Ngân hàng sẽ ra sao nếu bị tước quyền tự quyết room ngoại?

Tại Dự thảo Nghị định hướng dẫn Luật chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước dự kiến bỏ quyền tự định đoạt tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài đối với các doanh nghiệp đại chúng.

Theo quy định của Luật Chứng khoán và các luật hiện hành, room ngoại tại các ngân hàng tối đa chỉ được 30%. Do đó, để săn và giữ chân các đối tác chiến lược, nhiều ngân hàng đã phải dùng đến quyền mở/khóa room ngoại để có dư địa tìm đối tác đầu tư dài hạn hỗ trợ ngân hàng trong hoạt động sản xuất kinh doanh.

Tại ĐHĐCĐ mới đây, HĐQT VPBank đã thông qua phương án giảm tỷ lệ sở hữu nước ngoài từ 22,77% xuống còn 15%. Theo ông Nguyễn Đức Vinh, Tổng Giám đốc VPBank, đây là bước đi nhằm giữ lại “room” để chào bán cho các đối tác ngoại, từ đó tạo ra cơ hội thu về thặng dư vốn cho ngân hàng...

VPBank đã giảm tỷ lệ sở hữu nước ngoài từ 22,77% xuống còn 15%.

Hay như HDBank đã công bố khóa room ngoại ở mức 21,5% (hiện nhà đầu tư ngoại đang nắm hơn 21% vốn tại HDBank), nhằm tìm kiếm đối tác chiến lược dài hơi.

Theo Điểm d, khoản 1, Điều 2a, Nghị định 60/2015/NĐ-CP, đối với công ty đại chúng không thuộc các trường hợp quy định tại điểm a, b, c khoản này, tỷ lệ sở hữu nước ngoài là không hạn chế, trừ trường hợp Điều lệ công ty có quy định khác. Tuy nhiên, Dự thảo Nghị định hướng dẫn một số điều của Luật Chứng khoán đã bỏ cụm từ “trừ trường hợp Điều lệ công ty có quy định khác”. Điều này có nghĩa các doanh nghiệp niêm yết, trong đó có các ngân hàng niêm yết, sẽ bị tước quyền quyết định room ngoại.

Theo UBCK, sở dĩ cơ quan này bỏ quyền tự quyết room ngoại đối với các doanh nghiệp niêm yết do nhiều doanh nghiệp thường xuyên thay đổi room ngoại, ảnh hưởng đến quyền lợi của các cổ đông, cũng như tính minh bạch, tính thanh khoản của các cổ phiếu…

Tuy nhiên, chuyên gia cho rằng, ngành ngân ngân hàng là ngành đặc thù, có nhiều yếu tố nhạy cảm.Việc bỏ quyền tự quyết room ngoại của các ngân hàng sẽ tạo điều kiện cho các nhà đầu tư nước ngoài nhỏ lẻ lướt sóng cổ phiếu, khiến ngân hàng khó tìm được đối tác chiến lược hỗ trợ ngân hàng phát triển một cách minh bạch, lành mạnh theo xu hướng hội nhập quốc tế. Hơn nữa, điều đó còn có nguy cơ dẫn tới các tập đoàn tài chính đa quốc gia thông qua các công ty con mua cổ phiếu ngân hàng vượt hạn mức cho phép, khiến ngân hàng đứng trước nhiều rủi ro, ảnh hưởng tới an ninh tài chính tiền tệ quốc gia...

Theo TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia ngân hàng cho rằng, room ngoại của ngân hàng được quy định tối đa 30%, chứ không có quy định nào bắt buộc phải mở hết room này. Dự thảo Nghị định hướng dẫn một số điều của Luật Chứng khoán yêu cầu tất cả ngân hàng mở hết room này là không hợp lý, cần phải xem xét lại.

Trước quy định bất hợp lý tại Dự thảo Nghị định hướng dẫn Luật chứng khoán, NHNN cũng đề nghị Ban soạn thảo cần trả lại quyền tự quyết room ngoại cho doanh nghiệp niêm yết nói chung và ngân hàng nói riêng. Ngoài lý do pháp luật không bắt buộc tỷ lệ sở hữu cố định, NHNN nước cho rằng, việc trao quyền tự quyết room ngoại cho các ngân hàng còn là cơ sở để các ngân hàng cân nhắc việc tham gia của nhà đầu tư nước ngoài phù hợp với mục tiêu lựa chọn cổ đông chiến lược, tìm kiếm cơ hội hợp tác đầu tư theo chiến lược phát triển của các ngân hàng.