Ngân hàng "lợi bất cập hại" khi "ép" khách vay tiền mua bảo hiểm

Ngân hàng cũng như bảo hiểm là ngành kinh doanh dựa chủ yếu trên uy tín và niềm tin. Một khi niềm tin của khách hàng bị lung lay thì chính các ngân hàng và công ty bảo hiểm sẽ chịu thiệt hại.

Đây là chia sẻ của Luật sư Trương Thanh Đức – Giám đốc Công ty Luật ANVI:

- Tình trạng nhân viên của một số ngân hàng giới thiệu, chào mời, ép buộc khách hàng mua bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm liên kết đầu tư khi tới gửi tiền hoặc vay vốn tại các ngân hàng có bị coi là vi phạm pháp luật, thưa ông?

Theo quy định về giao dịch dân sự, hợp đồng sẽ bị vô hiệu do bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép, nhầm lẫn. Trên thực tế thấy quá nhiều khách hàng vay vốn ngân hàng kèm theo hợp đồng mua bảo hiểm, song lại rất khó để chứng minh “bia ép lạc”.

Sau khi “bút sa gà chết”, mọi sự đã xong xuôi, khách hàng mới dám phản ứng bằng cách kêu ca, phản đối, lên án ngân hàng. Tuy nhiên, nếu không chứng minh được thuyết phục “sức ép” của ngân hàng thì chỉ là sự hậm hực bực mình, chứ khởi kiện ra tòa cũng không có cơ sở để giải quyết. Chỉ có thông qua nghiệp vụ điều tra nhiều hồ sơ, vụ việc như cách làm của các cơ quan chức năng như cơ quan cảnh sát điều tra, thì mới tìm và kết luận được đúng sai theo đúng bản chất sự việc.

Để xảy ra thực trạng này rõ ràng là lỗi của những ngân hàng đang hành xử theo kiểu vì lợi nhuận mà sẵn sàng trái với đạo lý và chuẩn mực văn hóa kinh doanh. Chỉ có thể thu hút và giữ được nhiều khách hàng bằng cách làm ăn tử tế, tôn trọng khách hàng, ứng xử sòng phẳng, hài hòa lợi ích giữa hai bên.

Một khi niềm tin của khách hàng bị lung lay, thậm chí đã mất đi thì thiệt hại lớn nhất chính là các ngân hàng. Thiệt hại tiếp theo là ngành bảo hiểm vì đã không kiểm soát được cách thức bán hàng, không bảo đảm được trách nhiệm với sản phẩm và quyền lợi của khách hàng...

- Nếu ngân hàng “ép” khách mua bảo hiểm khi tới gửi tiền hoặc vay vốn, thì lỗi ở đây được xác định như nào, thưa ông?

Ngân hàng “lợi dụng” khó khăn của khách hàng là đang cần vốn để bảo hiểm là vấn đề đạo đức kinh doanh. Việc ép buộc mua bảo hiểm là vi phạm Luật Kinh doanh bảo hiểm và Bộ luật Dân sự. Còn người vay cũng biết mình bị ép, nhưng vì để đạt được cái lợi trước mắt nên vẫn chấp nhận mua. Khách hàng bị ép mua một mặt hàng, nhưng đây không phải hàng giả, hàng hỏng hàng kém chất lượng, mà là không có nhu cầu, không phù hợp, thậm chí có nguy cơ thiệt hại lớn nếu không có tiền để theo đuổi. Chính vì vậy, bản thân người mua cũng có cái sai. Tức là người mua có phần nào đó bị ép buộc, song không thể đổ lỗi 100% cho ngân hàng và bảo hiểm.

Ngoại trừ trường hợp người dân gửi tiền mà ngân hàng lại “dụ dỗ” làm cho khách hàng nhầm lẫn chuyển đổi sang sản phẩm đầu tư bảo hiểm, thì đây hoàn toàn là cái sai của ngân hàng. Tuy nhiên, để chứng minh rằng mình bị nhầm lẫn để hủy bỏ hợp đồng bảo hiểm thì cũng không dễ hơn chứng minh bị ép buộc.

- Từ thực tế đã nêu, ông có đề xuất, khuyến nghị gì?

Theo tôi, có 3 yếu tố chính tác động đến việc này: Thứ nhất, là về khía cạnh pháp luật thì đã quy định tương đối rõ về trách nhiệm và chế tài đối với các bên liên quan; Thứ hai, là về phía ngân hàng thì không chỉ thực hiện đúng quy định pháp luật mà cần phải đề cao văn hóa, đạo đức kinh doanh để làm hài lòng khách hàng, ít nhất là cũng không gây ra bức xúc cho họ; Thứ ba, là về phía khách hàng thì cần nắm rõ pháp luật và sản phầm dịch vụ để bảo vệ quyền lợi, nghĩa vụ của mình trong các giao dịch với ngân hàng.

Theo đó, các cơ quan chức năng cần tăng cường sự đôn đốc, nhắc nhở, giám sát và xử lý sai phạm. Các ngân hàng và nhân viên ngân hàng đừng coi thường yếu tố văn hoá doanh nghiệp, đạo đức kinh doanh. Nếu không đề cao sự tử tế thì tự tay phá đi uy tín, thương hiệu. Còn khách hàng thì cũng cần phải sử dụng “quyền lực người tiêu dùng” tẩy chay và mạnh mẽ hơn là tố cáo và khởi kiện ra tòa.

- Xin cảm ơn ông!