Ngân hàng chưa thể nhẹ đầu với nợ xấu

Mặc dù Thông tư 02 về cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ đã được Ngân hàng Nhà nước trình Chính phủ gia hạn hiệu lực đến hết năm 2024, song, sự lo ngại nợ xấu gia tăng vẫn hiện hữu.

Áp lực gia tăng nợ xấu

Bức tranh nợ xấu của ngành Ngân hàng trong mùa báo cáo tài chính quý I/2024 đang có nhiều vấn đề đáng quan tâm.

Ở khối ngân hàng quốc doanh, tại Đại hội đồng cổ đông vừa qua, lãnh đạo BIDV đã có báo cáo sơ bộ kết quả kinh doanh quý I/2024, trong đó có báo cáo về tỉ lệ nợ xấu của ngân hàng kiểm soát dưới 1,4% theo định hướng, lợi nhuận trước thuế đạt trên 7.000 tỉ đồng, tăng 6,7% so với cùng kỳ.

Cũng theo thông tin mới được công bố tại Báo cáo tài chính quý I/2024 cho thấy, chất lượng nợ vay của VietinBank có chiều hướng đi lùi khi tổng nợ xấu tính hết quý I đã tăng 23% lên trên 20.400 tỉ đồng. Tỉ lệ nợ xấu/tổng dư nợ theo đó tăng từ mức 1,13% hồi đầu năm lên 1,35% ở cuối quý I.

Trong ngày 31.3, ngân hàng này cũng có khoản dự phòng rủi ro cho vay khách hàng đạt trên 30.775 tỉ đồng, tăng 11% so với đầu năm.

Đến hết quý I/2024, nợ xấu của Vietcombank, được xem là "ông lớn" trong ngành cũng đã tăng từ 0,99% lên 1,22%.

Trong khi đó, bức tranh nợ xấu của khối ngân hàng thương mại lại đang cho thấy có nhiều hơn những gam màu xám.

Ngân hàng Thương mại Cổ phần Á Châu (ACB) vừa công bố báo cáo tài chính với thu nhập lãi thuần đạt 6.721 tỉ đồng, tăng 8% so với cùng kỳ năm trước. Đáng chú ý, tính đến 31.3.2024, tổng nợ xấu của ACB là 7.348 tỉ đồng, tăng 25% so với đầu năm (không tính đến 5.478 tỉ đồng cho vay giao dịch ký quỹ của ACBS).

Trong đó, nợ dưới tiêu chuẩn (nợ nhóm 3) tăng 25% lên 1.182 tỉ đồng. Nợ nghi ngờ (nợ nhóm 4) tăng 36% lên 1.433 tỉ đồng. Nợ có khả năng mất vốn (nợ nhóm 5) tăng 21% lên 4.733 tỉ đồng, chiếm tỉ trọng gần 65% tổng nợ xấu. Theo đó, tỉ lệ nợ xấu đến cuối quý I/2024 tăng từ 1,2% lên 1,45%.

Tổng nợ xấu tính đến hết quý I/2024 của Eximbank là 4.203 tỉ đồng, tăng 13% so với đầu năm. Đáng chú ý, nợ dưới chuẩn tăng 85%. Kết quả, đẩy tỉ lệ nợ xấu trên dư nợ vay tăng từ 2,65% đầu năm lên 2,86%.

Tỉ lệ nợ xấu của Ngân hàng TMCP Quân đội MB Bank cũng bất ngờ tăng mạnh lên mức 2,5% so với mức 1,6% vào thời điểm cuối năm 2023 trong khi tỉ lệ bao phủ nợ xấu sụt giảm về mức 80% (so với mức 117% cuối năm 2023).

Chạy đua xử lý nợ xấu

Có thể thấy, việc Ngân hàng Nhà nước gia hạn Thông tư 02/2023/TT-NHNN về cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ có thể nói là đáp ứng được nguyện vọng của hầu hết ngân hàng, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế phục hồi chậm, nhu cầu tín dụng yếu, tạo điều kiện cho doanh nghiệp trong việc trả nợ, còn ngân hàng tránh được nguy cơ nợ xấu tăng cao.

Tuy nhiên, không ít ý kiến lo ngại về việc gia hạn sẽ tiềm ẩn rủi ro lớn khi nợ xấu (nợ nhóm 3 - 5) không được thể hiện một cách chính xác, vì tỉ lệ nợ xấu của các ngân hàng sẽ thấp hơn thực tế.

Bản thân một số lãnh đạo ngân hàng cũng có quan điểm lo ngại khi Thông tư 02 hết hiệu lực. Khi đó, tình hình sẽ phụ thuộc vào môi trường kinh doanh bên ngoài cũng như sự vận động, linh hoạt, thích ứng của mỗi doanh nghiệp.

Nếu các doanh nghiệp không phục hồi, không trả được nợ thì nợ xấu sẽ tăng, ảnh hưởng đến cả doanh nghiệp và ngân hàng. Một số ngân hàng đủ khả năng có thể duy trì tỉ lệ nợ xấu dưới 2%, thấp hơn trung bình ngành. Mặc dù vậy, nợ nhóm 2 trở lên có thể chịu áp lực tăng, nếu khách hàng có khoản vay ở ngân hàng khác bị chuyển nhóm nợ thì cũng sẽ chuyển nhóm nợ tại ngân hàng khác.

Trong báo cáo phân tích về nhóm ngành ngân hàng mới đây, các chuyên gia phân tích của Công ty Chứng khoán SSI nhận định, dự báo, tỉ lệ nợ xấu cuối năm 2024 có thể chỉ tăng nhẹ so với cuối năm 2023 (ước tính từ 1,63% lên 1,68%), do dự kiến các ngân hàng sẽ đẩy mạnh việc xóa nợ xấu và nền kinh tế phục hồi mạnh hơn vào cuối năm nay. Song, các khoản nợ có vấn đề (bao gồm các khoản nợ nhóm 2, các khoản vay tái cơ cấu, trái phiếu doanh nghiệp quá hạn, các khoản vay cũ) vẫn cần được giám sát chặt chẽ.