Mỹ đang làm “tổn thương” Nga như thế nào?

Kể cả khi Nga có thể thắng trong cuộc chiến tại Ukraine, nhiều khả năng nước này vẫn sẽ phải gánh chịu những hậu quả to lớn sau các biện pháp trừng phạt từ Mỹ và các đồng minh phương Tây.

Như thường lệ, Mỹ và các đồng minh phương Tây luôn coi các biện pháp trừng phạt của họ như những công cụ chính sách đối ngoại tàn khốc, phần lớn là các biện pháp đối phó kinh tế, nhắm vào giới tinh hoa giàu có và các doanh nghiệp của Nga.

Mặc dù, các biện pháp trừng phạt có thể làm tổn thương nền kinh tế châu Âu, đồng thời cũng làm trầm trọng vấn đề lạm phát ở Mỹ đang chạm mức cao nhất trong 40 năm. Nhưng, điều đó đã khiến nền kinh tế Nga bị tổn thương một cách sâu sắc và có thể khiến người dân Nga phải đối mặt với những ký ức buồn trong quá khứ.

Đối với nhiều người Nga, cuộc khủng hoảng hiện tại gợi lại ký ức về những năm 1990, thời kỳ đất nước này phải đối mặt với tình trạng suy thoái kéo dài khi nền kinh tế được tái cơ cấu sau khi Liên Xô sụp đổ.

Từ năm 1989 đến năm 1996, GDP của Nga đã giảm hơn 40%, theo Hội nghị của Liên hợp quốc về Thương mại và Phát triển. Điều đó trở nên tồi tệ đến mức IMF đã phải ổn định đồng rúp của Nga vào năm 1995 bằng các biện pháp kiểm soát tiền tệ chặt chẽ và các mục tiêu tỷ giá hối đoái danh nghĩa.

Giờ đây, theo các nhà kinh tế tại JP Morgan, tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Nga có thể giảm tới 7% trong năm và 35% trong quý, và lạm phát có thể lên tới 14% vào cuối năm nay. Trong khi theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), niềm tin kinh doanh giảm sút và sự không chắc chắn của nhà đầu tư được dự đoán sẽ kéo giá tài sản xuống và thúc đẩy dòng vốn ra khỏi đất nước.

Ngân hàng trung ương Nga đang phải vật lộn để ổn định giá trị của đồng rúp và ngăn lãi suất tăng mạnh mà không có khả năng tiếp cận gần một nửa dự trữ ngoại hối của mình. Trong khi thị trường chứng khoán cũng đã phải đóng cửa trong nhiều tuần, nhằm ngăn chặn việc cổ phiếu của các công ty trong nước có khả năng lao dốc.

Thị trường tài chính Nga đang bấp bênh sau sự mất giá của đồng Rúp và lãi suất tăng mạnh.

Cho đến nay, Nga đang tìm cách tránh vỡ nợ nước ngoài và thậm chí còn thanh toán Trái phiếu châu Âu (Eurobond) bằng đô la Mỹ, vốn ngày càng có giá trị ở Nga, thay vì đồng Rúp.

Và đặc biệt, các công ty của Nga như Gazprom hay là Rosneft đang phải đối mặt với những vấn đề lớn khi ngoài những tài sản đang có ở Nga, họ cũng đang sở hữu những tài sản đáng kể ở nước ngoài. Nếu một khi không thể thanh toán được nợ nước ngoài, điều này có khả năng sẽ kích hoạt các chủ nợ cố gắng thu hồi tài sản của họ và gây ra những tổn thất không thể bù đắp.

Nền công nghiệp dễ sụp đổ

Nga đang dần hội nhập vào chuỗi cung ứng toàn cầu hóa kể từ những năm 1990 trong các ngành như công nghệ và hàng không. Nhưng, sau các lệnh trừng phạt, họ không có quyền truy cập vào các bộ phận được chế tạo, thiết kế hoặc kiểm soát thông qua luật sở hữu trí tuệ ở Mỹ và các nơi khác. Điều này sẽ gây ra những xáo trộn đáng kể.

Nền công nghiệp của Nga đang đối mặt thử thách khắc nghiệt.

Thí dụ, trong ngành sản xuất ô tô. Khoảng một nửa số công ty xe hơi của Nga đã phải đóng cửa các nhà máy của họ vì họ không thể có được các thành phần mà họ cần. Và có thể ngày càng nhiều các lĩnh vực khác nhau của ngành công nghiệp Nga sẽ gặp phải các vấn đề về chuỗi cung ứng toàn cầu.

Một thành phần quan trọng được sử dụng trong một loạt các ngành công nghiệp khác nhau là chất bán dẫn, chip máy tính lưu trữ và xử lý dữ liệu trong các sản phẩm từ điện thoại thông minh đến hệ thống vũ khí. Nga đang nhận phần lớn chip từ Trung Quốc, nhưng nhiều nhà phân tích cho rằng chúng kém hơn so với tiêu chuẩn của phần cứng Mỹ và các nước Đông Á khác.

Theo các chuyên gia, Đài Loan hiện đang sản xuất chip tiên tiến nhất, tiếp theo là Hàn Quốc, và sau đó mới là Intel ở Mỹ. Còn khả năng công nghệ chip của Nga đang đi sau hơn một thập kỷ.

Sự ra đi hàng loạt của các công ty đa quốc gia khỏi Nga cũng gợi lại ký ức về những giới hạn thời Xô Viết đối với nền kinh tế nước này. Hàng trăm tập đoàn lớn đã công bố kế hoạch chấm dứt hoạt động ở Nga, với nhiều lý do và những hạn chế rủi ro.

Sự ra đi của các công ty nước ngoài khiến cuộc sống người dân Nga bị ảnh hưởng tiêu cực.

Người Nga hiện đã bị cắt đứt phần lớn khỏi các dịch vụ tài chính, công nghệ và công ty giải trí của Mỹ, bao gồm Apple, Netflix, Visa và Mastercard. Các thương hiệu của Mỹ như McDonalds và Levis, những người vượt qua “Bức màn Sắt” để mở ra một kỷ nguyên tự do hóa kinh tế mới ở Nga, cũng đã ra đi.

Trong tương lai, Mỹ và các đồng minh phương Tây có thể sẽ đảo ngược một số lệnh trừng phạt kinh tế đối với Nga vào một thời điểm nào đó, nhưng một số mối quan hệ kinh doanh đã bị cắt đứt trong năm nay có thể không bao giờ trở lại.

Đặc biệt, điều này sẽ ảnh hưởng một cách tiêu cực đến lối sống của những người dân thường Nga và có thể khiến chiếc ghế của ông Putin lung lay hơn bao giờ hết.