Mỹ có nên bỏ thuế quan đối với hàng hóa Trung Quốc?

Chính quyền Biden đang phải đối mặt vấn đề nan giải là có nên giảm thuế quan đối với hàng hóa Trung Quốc trong bối cảnh lạm phát tăng cao hay không khi những người phản đối cho rằng nó sẽ không mang lại tác dụng gì nhiều, đồng thời khiến Mỹ mất đi đòn bẩy gây áp lực lên Bắc Kinh.

Lạm phát ở Mỹ lên đến mức cao nhất trong vòng 40 năm qua, gây áp lực lên cuộc sống của người dân, khiến chính quyền của Tổng thống Joe Biden cân nhắc bãi bỏ thuế quan đối với các mặt hàng nhập khẩu trị giá hàng trăm tỷ USD của Trung Quốc, được áp đặt từ thời cựu Tổng thống Donald Trump, ít nhất là đối với các mặt hàng tiêu dùng.

Nội bộ của chính quyền Biden cũng có sự chia rẽ. Trong khi Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen cho biết một số mức thuế đánh vào Trung Quốc “không có mục đích chiến lược” và bà ủng hộ loại bỏ thuế quan để giảm lạm phát, Đại diện Thương mại Katherine Tai cho rằng đó là “đòn bẩy đáng kể mà Mỹ không nên từ bỏ”.

Tại phiên điều trần trước Ủy ban Phân bổ ngân sách của Thượng viện hồi cuối tháng 6, bà Tai cho biết điều quan trọng là phải tập trung bảo vệ lợi ích thương mại của Mỹ trước kế hoạch dẫn đầu các ngành nghề quan trọng, ví dụ như bán dẫn, của Trung Quốc. Reuters trích dẫn lời bà Tai cho biết áp lực lạm phát sẽ giảm, nhưng Mỹ vẫn sẽ phải đối mặt với những thách thức chiến lược dài hạn từ các chính sách kinh tế nhà nước của Trung Quốc.

Giảm 1% lạm phát

"Nhiều nhà kinh tế cho rằng theo thời gian, chỉ số CPI (Chỉ số giá tiêu dùng) có thể giảm đến 1%, một điều rất ý nghĩa đối với người tiêu dùng Mỹ", cựu Đại sứ Mỹ tại Singapore David Adelman nói với CNBC. Mặc dù cuộc chiến thương mại của cựu Tổng thống Donald Trump với Trung Quốc được lòng cử tri Mỹ của cả hai đảng vào năm 2018, Adelman cho rằng nỗ lực này về mặt kinh tế là vô ích và không đem lại lợi ích thương mại ‘có ý nghĩa’. Adelman nhấn mạnh: “Lạm phát sẽ là vấn đề số một trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ ở Mỹ vào tháng 11 tới.

Mặc dù tổng thống bị hạn chế về những gì ông có thể làm để kiểm soát lạm phát, ông ấy có một công cụ quan trọng. Đó là việc giảm bớt áp lực lên nền kinh tế và người tiêu dùng Mỹ do mức thuế quan lên các mặt hàng nhập khẩu trị giá hơn 370 tỷ USD của Trung Quốc gây ra. Nó không chỉ tác động tiêu cực đến nền kinh tế Trung Quốc mà còn tác động tiêu cực đến nền kinh tế Mỹ”.

Phát biểu trên chương trình ‘Meet the Press’ của kênh NBC News, cựu Bộ trưởng Tài chính Larry Summers cho rằng việc dỡ bỏ thuế quan đối với hàng nhập khẩu của Trung Quốc là “điều đúng đắn nên làm”. Ông cho biết “điều này sẽ giữ giá cả ở mức thấp và cho phép Mỹ có cách tiếp cận chiến lược hơn để đối phó với Trung Quốc”.

Theo Viện Kinh tế Quốc tế Peterson (PIIE), Trung Quốc đã không thực hiện các mục tiêu mà Mỹ đặt ra trong thỏa thuận thương mại đạt được dưới thời cựu Tổng thống Donald Trump, đồng thời khẳng định thuế quan làm tăng lạm phát cho cả người tiêu dùng và công ty Mỹ.

Theo một phân tích của Katheryn Russ, nghiên cứu viên cao cấp không thường trú về chính sách thương mại của PIIE, tính đến tháng 11/2021, thuế quan Mỹ đánh vào hàng hóa Trung Quốc khiến CPI tăng thêm 0,26%. Theo phân tích của bà, sau khi Mỹ áp thuế lên hàng hóa Trung Quốc vào năm sau, giá sản xuất cũng sẽ tăng 1%.

Vào tháng 3/2022, Chad Bown, nghiên cứu viên cao cấp về chính sách thương mại của PIIE, cho biết Trung Quốc đã không mua thêm được chút nào trong khoản 200 tỷ USD hàng hóa Mỹ mà họ cam kết theo thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 được ký hồi đầu năm 2020.

Liên quan đến sức tàn phá của thuế quan đối với nền kinh tế Trung Quốc, nó chỉ làm giảm hơn 0,5% Tổng sản phẩm quốc nội của Trung Quốc, CNBC dẫn lời Mark Williams, kinh tế trưởng khu vực châu Á của Capital Economics, cho biết. “Một số công ty Trung Quốc có thể né thuế bằng cách chuyển hướng hàng xuất khẩu đến Mỹ qua các nước thứ ba, chủ yếu là ở Đông Nam Á. Điều này có thể làm giảm một nửa hiệu quả”, Williams nói.

"Không có lợi cho người lao động"

Trên mục Ý kiến của tờ Washington Examiner, Chủ tịch Liên minh Sản xuất Mỹ Scott Paul đã chỉ trích ý tưởng bỏ thuế quan đối với Trung Quốc và cho rằng đó không phải là điều mà các công đoàn ở Mỹ mong muốn. “Các công đoàn đã nói rõ rằng họ hy vọng thuế quan vẫn sẽ được duy trì. Việc dỡ bỏ thuế quan không chỉ làm lợi cho đối thủ kinh tế bất hợp tác mà còn gây hại cho những người tiêu dùng trong nước”, ông viết.

Theo lập luận của ông, thuế quan thấp sẽ không làm giảm giá cả hàng hóa mà người tiêu dùng phải đối mặt. Giá cả tăng ở các mặt hàng như nhiên liệu, vé máy bay và các sản phẩm sữa – vốn không nằm trong danh mục sản phẩm bị đánh thuế. Ông cho rằng việc thuế quan được bãi bỏ sẽ khiến các tập đoàn đa quốc gia của Mỹ và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình “vui mừng”, nhưng sẽ khiến những người làm công ăn lương không vui.

Theo Paul, thuế quan được áp đặt do chính phủ Trung Quốc trong hàng chục năm đã hoàn toàn coi thường các quy tắc thương mại quốc tế, dẫn đến các cuộc tấn công mạng, đánh cắp sở hữu trí tuệ của các nhà sản xuất Mỹ và khiến Mỹ bị mất hơn 3 triệu việc làm ở các hãng xưởng trong gần 17 năm. “Dỡ bỏ thuế quan có nghĩa là gia tăng cạnh tranh từ một đất nước không chơi công bằng. Các công ty Mỹ sẽ phải đóng cửa, việc làm sẽ bị mất và tiền lương sẽ không có”, ông cảnh báo.