Mỹ chấp nhận lùi bước để tiến tới thỏa thuận thương mại với Trung Quốc?

Các nhà đàm phán Mỹ đã giảm bớt yêu cầu về chuyện Trung Quốc hạn chế trợ cấp cho các ngành công nghiệp như là một điều kiện để tiến tới thỏa thuận thương mại sau sự phản đối dữ dội từ Bắc Kinh, qua đó đánh dấu một bước lùi về một mục tiêu cốt lõi của Mỹ trong các cuộc đàm phán thương mại, dựa trên nguồn tin thân cận từ Reuters.

Hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đã kéo nhau vào cuộc chiến thương mại vốn đã kéo dài 9 tháng ròng rã, gây thiệt hại hàng tỷ USD, làm chao đảo các thị trường tài chính và đảo lộn chuỗi cung ứng. Tính tới nay, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã áp thêm thuế lên 250 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc để buộc Bắc Kinh phải chấm dứt các chính sách mà Washington cho là gây tổn thương tới các công ty Mỹ trong cuộc cạnh tranh gay gắt với các công ty Trung Quốc – bao gồm cả trợ cấp cho các ngành công nghiệp. Đáp trả lại, Trung Quốc cũng áp thuế bổ sung lên 110 tỷ USD hàng hóa Mỹ.

Vấn đề trợ cấp công nghiệp khá khó giải quyết vì chúng đan xen với chính sách công nghiệp của Trung Quốc. Bắc Kinh đã trao trợ cấp và ưu đãi thuế cho các công ty Nhà nước và cho các lĩnh vực mà họ xem là lĩnh vực chiến lược để phát triển trong dài hạn. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã ra sức nâng cao vai trò của Nhà nước trong các thành phần của nền kinh tế.

Trong một nỗ lực để tiến tới một thỏa thuận trong tháng tới hoặc xa hơn nữa, các nhà đàm phán Mỹ đã chấp nhận lùi bước về mục tiêu trợ cấp công nghiệp của Trung Quốc và thay vào đó, họ tập trung vào các khía cạnh khác mà họ cho là có khả năng đạt được mục tiêu hơn, dựa trên nguồn tin thân cận. Những lĩnh vực mà họ đang tập trung nhiều hơn bao gồm chuyển giao công nghệ bắt buộc, cải thiện bảo hộ sở hữu trí tuệ và nâng cao khả năng tiếp cận tới thị trường Trung Quốc. Bắc Kinh đã nhượng bộ về những vấn đề này trước đó.

“Không phải là hai bên sẽ chẳng nói gì về vấn đề này (trợ cấp công nghiệp), nhưng sẽ không quá chi tiết hoặc cụ thể”, nguồn tin thận cận cho biết.

“Nếu các nhà đàm phán Mỹ định nghĩa thành công của đàm phán là thay đổi cách thức vận hành nền kinh tế của Trung Quốc thì điều đó sẽ chẳng bao giờ xảy ra đâu”, nguồn tin khác cho biết. “Một thỏa thuận mà khiến ông Tập trông có vẻ yếu thế thì không phải là thỏa thuận thỏa đáng đối với ông Tập. Cho dù chúng ta tiến tới thỏa thuận nào thì thỏa thuận đó cũng tốt hơn trước đây, nhưng nó sẽ không đủ tốt đối với một số người”.

Trước đó trong năm nay, Trung Quốc cam kết chấm dứt các khoản trợ cấp gây méo mó thị trường dành cho các ngành công nghiệp trong nước, nhưng không đề cập chi tiết tới cách thức đạt được mục tiêu ấy, Reuters dẫn lại nguồn tin thân cận trong tháng 2/2019.

Những thông điệp đầy mâu thuẫn

Một trong những vấn đề khó nhằn trong các cuộc đàm phán là gỡ bỏ hàng rào thuế quan 250 tỷ USD của Mỹ. Trong cộng đồng thương mại, họ cho rằng các nhà đàm phán Mỹ muốn giữ lại một số hàng rào thuế quan đối với hàng hóa Trung Quốc – Washington xem các hàng rào thuế quan này là để đáp trả lại những năm tháng đầy tổn thất mà các hành vi thương mại không công bằng của Bắc Kinh gây ra.

Vai trò của các công ty Nhà nước có thể tạo lợi ích cho nước Mỹ trong một phần khác của thỏa thuận thương mại. Chính quyền ông Trump muốn Trung Quốc mua mạnh thêm hàng ngàn tỷ USD hàng hóa Mỹ trong 6 năm tới để giảm bớt thặng dư thương mại với Mỹ.

Các công ty có khả năng thực hiện các đợt mua mạnh đó là các công ty Nhà nước, dựa trên nguồn tin thân cận.

“Chẳng hạn, đợt mua mạnh hàng hóa Mỹ sẽ củng cố vai trò của khu vực công vì các doanh nghiệp Nhà nước chính là những tổ chức thực hiện các đợt mua mạnh này”, dựa trên nguồn tin thân cận.

Một trong những điểm rắc rối khác, viễn thông, có thể cũng khiến Trung Quốc gia tăng vai trò của Nhà nước thay vì giảm nó.Áp lực từ Mỹ đối với các đồng minh để họ giảm bớt hợp tác với những ông lớn viễn thông Trung Quốc như Huawei Technologies có thể thôi thúc Chính phủ Trung Quốc chuyển sang huy động sự hỗ trợ từ Nhà nước để phát triển công nghệ ở quê nhà.