Nền kinh tế toàn cầu vẫn mạnh mẽ trước nhiều thách thức

Bước vào quý IV, nền kinh tế toàn cầu đang tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ trước nhiều thách thức trong những năm gần đây.

Thách thức mới nhất là việc đánh giá lại rủi ro của thị trường trái phiếu chính phủ khu vực đồng euro sau cuộc bầu cử bất ngờ ở Pháp và sự sụp đổ mạnh mẽ của thị trường chứng khoán toàn cầu vào đầu tháng 8 do lo ngại về suy thoái kinh tế ở Mỹ và chính sách tiền tệ quá thắt chặt.

Tuy nhiên, trái ngược với những lo ngại phổ biến, nền kinh tế Mỹ không ở trong hoặc trên bờ vực suy thoái. Thay vào đó, nền kinh tế này tiếp tục mở rộng với tốc độ tăng trưởng hàng năm cao hơn tiềm năng là khoảng 3% theo quý dựa theo dữ liệu mới nhất của mô hình dự báo GDPNow đáng tin cậy của Fed chi nhánh Atlanta.

Scope Ratings ước tính tiềm năng tăng trưởng hàng năm của Mỹ ở mức vừa phải hơn là 2%. Mặc dù tỷ lệ việc làm đã tăng lên, nhưng vẫn ở mức thấp trong lịch sử, phản ánh khả năng phục hồi của thị trường lao động.

Thị trường tài chính toàn cầu vẫn ổn định sau đợt sụt giảm mạnh vào đầu tháng 8, với các chỉ số chứng khoán Mỹ đạt mức cao mới. Tỷ lệ P/E Shiller (P/E được điều chỉnh theo yếu tố chu kỳ) của Mỹ vẫn cao hơn đáng kể so với mức trước cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu. Ngày càng có nhiều bằng chứng ủng hộ luận điểm lâu đời của Scope về sự hạ cánh mềm đối với nền kinh tế Mỹ và toàn cầu, bất chấp những đợt tăng lãi suất mạnh nhất trong lịch sử hiện đại.

Theo nhiều cách, các yếu tố của chu kỳ này khá khác lạ, chẳng hạn như cách thức hạn chế mà các nền kinh tế phản ứng với mức tăng đáng kể về lãi suất cùng với những lời tiên đoán sai lầm về suy thoái từ đường cong lợi suất đảo ngược. Khả năng phục hồi kinh tế đã khác biệt so với các cuộc khủng hoảng tài chính kết thúc các chu kỳ tăng lãi suất đáng kể trong quá khứ. Điều này có thể cho thấy những thay đổi trong nền kinh tế và những thay đổi thích ứng của hệ thống ngân hàng kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 và việc áp dụng Basel III - ngay cả khi một số thay đổi có thể làm giảm hiệu quả của việc truyền tải chính sách tiền tệ.

Tuy nhiên, khi nền kinh tế Mỹ liên tục chứng minh rằng sự đồng thuận của thị trường về suy thoái là sai, nhưng mức lạm phát có khả năng duy trì ở mức cao hơn trước cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt trong trung hạn. Lạm phát CPI cơ bản ở mức 3,2% so với cùng kỳ năm ngoái vào tháng 8 mặc dù đã giảm đáng kể so với mức đỉnh. Scope ước tính CPI trung bình của Mỹ là 2,9% trong năm nay trước 2,5% vào năm 2025.

Mặc dù lạm phát có nhiều khả năng tiếp tục giảm theo thời gian, nhưng rủi ro trung hạn đối với mục tiêu lạm phát 2% có thể bị lệch nhiều hơn về phía tăng hiện nay so với cán cân rủi ro trước cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt. Điều này có thể đặt ra thách thức cho Cục Dự trữ Liên bang (Fed) khi nhắm mục tiêu cắt giảm lãi suất tổng cộng 250 điểm cơ bản đáng kể cho tới năm 2026. Tác động tổng hợp của nới lỏng tiền tệ, chính sách tài khóa mở rộng và nền kinh tế Mỹ đang quá nóng có thể làm phức tạp con đường nới lỏng tiền tệ, đặc biệt là khi nhận ra lạm phát dai dẳng trong lĩnh vực dịch vụ và tăng trưởng tiền lương.

Bầu cử Mỹ sẽ quyết định triển vọng kinh tế toàn cầu

Cuộc bầu cử Mỹ vào tháng 11 sẽ quyết định triển vọng kinh tế toàn cầu cho năm 2025 và xa hơn thế nữa. Việc Tổng thống Joe Biden rút lui khỏi cuộc tranh cử đã thay đổi bản chất của cuộc đua và ở giai đoạn này, kết quả bầu cử có vẻ như sẽ là cuộc đua rất sít sao giữa Phó Tổng thống Kamala Harris và cựu Tổng thống Donald Trump.

Bất kỳ nhiệm kỳ tổng thống nào của bà Harris hay ông Trump đều sẽ mang tính “tái lạm phát” mặc dù các mục tiêu kinh tế, chính sách thuế và ưu tiên chi tiêu của họ khác nhau. Tuy nhiên, lời cam kết của ông Trump về mức thuế quan cao hơn trên diện rộng lên 10%-20% cùng với mức tối thiểu 60% đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc cho thấy những tác động ngắn hạn đối với việc tăng giá có thể đáng kể hơn dưới thời ông Trump.

Trong khi đó, một chiến thắng của bà Harris vào tháng 11 có thể sẽ mang lại mức độ liên tục cao hơn cho các xu hướng kinh tế hiện tại, duy trì sự cân bằng rủi ro hiện tại, tạo điều kiện cho việc tiếp tục giảm dần lãi suất. Ngược lại, chiến thắng ông của Trump có thể đảo ngược các kỳ vọng hiện tại và buộc phải đánh giá lại triển vọng kinh tế và lạm phát cũng như thời điểm và tốc độ nới lỏng của ngân hàng trung ương.

Theo kịch bản như vậy, thuế quan và chính sách nhập cư chặt chẽ hơn cuối cùng có thể làm chậm tăng trưởng sản lượng ngay cả khi lạm phát tạm thời được hỗ trợ. Hơn nữa, việc ông Trump thách thức tính độc lập của Fed - ủng hộ vai trò lớn hơn của tổng thống trong chính sách của ngân hàng trung ương - có thể làm trầm trọng thêm sự không chắc chắn xung quanh lạm phát và quỹ đạo lãi suất nếu ông tái đắc cử.

Về trung hạn, bất kỳ nhiệm kỳ tổng thống nào của ông Trump cũng có thể gây ra rủi ro kinh tế gia tăng trên toàn cầu, làm tăng rủi ro tài chính từ việc bãi bỏ quy định và bất ổn địa chính trị mặc dù những tác động trong ngắn hạn có thể hỗn hợp hơn do các chính sách có lợi cho doanh nghiệp.

Các ngân hàng trung ương khó có thể quay trở lại thời kỳ lãi suất cực thấp

Việc Fed giảm mạnh lãi suất vào ngày 18/9 để ứng phó với áp lực thị trường đã thay đổi tính toán của các ngân hàng trung ương khác. Mặc dù vậy, khi các ngân hàng trung ương tiếp tục cắt giảm lãi suất, họ khó có thể quay trở lại mức lãi suất cực thấp như thời kỳ trước đại dịch. Lãi suất cao hơn trong thời gian dài hơn, hay còn gọi là lãi suất trung lập cao hơn so với trước cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt sau khi kết thúc các chu kỳ cắt giảm lãi suất cho thấy việc nới lỏng đang đi ngược lại với mức tăng trưởng toàn cầu vượt mức tiềm năng là 3,3% trong năm nay và 3,4% trong năm tới.

Tuy nhiên, sự can thiệp của ngân hàng trung ương vẫn rất quan trọng, đặc biệt là đối với khu vực đồng euro sau khi đã chứng kiến ​​triển vọng kinh tế suy yếu đáng kể. Chỉ số sản xuất (PMI) tổng hợp của khối đã giảm xuống dưới 50 vào tháng 9 – nằm dưới đường mở rộng và thu hẹp trong tháng đầu tiên kể từ tháng 2 năm nay khi sự thúc đẩy tạm thời từ Thế vận hội Paris đã phai nhạt.

Sự phục hồi của khu vực đồng euro đã bị kéo xuống bởi lĩnh vực sản xuất và nền kinh tế Đức trì trệ. Một cuộc khủng hoảng chính trị ở Pháp đã làm giảm niềm tin vào nền kinh tế của nước này, mặc dù các động thái lan rộng của Pháp gần đây vẫn khá đặc thù, mang lại rủi ro lây lan ít hơn cho các thị trường châu Âu ngang hàng so với giai đoạn đầu của cuộc khủng hoảng. Trong khi đó, các nền kinh tế ngoại vi khu vực đồng euro tiếp tục hoạt động tốt hơn trong bối cảnh châu Âu phục hồi không đồng đều.

Điều này nhấn mạnh tính cấp thiết của việc Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) cân nhắc nới lỏng lãi suất một lần nữa trong quý này. Tuy nhiên, lãi suất vay cao liên tục ngay cả khi lãi suất ngắn hạn đang dần được cắt giảm, có thể hỗ trợ bảng cân đối kế toán của các tổ chức tài chính châu Âu mặc dù lãi suất ổn định cao hơn cùng với nền kinh tế mong manh đặt ra thách thức cho hầu hết các lĩnh vực tín dụng ở châu Âu.