Mỹ có thể đi sau Trung Quốc 15 năm về năng lượng hạt nhân

Nghiên cứu mới của Mỹ cho thấy nước này tụt hậu 15 năm so với Trung Quốc trong phát triển năng lượng hạt nhân công nghệ cao.

Trong nghiên cứu được công bố ngày 17/6, các chuyên gia Tổ chức Đổi mới và Công nghệ Thông tin (ITIF), trụ sở ở Washington, cảnh báo chính sách của chính phủ Mỹ với phát triển công nghệ năng lượng hạt nhân đã dẫn đến sự tụt hậu này.

ITIF là tổ chức nghiên cứu phi đảng phái, phi lợi nhuận của Mỹ. Theo đánh giá của Đại học Pennsylvania, ITIF là tổ chức tư vấn các chính sách khoa học, công nghệ, công nghiệp uy tín nhất thế giới.

Theo các chuyên gia ITIF, Trung Quốc vượt lên Mỹ 15 năm do đã mạnh tay hậu thuẫn và đầu tư, với 27 lò phản ứng hạt nhân đang được xây dựng, với thời gian trung bình xây mỗi lò là 7 năm, nhanh hơn nhiều so với các nước khác.

Dự án trình diễn nhà máy điện hạt nhân Hualong-1 ở nhà máy điện hạt nhân Fuqing, Phúc Kiến, Trung Quốc. Ảnh: CGTN

Mỹ sở hữu nhiều nhà máy điện hạt nhân nhất thế giới. Chính quyền Tổng thống Biden cũng coi điện hạt nhân là nguồn năng lượng quan trọng trong mục tiêu ứng phó biến đổi khí hậu.

Nhưng kể từ khi hai nhà máy lớn ở Georgia đi vào vận hành năm 2023 và 2024 sau thời gian dài đội vốn, chậm tiến độ, Mỹ không triển khai xây dựng bất cứ lò phản ứng mới nào. Một dự án lò phản ứng công nghệ cao đã bị hủy năm ngoái. Bộ Năng lượng Mỹ từ chối bình luận về báo cáo của ITIF.

Trong khi đó, các ngân hàng quốc doanh của Trung Quốc cung cấp những khoản vay với lãi suất khoảng 1,4%, thấp hơn nhiều so với phương Tây, để hỗ trợ dự án xây lò phản ứng. Ngành công nghiệp điện hạt nhân của nước này cũng được hưởng lợi từ nguồn hỗ trợ của nhà nước, cũng như các chính sách của địa phương, cho phép Trung Quốc thống trị các lĩnh vực như năng lượng tái tạo và ôtô điện.

"Phát triển nhanh chóng các nhà máy điện hạt nhân với công nghệ ngày càng hiện đại hơn giúp tạo ra các lĩnh vực kinh tế quy mô lớn và hiệu ứng vừa làm vừa rút kinh nghiệm. Điều này cho thấy các doanh nghiệp Trung Quốc sẽ có lợi thế nhờ sự phát triển của lĩnh vực này trong tương lai", nghiên cứu của ITIF chỉ ra.

Trung Quốc hồi cuối 2023 vận hành nhà máy điện hạt nhân Shidaowan, lò phản ứng thế hệ 4 đầu tiên trên thế giới. Theo Bắc Kinh, tỷ lệ các thiết bị, vật liệu sản xuất nội địa trong dự án này là 93,4%.

Các dự án lò phản ứng hạt nhân thế hệ 4 khác đang trong quá trình nghiên cứu và thiết kế ở Mỹ, Nhật Bản và Canada nhưng chưa triển khai xây dựng. Trung Quốc đang tăng công suất điện hạt nhân ở tốc độ nhanh nhất trên toàn cầu, nhưng điện hạt nhân đến nay vẫn chỉ chiếm 5% lượng sản xuất điện quốc nội.

Quá trình phát triển điện hạt nhân của Trung Quốc cũng không thuận lợi hoàn toàn. Hiệp hội Năng lượng Hạt nhân Trung Quốc đã cảnh báo về tình trạng dư thừa trong sản xuất điện hạt nhân, cũng như việc cạnh tranh quá mức có thể đẩy giá điện xuống thấp, gây thua lỗ.