Mỹ tăng lãi suất, chính sách tiền tệ của Việt Nam có bị ảnh hưởng?

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) vừa tăng lãi suất từ 5 - 5,25% lên 5,25 - 5,5%/năm, đây là mức cao nhất trong vòng 22 năm qua. Nhưng theo các chuyên gia, điều này không ảnh hưởng đến chính sách tiền tệ chuyển hướng của Việt Nam.

Chúng ta đã dự báo và chủ động

Việc Fed tăng lãi suất (LS) lần này, theo đánh giá của TS Cấn Văn Lực, Viện Đào tạo và Nghiên cứu BIDV, cơ bản không ảnh hưởng gì nhiều đến chính sách nới lỏng tín dụng của VN bởi đã được dự báo trước đó và phản ánh trên thị trường tài chính. Đặc biệt, sau lần điều chỉnh LS này, Fed có thể sẽ duy trì LS đi ngang trước khi giảm dần về 5% vào đầu năm 2024 và về mức 3% vào năm 2025. Không những Mỹ mà các Ngân hàng (NH) trung ương châu Âu (ECB) cũng được dự báo hạ LS về 3,75% vào cuối năm 2024 và 3% vào năm 2025. Do đó, USD sẽ giảm giá và đa số các tiền tệ khác sẽ tăng giá trở lại. Dự báo tiền đồng sẽ chỉ mất giá khoảng 0,5% so với USD trong năm 2023 và năm 2024, mức biến động lớn hơn nhưng chỉ dao động từ 0,5 - 1%.

"LS điều hành trong nước sẽ tiếp tục giảm từ 4,5% xuống 4% vào quý 4/2023 và có thể giảm về 3,5% trong năm 2024 đầu 2025. VN cần theo dõi sát diễn biến trên thị trường quốc tế và tiếp tục duy trì chính sách như hiện nay, chú trọng thêm phần thực thi và phối hợp giữa các chính sách", ông Cấn Văn Lực cho hay.

Đồng quan điểm, TS Lê Đạt Chí, Trưởng khoa Tài chính - Trường ĐH Kinh tế TP.HCM, cho rằng: "Fed tăng LS lên mức cao nhất trong vòng 22 năm qua cũng không phải vấn đề quá lớn đối với VN". Ông Chí phân tích chúng ta đang thay đổi mục tiêu từ thắt chặt chính sách tiền tệ sang nới lỏng. NH Nhà nước (NHNN) đã 4 lần cắt giảm LS điều hành để mặt bằng LS trên thị trường đi xuống. Việc Fed tăng LS sẽ gây bất lợi cho điều hành LS đi xuống của VN trong thời gian tới. Theo lý thuyết, chênh lệch LS giữa USD và tiền đồng ở mức cao sẽ tác động đến tỷ giá kỳ hạn. Thế nhưng, trong bối cảnh hiện nay, các hợp đồng kỳ hạn đang giao dịch ở mức thấp, không cao như thời điểm năm 2022 nên khả năng không bị tác động nhiều đến vấn đề tỷ giá. Điều này sẽ giúp VN có thể điều chỉnh LS tiền đồng giảm.

"Cũng sẽ không có sự dịch chuyển vốn đảo ngược ra ngoài VN khi Mỹ tăng LS bởi lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm hiện nay cũng chỉ quanh mức 3,8%/năm, đây là mức không quá cao để có thể hút vốn về", ông Chí nhấn mạnh.

Tuy nhiên, ông Lê Đạt Chí cho rằng với LS cho vay USD vừa qua thấp hơn tiền đồng sẽ thu hút khách hàng vay gia tăng nếu không có sự quản lý chặt chẽ. Dù rằng doanh nghiệp (DN) vay USD phải đáp ứng một số điều kiện theo quy định, nhưng nếu buông lỏng việc quản lý cho vay này thì áp lực lên tỷ giá sẽ gia tăng. Thông thường, Fed tăng LS thì kỳ vọng giá USD sẽ gia tăng, nếu NHNN kiểm soát được vấn đề cho vay USD, tỷ giá giảm thì lúc này mới đảo ngược được sự kỳ vọng trên thị trường. LS tiền đồng vì thế có cơ hội giảm, hỗ trợ được DN vay vốn, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Doanh nghiệp xuất khẩu lại phập phồng

Ở một khía cạnh khác, chuyên gia tài chính Nguyễn Trí Hiếu cho rằng: "Việc LS USD trên thị trường Mỹ tăng cao nhất trong vòng 22 năm sẽ khiến các dòng vốn trên thị trường quốc tế hiện không còn rẻ như trước. Chính phủ, DN hay tổ chức tín dụng muốn vay vốn từ nước ngoài sẽ phải bỏ ra chi phí cao hơn cũng như sẽ khó khăn hơn trong tiếp cận vốn". Ông Nguyễn Trí Hiếu cũng lo ngại cho rằng LS ở Mỹ, các nước châu Âu tăng lên, điều đó có nghĩa chính sách tiền tệ thắt chặt, người tiêu dùng ở các nước này cắt giảm chi tiêu. Trong khi đó, các đơn hàng xuất khẩu của VN thời gian qua gặp không ít khó khăn, có thể sẽ còn tiếp tục khó trong thời gian tới. Các DN xuất khẩu trong nước vì thế không có nhu cầu vay. Chính sách nới lỏng tín dụng, giảm LS cho vay, thúc đẩy tăng trưởng tín dụng những tháng cuối năm cũng không phải dễ.

"Trong thời gian qua, LS cho vay tiền đồng tăng cao đã gây khó khăn hơn cho khối DN, tác động đến tăng trưởng kinh tế. Vừa qua NHNN đã thực hiện cắt giảm LS điều hành 4 lần, hoàn toàn trái ngược với đà đi lên của LS trên thị trường quốc tế. Chính phủ cũng như NHNN mong muốn LS cho vay tiền đồng sẽ còn tiếp tục giảm xuống nhưng với đà tăng LS gần đây của Mỹ thì điều này sẽ gặp khó khăn, chúng ta cũng cần thận trọng hơn trong kiểm soát tỷ giá", ông Hiếu khuyến cáo

Theo ông Lê Đạt Chí, chính sách tài khóa, tiền tệ của VN hiện đã ổn định hơn và cần tập trung hơn để hỗ trợ phục hồi và phát triển nền kinh tế một cách bền vững. Các chính sách ưu tiên hướng đến khu vực DN, đặc biệt là những DN có tính lan tỏa lớn đến nền kinh tế.