Năm 2019 đầy màu sắc của ông Trump

Tổng thống Mỹ Donald Trump đang kết thúc những ngày cuối năm 2019 ở một vị trí tốt hơn so với đầu năm.

Trong thời điểm đón lễ Giáng sinh tại Mỹ đêm 24-12, Tổng thống Trump không quên đề cập tới Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi và vụ luận tội nhằm vào ông. Khả năng ông Trump bị phế truất sau phiên xét xử ở Thượng viện sắp tới khá thấp, đồng nghĩa ông đang kết thúc năm 2019 với tâm lý chiến thắng, hoặc ít nhất đó là thông điệp mà ông muốn truyền tải đến người Mỹ.

Sóng gió tạm yên

Năm 2019 là giai đoạn sóng gió cho ông Trump xét về chính trị trong nước. Sự kiện bà Pelosi bước vào vai trò chủ tịch Hạ viện tháng 1-2019 là sự khởi đầu cho giai đoạn chiếc ghế của ông Trump rung chuyển vì các cuộc điều tra.

Đầu tiên là vụ điều tra nhằm vào nghi án Nga can thiệp bầu cử Mỹ do công tố viên đặc biệt Robert Mueller dẫn đầu. Cuộc điều tra này chủ yếu xác định liệu Nga có can thiệp bầu cử Mỹ hay không, ông Trump và chiến dịch của mình có thông đồng với người Nga hay không, ông Trump có cản trở công lý (cản trở các cuộc điều tra này) hay không.

Trong báo cáo điều tra dài 448 trang công bố hồi tháng 4, ông Mueller kết luận Nga có can thiệp bầu cử Mỹ, nhưng không tìm thấy bằng chứng đủ mạnh để nói chiến dịch của ông Trump cấu kết với Nga, cũng không thể khẳng định ông Trump cản trở thực thi công lý.

Ngược lại, Cục Điều tra liên bang Mỹ (FBI) trải qua một phen hú vía, sau khi Tổng thanh tra Bộ Tư pháp Mỹ Michael Horowitz chỉ ra những điểm thiếu chính xác hoặc thiếu sót quan trọng trong quá trình điều tra.

Câu chuyện đi theo hướng hòa hoãn vì ông Horowitz sau đó cũng nói FBI có lý do chính đáng để điều tra và rằng không có bằng chứng cho thấy cuộc điều tra bị thành kiến chính trị chi phối. Nhưng rõ ràng ông Trump và những người ủng hộ vị tổng thống này không bỏ qua thời cơ làm đậm kết quả điều tra trên, vì những kết quả ấy cho thấy ông Trump vô tội, còn công chúng khó tránh khỏi cảm giác tổng thống đang bị vu oan.

Tâm lý tương tự đã xuất hiện sau cuộc điều tra luận tội nêu trên. Dù muốn hay không, những người ủng hộ ông Trump cũng có lý do để khẳng định Đảng Dân chủ đã cố tình tìm cách phế truất vị tổng thống bên Đảng Cộng hòa này. Nói cách khác, nỗ lực điều tra thứ hai của phe Dân chủ trong năm 2019 dù thành công ở Hạ viện, cũng ngược lại khiến đảng này vướng cáo buộc lấy lợi ích chính trị làm động cơ.

Tiền hung hậu kiết

Nếu chỉ tính riêng năm 2019, có thể nói ông Trump đã phần nào thành công trong việc vẽ ra một bức tranh rõ ràng về hành trình của mình: đầu năm khó khăn bao nhiêu, cuối năm nhiều tín hiệu tích cực bấy nhiêu.

Trong những ngày trước Giáng sinh và đầu năm mới, đặc biệt trong giai đoạn bỏ phiếu luận tội tại Hạ viện, ông Trump liên tục khoe thành tích kinh tế và lời hứa tranh cử đã hoàn tất. Việc chọn được thời điểm công bố bước ngoặt trong đàm phán thương mại Mỹ - Trung cũng nằm trong chiến lược truyền thông ấy. Vừa qua, Mỹ và Trung Quốc đều khẳng định đã thống nhất các điều khoản trong thỏa thuận thương mại "giai đoạn một", dự kiến sẽ tổ chức lễ ký thỏa thuận này trong vài tuần nữa.

Dù vậy, thỏa thuận thương mại với Trung Quốc là điểm sáng hiếm hoi của chính quyền ông Trump về mặt đối ngoại. Trong năm 2019, ông Trump cũng đối mặt với rất nhiều thử thách đối ngoại xem ra cần thêm thời gian để giải quyết.

Sau khi không chốt được thỏa thuận với Triều Tiên tại thượng đỉnh Mỹ - Triều tổ chức ở Hà Nội, ông Trump tiếp tục nuôi hi vọng với lần gặp gỡ bất ngờ cùng Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong Un ở khu vực phân cách Triều Tiên - Hàn Quốc vào cuối tháng 6. Cuối cùng, những hình ảnh đẹp trên cũng chỉ dừng lại như một tín hiệu cho thấy hai bên có thể đối thoại. Chưa một thỏa thuận nào được ký.

Ngoại giao của Mỹ cũng bận rộn trong một năm tình hình Iran căng thẳng vì ông Trump rút khỏi thỏa thuận hạt nhân (JCPOA). Nó không chỉ phản ánh bất đồng giữa Washington và Tehran, mà còn kéo theo khác biệt về quan điểm giữa Washington và các đồng minh tại châu Âu như Anh, Pháp và Đức, những nước ủng hộ JCPOA.

Mối quan hệ giữa Mỹ và châu Âu cũng là một trong những điểm nóng trong chính sách đối ngoại của ông Trump, trải dài từ vấn đề thương mại, đánh thuế các công ty Mỹ cho đến chuyện ngân sách quốc phòng của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).

Những vấn đề tồn đọng này, tuy nhiên, không phải chỉ mang lại tín hiệu xấu. Năm 2020 sẽ là thời điểm quan trọng trước cuộc bầu cử và một số khu vực bầu cử sơ bộ như Iowa hay New Hampshire sẽ khởi động trong quý đầu tiên.

Nói cách khác, nếu biết cách đạt điểm rơi phong độ và công bố những thành tựu đúng thời điểm, những vấn đề tồn đọng sẽ như lá bài được chính quyền Trump đánh ra một cách hiệu quả.