Nga - Trung sắp ký siêu dự án khí đốt

"Chúng tôi dự kiến hoàn tất quá trình đánh giá và ký hợp đồng trong tương lai gần để xây dựng đường ống khí đốt có công suất 50 tỷ m3 đi qua lãnh thổ Mông Cổ. Hai nước còn có một số dự án mới khác", Phó thủ tướng Nga Alexander Novak ngày 16/5 tiết lộ trên đài truyền hình Rossiya 1.

Thông báo được ông Novak đưa ra khi Tổng thống Nga Vladimir Putin thăm cấp nhà nước tới Trung Quốc ngày 16-17/5 và thảo luận về tăng cường hợp tác giữa hai nước, trong đó có lĩnh vực năng lượng.

Trong tuyên bố chung giữa Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Putin vào ngày 16/5, hai lãnh đạo nhấn mạnh ủng hộ các biện pháp cùng đảm bảo an ninh kinh tế và năng lượng cho hai nước.

Bắc Kinh và Moskva cam kết tăng cường hợp tác ở các dự án năng lượng quy mô lớn và thắt chặt hợp tác trong các lĩnh vực mới như năng lượng tái tạo, năng lượng hydro, thị trường carbon.

Từ trước chuyến thăm Trung Quốc của Tổng thống Putin, giới chức Nga đã nhận định đường ống Power of Siberia 2 là nội dung "hiển nhiên" cần có trong thảo luận giữa hai lãnh đạo.

Đại sứ Trung Quốc tại Nga Trương Hán Huy ngày 14/5 trả lời RIA Novosti rằng các công ty hai nước đang "chủ động thảo luận chi tiết" về dự án. Ông cũng tiết lộ Bắc Kinh ủng hộ phương án tích hợp công năng từ sản xuất đến xử lý khí đốt cho Power of Siberia 2.

Tổng thống Nga Vladimir Putin (trái) và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trao đổi văn kiện ký kết giữa hai nước vào ngày 16/5 tại Bắc Kinh. Ảnh: AFP

Kế hoạch xây dựng đường ống khí đốt Power of Siberia 2 được ông Novak hé lộ từ tháng 9/2022, với kỳ vọng sẽ thay thế đường ống Nord Stream 2 từ Nga sang châu Âu.

Dự án này tiếp tục được thảo luận trong chuyến thăm Nga của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hồi tháng 3/2023. Tuy nhiên, tuyên bố sau đó từ phía Nga cho thấy Power of Siberia 2 vẫn chưa được thống nhất và hai bên còn một số chi tiết cần giải quyết. Ông Novak nói chính phủ đã chỉ đạo tập đoàn khí đốt Gazprom ký hợp đồng với đối tác Trung Quốc càng sớm càng tốt.

Đến tháng 12/2023, Gazprom và Tập đoàn Xăng dầu Quốc gia Trung Quốc (CNPC) đã bước vào giai đoạn hoàn thiện thỏa thuận triển khai Power of Siberia 2, trong đó có các điều khoản về kinh tế và thương mại. Các bên bắt đầu triển khai thiết kế và khảo sát tại Mông Cổ cho dự án.

Hãng thông tấn IA REX cho biết Power of Siberia 2 có ý nghĩa quan trọng đối với Moskva, song các đối tác Trung Quốc vẫn tìm cách giảm nhẹ nội dung này với lập luận "Bắc Kinh chưa cần đến dự án" hoặc bày tỏ lo ngại về chi phí.

Munkhnaran Bayarlkhagva, cựu thành viên Hội đồng An ninh Quốc gia Mông Cổ, mô tả Power of Siberia 2 đang trong tình trạng "vô định" khi ông chưa ghi nhận bất kỳ thảo luận nào trên chính trường Mông Cổ về dự án.

Nga đang cung cấp khí đốt cho Trung Quốc qua đường ống Power of Siberia 1, còn gọi là "Đường ống phương Đông", theo thỏa thuận song phương dài 30 năm. Đường ống bắt đầu hoạt động từ năm 2019 và dự kiến đạt năng suất vận hành tối đa 38 tỷ m3 mỗi năm vào 2025.

Một khi đường ống Power of Siberia 2 được xây dựng và vận hành đầy đủ, Nga có thể cung cấp cho Trung Quốc 100 tỷ m3 khí đốt mỗi năm.

Hệ thống đường ống Power of Siberia và Power of Siberia 2 (dự kiến) chuyển khí đốt từ Nga tới Trung Quốc. Đồ họa: CNBC