Muốn phục hồi và tăng trưởng kinh tế giai đoạn này thì đầu tư công phải về đích

Sáng 2/11, tại kỳ họp thứ 6 của Quốc Hội khóa XV, các đại biểu là dành sự quan tâm đặc biệt cho chính sách đầu tư công giai đoạn 2021-2025, coi đây là mệnh lệnh và điều kiện cần cho sự phục hồi, tăng trưởng kinh tế đất nước giai đoạn hiện tại, hãy cùng nhìn lại những thông tin, thông số sau để thấy rõ quyết tâm đó của Quốc Hội và Chính Phủ:

I. ĐIỂM SÁNG TỪ ĐẦU TƯ CÔNG

1. Nhận định rõ vai trò của đầu tư công trong việc dẫn dắt, thu hút nguồn lực và là động lực chính trong thúc đẩy tăng trưởng kinh tế giai đoạn 2021-2025, đánh giá cao sự vào cuộc của hệ thống chính trị trong công tác thúc đẩy đầu tư công, bằng chứng là lần đầu tiên trong nhiều năm tiến độ giải ngân đầu tư công trong 9 tháng đầu năm đạt 51,38%, tăng gần 5% so với cùng kỳ. Trong đó, Bộ Giao thông vận tải đã giải ngân 55.917 tỷ đồng, Hà Nội 25.251 tỷ đồng, TP.HCM 21.987 tỷ đồng, Bộ Quốc phòng 13.396 tỷ đồng, Bình Dương và Hải Phòng mỗi địa phương khoảng 11.000 tỷ đồng...đây cũng là năm đầu tiên tiến độ giải ngân cho ĐTC đạt mức 50% sau 9 tháng đầu năm. Tính riêng quý 3/2023. Tính theo vốn thực hiện, theo số liệu của Tổng cục Thống kê, riêng quý III/2023 ước đạt gần 183 nghìn tỷ đồng, bằng 25,3% kế hoạch năm, tăng 30,1% so với quý II và tăng 27,3% cùng kỳ năm trước.

2. Nhiều dự án trọng điểm quốc gia đang được triển khai và dự kiến hoàn thành đúng tiến độ , điển hình như cao tốc Quảng Ngãi – Hoài Nhơn, dự án Đường ven biển nối cảng Liên Chiểu, dự án đường ven biển Bình Định. ...Cao tốc Cam Lâm Vĩnh Hảo, dự án nâng cấp, mở rộng đèo Prenn, dự án Chợ Chu - Ngã ba Trung Sơn, dự án Rạch Sỏi - Bến Nhất, Gò Quao - Vĩnh Thuận, dự án Chơn Thành - Đức Hòa, dự án Cao tốc Hòa Liên - Túy Loan, dự án Cầu Đại Ngãi….

3. Quốc hội, chính phủ đã có những hành động cụ thể để sửa đổi, bổ sung các cơ chế, chính sách, các quy định của pháp luật về đầu tư công, góp phần tháo gỡ khó khăn, vướng mắc mà thực tiễn đặt ra và tạo khung pháp lý cho những vấn đề mới phát sinh.

4. Đề xuất tăng vốn đầu tư công cho 2024: Quốc hội cũng cho rằng cần tăng vốn cho đầu tư công trong 2024, đây cũng là nửa sau của giai đoạn đầu tư công 2021-2025, là giai đoạn quyết định sự phát triển kinh tế đất nước. Hiện tại theo báo cáo, số vốn ngân sách dự kiến cân đối tạm tính trong năm 2024 là hơn 677.348 tỉ đồng, trong đó vốn ngân sách trung ương 245.000 tỉ đồng, vốn ngân sách địa phương 432.348 tỉ đồng; dự kiến đáp ứng được hơn 88% nhu cầu vốn của các bộ, cơ quan trung ương và địa phương.

5. Hiện nay, Chính phủ cũng như các địa phương đang cố gắng kêu gọi doanh nghiệp tư nhân tham gia vào các dự án đầu tư công theo hình thức đối tác công tư (PPP), đặc biệt là với lĩnh vực hạ tầng giao thông, đường bộ và đường sắt.

II. NHỮNG VẤN ĐỀ CẦN THÁO GỠ

1. Một trong những nguyên nhân làm chậm tiến độ dự án đầu tư công, ảnh hưởng lớn đến tỷ lệ đầu tư các dự án là do vướng mắc trong công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng. Tại Nghị quyết số 29/2021/QH15 về Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025, Quốc hội đã giao Chính phủ nghiên cứu xây dựng Đề án thí điểm về việc tách giải phóng mặt bằng, tái định cư ra khỏi dự án đầu tư.

2. Còn 6,5% vốn theo kế hoạch chưa được phân bổ, tương đương 45,639 tỷ đồng, điều này làm chậm tiến độ giải ngân cục bộ tại một số địa phương, ảnh hưởng đến mục tiêu chung của chính phủ.

3. Tâm lý sợ sai của cán bộ các cấp chính quyền khi đưa ra quyết định, dẫn tới việc không dám làm, thà đứng trước hội đồng kỷ luật còn hơn đứng trước vành móng ngựa.

4. Cần quan tâm tới hệ thống đường sắt cao tốc: Đây có thể là một trong những tiêu điểm của đầu tư công giai đoạn sau 2025.

5. Hạng mục cơ sở hạ tầng liên kết vùng miền cần được quan tâm hơn nữa để phục vụ nhu cầu liên kết, thậm chí là phục vụ các nhiệm vụ an ninh quốc phòng.

Kết luận: Xuất phát từ bối cảnh thực tế, chúng ta có thể thấy ĐẦU TƯ CÔNG đang là điểm sáng hiếm hoi của nền kinh tế VN trong năm 2023, và chắc chắn sẽ là trụ cột cho kế hoạch phục hồi, tăng trưởng kinh tế giai đoạn 2021-2025. Nhìn vào kết quả kinh doanh từ đầu năm của các doanh nghiệp đầu tư công điểm hình như Đèo Cả ( HHV), Hạ Tầng TP HCM ( CII), Fecon ( FCN), Coteccons ( CTD)… chúng ta có thể thấy các đơn vị này đang được hưởng lợi như thế nào về chính sách ưu ái của quốc hội và chính phủ dành cho đầu tư công. Vẫn biết rằng đầu tư công đang còn nhiều điều chưa làm tốt như tiến độ giải ngân, chính sách tháo gỡ, hành lang pháp lý TW tới địa phương, nhưng nếu nhìn vào định hướng trung và dài hạn của Quốc Hội và Chính Phủ, rõ ràng đây sẽ là nhóm ngành được hưởng lợi nhiều nhất trong bối cảnh kinh tế cần sự phục hồi và tăng trưởng do ảnh hưởng bởi suy thoái kinh tế toàn cầu.

Note: Bài viết dựa trên kiến thức tài chính và mức độ am hiểu của người viết, các thông số trong bài viết là chính thức theo công bố của bộ tài chính, tổng cục thống kê. Bài viết với mục đích cung cấp góc nhìn trung và dài hạn cho những ai quan tâm tới lĩnh vực đầu tư công, không nhằm mục đích lôi kéo, cổ súy hoặc truyền thông sai sự thật.