Mỹ - Trung vạch lằn ranh tại hội nghị thượng đỉnh

Bên cạnh các đề xuất giảm căng thẳng, lãnh đạo Mỹ và Trung Quốc đã đưa ra những cảnh báo cứng rắn trong cuộc đối thoại trực tuyến lần đầu tiên.

Tổng thống Mỹ Joe Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hôm qua 16.11 có cuộc đối thoại trực tuyến thu hút sự chú ý của thế giới trong bối cảnh căng thẳng giữa hai nền kinh tế hàng đầu đang dâng cao trong thời gian qua.

Cả hai nhà lãnh đạo đều cho thấy quyết tâm hạ nhiệt tình hình qua những cử chỉ và phát biểu lúc mở đầu cuộc họp. Cụ thể, Tổng thống Biden bày tỏ mong muốn trao đổi thẳng thắn và nhấn mạnh hai nền kinh tế hàng đầu thế giới có trách nhiệm đảm bảo cuộc cạnh tranh song phương không trở thành xung đột.

Đáp lại, Chủ tịch Tập gọi Tổng thống Biden là “bạn cũ”, nói rằng mối quan hệ song phương tốt đẹp và vững vàng là điều cần thiết để thúc đẩy sự phát triển của hai nước và bảo vệ môi trường quốc tế hòa bình, ổn định. Theo Tân Hoa xã, Chủ tịch Tập so sánh Trung Quốc và Mỹ như hai con tàu khổng lồ trên đại dương và điều quan trọng là nên cùng tiến lên thay vì đâm vào nhau. Hai bên sau đó bước vào cuộc họp chính thức kéo dài hơn 3 giờ, với nhiều nội dung được bàn bạc từ nhân quyền, thương mại, an ninh tại Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương...

Thông báo của Nhà Trắng sau cuộc họp được đánh giá là có chừng mực, nhưng vấn đề Đài Loan là một trong những nội dung đáng chú ý và được thảo luận lâu hơn dự kiến, theo một quan chức Mỹ tiết lộ với AFP. Theo thông báo, Tổng thống Biden khẳng định cam kết với chính sách “một Trung Quốc” nhưng cũng tuyên bố “Mỹ phản đối mạnh mẽ những nỗ lực đơn phương nhằm thay đổi nguyên trạng hoặc gây tổn hại hòa bình và ổn định trên khắp eo biển Đài Loan”. Trong khi đó, truyền thông Trung Quốc trích lời Chủ tịch Tập so sánh việc ủng hộ Đài Loan độc lập cũng như “đùa với lửa” và cảnh báo Trung Quốc sẽ có biện pháp cương quyết nếu lằn ranh đỏ bị vượt qua.

Cuộc đối thoại được hai bên miêu tả là thẳng thắn khi cả hai đều tìm cách hạ nhiệt và tránh xung đột. Phát biểu tại hội nghị, Chủ tịch Tập nhấn mạnh 3 nguyên tắc trong việc phát triển mối quan hệ Mỹ - Trung trong thời đại mới gồm: tôn trọng lẫn nhau, cùng chung sống hòa bình và hợp tác đôi bên cùng có lợi. Ngoài những vấn đề khác biệt, hai lãnh đạo cũng đã thảo luận về những lĩnh vực hội tụ lợi ích và những vấn đề chung của quốc tế như y tế, biến đổi khí hậu, năng lượng...

Reuters dẫn lời một quan chức cấp cao của Mỹ nói rằng nước này không trông đợi vào kết quả đột phá hay tác động giảm căng thẳng nào từ cuộc đối thoại. Một số ý kiến nhận định hội nghị không mang lại kết quả tức thì nhưng cũng là diễn biến tích cực khi đây mới chỉ là cuộc đối thoại chính thức đầu tiên của hai lãnh đạo trong 10 tháng qua.

Giới chức Mỹ nhận định sau hội nghị rằng hai lãnh đạo đã có “cuộc thảo luận bổ ích”, trong khi Hoàn Cầu thời báo dẫn đánh giá của giới quan sát Trung Quốc cho rằng cuộc đối thoại giúp củng cố mối quan hệ song phương và gửi tín hiệu rằng hai nước sẽ hợp tác trong nhiều lĩnh vực dù họ sẽ không thể tránh việc phải cạnh tranh dữ dội. Bên cạnh đó, việc hai nhà lãnh đạo cùng ngồi lại để tìm cách quản lý cuộc cạnh tranh cũng được xem là tín hiệu tích cực cho thế giới.

Cổ phiếu toàn cầu khởi sắc

Thị trường chứng khoán toàn cầu tiến lên những cột mốc mới vào ngày 16.11 khi cuộc đối thoại giữa lãnh đạo Mỹ - Trung có dấu hiệu mang lại kết quả tích cực. Theo Reuters, chỉ số STOXX 600 của châu Âu, các mã bluechip của Đức và CAC 40 của Pháp đều bắt đầu phiên ở mức cao kỷ lục, tăng từ 0,2 - 0,4%. Chỉ số chứng khoán châu Á - Thái Bình Dương của MSCI ngoài Nhật Bản tăng 0,3% lên mức cao nhất từ ngày 27.10. Chỉ số Nikkei của Nhật cũng tăng 0,1%.