các ngân hàng trong phạm vi nghiên cứu là 10 điểm cơ bản lên 3,56%. Ngân hàng sẽ tiếp tục được lợi từ việc chi phí vốn giảm khi lãi suất huy động đã giảm từ 2 - 2,5%.

Mặt bằng lãi suất huy động được dự báo sẽ dao động trong biên độ hẹp trong nửa đầu năm 2021 và chỉ tăng nhẹ trong nửa cuối năm 2021 do tín dụng tốt hơn.

Chính môi trường lãi suất huy động thấp này tiếp tục giúp các ngân hàng tiết kiệm chi phí vốn. Điều này tác động tích cực lên lợi nhuận ngân hàng.

SSI Research ước tính, lãi trước thuế của Vietcombank 2021 đạt 29.300 tỷ đồng, tăng 27,3% so với năm trước, với giả định tăng trưởng tín dụng, tiền gửi và tài sản lần lượt là 12,8%, 11% và 14% so với cùng kỳ. Uớc tính NIM sẽ tăng lên 3,03% với chi phí vốn được cải thiện và tốc độ tăng trưởng cho vay liên ngân hàng thấp hơn.

Vietcombank đặt mục tiêu lợi nhuận trước thuế năm 2021 ở mức 25.200 tỷ đồng, nhưng trong quý I/2021, lợi nhuận đã đạt khoảng 7.000 tỷ đồng, tương đương 28% kế hoạch cả năm.

Tại VietinBank, ông Lê Đức Thọ, Chủ tịch HĐQT Ngân hàng cho biết, ước tính lãi trước thuế quý I/2021 của Ngân hàng đạt khoảng 7.000 - 8.000 tỷ đồng (chưa gồm phí upfront từ hợp đồng bancassurance với Manulife), cao hơn 135 - 175% so với cùng kỳ năm trước. SeABank cũng báo đạt 698,3 tỷ đồng trước thuế trong quý đầu năm nay, cao gấp 2,3 lần so với cùng kỳ năm ngoái.

MSB ước đạt khoảng 1.200 tỷ đồng lợi nhuận trong quý I/2021, cao gấp 4 lần cùng kỳ năm ngoái. HDBank cũng báo lãi hơn 2.000 tỷ đồng trong quý I/2021, tăng 67% so với cùng kỳ, trong đó thu từ dịch vụ tăng gấp đôi.

Nhìn chung, nhiều ngân hàng đặt mục tiêu lợi nhuận tăng trưởng khá mạnh năm nay. Chẳng hạn, MSB, VIB cùng đặt mục tiêu tăng 30%, BIDV tăng hơn 40%, SHB tăng 70%, Eximbank tăng hơn 60%, Techcombank tăng 25% lên mức gần 20.000 tỷ đồng trước thuế; ACB mục tiêu 10.600 tỷ đồng trước thuế; Sacombank 4.000 tỷ đồng; HDBank 7.000 tỷ đồng.

Các chuyên gia phân tích của SSI Research cũng ước tính, lợi nhuận trước thuế quý I/2021 của nhóm ngân hàng niêm yết được nghiên cứu tăng từ 55 - 65% so cùng kỳ.

Trong đó, ngân hàng thương mại quốc doanh khả năng đạt được mức tăng trưởng ngoạn mục hơn nữa, tăng khoảng 75 - 85% so với cùng kỳ khi các ngân hàng này đã tăng cường trích lập dự phòng để giải quyết các tài sản có vấn đề.

Các ngân hàng thương mại cổ phần dự kiến sẽ đạt mức tăng trưởng lợi nhuận trước thuế khoảng 45 -55% so với cùng kỳ.

Một điểm đáng chú ý, Ngân hàng Nhà nước vừa ban hành Thông tư 03/2021/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung Thông tư 01. Theo đó, các ngân hàng thương mại có thể mở rộng phạm vi các khoản nợ được tái cơ cấu và có cơ sở để đưa ra phương án tài chính rõ ràng hơn nhờ ấn định thời điểm kết thúc tái cơ cấu, miễn giảm lãi là 31/12/2021 và quy định về trích lập dự phòng với lộ trình 3 năm. Chính điều này sẽ tạo thuận lợi hơn cho các ngân hàng thương mại trong việc triển khai hỗ trợ các khách hàng bị ảnh hưởng tiêu cực từ đại dịch Covid-19.