Mỹ gia tăng tàu chiến tuần tra Biển Đông để kiềm chế Trung Quốc

Số lần tàu chiến Mỹ tuần tra thách thức Trung Quốc ở Biển Đông đạt mức cao kỷ lục trong năm 2019. Giới chuyên gia đánh giá Mỹ đẩy mạnh hoạt động này nhằm ngăn chặn hành động bắt nạt của Trung Quốc ở Biển Đông.

Theo các dữ liệu mới công bố từ Hạm đội Thái Bình Dương của Hải quân Mỹ, các chiến hạm Mỹ đã tiến hành hoạt động tự do hàng hải (FONOP) ở Biển Đông, áp sát những bãi đá bị Trung Quốc chiếm đóng, bồi đắp thành đảo nhân tạo phi pháp ở quần đảo Trường Sa của Việt Nam 7 lần trong năm 2019.

Đây là con số cao nhất kể từ khi Trung Quốc bắt đầu xây dựng nhân tạo cùng những cơ sở quân sự phi pháp trên đó hồi năm 2014. Hải quân Mỹ đã thực hiện 5 cuộc FONOP trong năm 2018, 6 cuộc trong năm 2017 (năm đầu tiên trong nhiệm kỳ của Tổng thống Donald Trump), 3 cuộc vào năm 2016 và 2 cuộc vào năm 2015. Không có FONOP nào trong năm 2014.

Văn phòng Hạm đội Thái Bình Dương đã cung cấp số liệu mới cho tờ South China Morning Post theo luật về yêu cầu tự do thông tin. Đây là lần đầu tiên Mỹ chính thức xác nhận về quy mô FONOP ở Biển Đông trong vòng 5 năm qua.

“Mỹ xem duy trì quyền tự do hàng hải là một nguyên tắc. Chúng tôi tiến hành FONOP một cách hòa bình và không thiên vị hay chống lại bất kỳ quốc gia cụ thể nào”, người phát ngôn của Hạm đội Thái Bình Dương, Rachel McMarr cho biết.

“Rõ ràng dưới thời Tổng thống Trump, chúng ta chứng kiến những động thái vững chắc hơn, cụ thể là sự gia tăng tần suất của FONOP ở Biển Đông kể từ khi ông nhậm chức”, Collin Koh, chuyên gia quốc phòng thuộc Trường Nghiên cứu quốc tế S.Rajaratnam (Singapore), nói với tờ South China Morning Post.

Theo ông Koh, FONOP có tác dụng duy trì quyền tự do hàng hải, đồng thời góp phần ngăn chặn Trung Quốc gây hấn, bắt nạt những quốc gia láng giềng ở Biển Đông.

Tong Zhao, chuyên gia tại Trung tâm nghiên cứu Chính sách Toàn cầu Carnegie-Tsinghua, cho biết tần suất tuần tra FONOP ngày càng gia tăng phản ánh quan điểm của chính phủ Mỹ rằng “Trung Quốc xem thường quy tắc và trật tự quốc tế hiện có để theo đuổi lợi ích riêng và Washington không thể nhân nhượng”.

Trong khi đó, chuyên gia Bonnie Glaser thuộc Trung tâm nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS, Mỹ), đánh giá dù FONOP là “vẫn chưa đủ” nhưng đây là động thái quan trọng nhằm củng cố tuyên bố của Mỹ là “chúng tôi sẽ bay, đi trên biển và hoạt động ở bất cứ nơi nào luật pháp quốc tế cho phép”.

Ngay đầu năm mới âm lịch 2020, tàu tác chiến cận bờ USS Montgomery ngày 25.1 đã tiến hành FONOP, di chuyển gần Đá Gạc Ma và Đá Chữ Thập bị Trung Quốc chiếm đóng phi pháp tại quần đảo Trường Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam.

Đây là đợt FONOP đầu tiên trong năm 2020 ở Biển Đông. Đáp lại, Bộ Tư lệnh tác chiến Miền Nam của quân đội Trung Quốc cáo buộc tàu chiến Mỹ “cố tình gây hấn” trong dịp Tết Nguyên đán với “ý định xấu xa”.

Báo cáo của Lầu Năm Góc trước đó cảnh báo về việc Trung Quốc quân sự hóa Biển Đông, chẳng hạn triển khai tên lửa chống hạm, thiết bị gây nhiễu điện tử và xây dựng cơ sở quân sự tại những đảo nhân tạo phi pháp ở Trường Sa. Do đó, Mỹ đang đẩy mạnh việc triển khai tàu chiến đến Biển Đông, theo Đài NHK.