Một bức ảnh xuất hiện trên MXH, cổ phiếu tăng bốc như tên lửa: Liệu giai đoạn lịch sử, khi ‘cá con rỉa thịt cá mập’ trên Phố Wall, có trở lại?

Trong vài ngày qua, các nhà giao dịch đã mua và bán cổ phiếu GameStop và AMC với tốc độ chóng mặt. Đây là hai trong số những cổ phiếu meme nổi bật nhất.

Kết phiên ngày thứ Sáu tuần trước, cổ phiếu của GameStop ở mức 17,46 USD, nhưng đến thứ Ba đã chạm mức 64,82 USD. Điều đó đồng nghĩa với mức tăng 271%.

Cổ phiếu GameStop tăng giá dù cho công ty không công bố nhiều thông tin kinh doanh mới. Điều này sẽ khiến các nhà đầu tư và công chúng bối rối, không hiểu điều gì tạo nên một cổ phiếu meme và thúc đẩy giá cổ phiếu tăng giảm như tàu lượn. Dưới đây sẽ là một số giải đáp cơ bản nhất về cổ phiếu meme và cơn sốt một thời năm 2021.

Điều gì khiến một cổ phiếu trở thành cổ phiếu meme?

Trái ngược với những thước đo truyền thống về việc định giá một công ty theo các nguyên tắc kinh doanh cơ bản, những công ty như GameStop chú ý đến việc tạo độ nổi tiếng.

Theo bình luận từ công ty tư vấn Bradley, Foster & Sargent, các công ty cổ phiếu meme “thường không được xác định bởi các thuộc tính tài chính như tốc độ tăng trưởng doanh số, EPS hoặc bảng cân đối kế toán”. Nói cách khác, công ty và cổ phiếu của họ nổi tiếng theo kiểu meme.

Điều đáng chú ý hơn là độ nổi tiếng không nhất thiết là do nỗ lực của các cổ đông. Như Investopedia lưu ý, những người thúc đẩy cổ phiếu meme là một nhóm các nhà đầu tư cá nhân độc lập, không có tổ chức, mỗi người một quan điểm và sở thích đầu tư riêng. Nhưng họ lại tạo ra được hiệu ứng “quả cầu tuyết”, càng nhiều người bàn tán về một cổ phiếu thì càng có nhiều người muốn tham gia “hóng chuyện”.

Cơn sốt đầu tiên bắt nguồn từ đâu?

Trên thị trường, luôn có những công ty ghi nhận giá cổ phiếu của họ tăng cao không tưởng và mang tính đầu cơ. Một số chuyên gia tài chính thậm chí còn ví hiện tượng cổ phiếu meme với bong bóng hoa tulip Hà Lan vào thế kỷ 17.

Cơn sốt cổ phiếu meme bắt đầu vào khoảng năm 2021 và được thảo luận sôi nổi trên các diễn đàn như WallStreetBets Reddit. Diễn đàn này phổ biến với các nhà đầu tư trẻ, nhưng người không muốn tuân theo các chiến lược truyền thống.

Một số nhà đầu tư cổ phiếu meme khi đó bắt đầu nhìn thấy cơ hội lấy tiền từ những người bán khống và các quỹ phòng hộ, những người bi quan về triển vọng của một số công ty. Phố Wall ví đây như một hiện tượng “cá con xẻ thịt cá mập”. Nổi bật nhất trong cơn sốt đó là GameStop, một công ty bán thiết bị liên quan đến game và là một trong những cổ phiếu meme được chú ý nhiều nhất thời kỳ đó.

Điều gì khiến cơn sốt cổ phiếu meme trở lại?

Roaring Kitty hay Keith Gill chính là người đứng sau cơn sốt đầu tiên của GameStop và trở thành một một huyền thoại trên mạng xã hội cũng như trong cộng đồng những người mua cổ phiếu meme.

Sau giai đoạn năm 2021, khi các công ty chứng khoán vào cuộc, can thiệp bằng việc hạn chế cho phép mua vào nhưng không giới hạn việc bán ra, Roaring Kitty gần như im hơi lặng tiếng. Cho đến cuối tuần qua, anh trở lại với một bài đăng đầu tiên trên X sau ba năm.

Dù chỉ là một bức ảnh minh hoạ người đàn ông đang từ tư thế dựa lưng vào ghế sang nghiêng người về phía trước, điều đó cũng đủ gây xôn xao cõi mạng. Bài đăng trên X thu hút gần 25 triệu lượt xem. Nối tiếp sau đó là một loạt video khó hiểu tương tự, nhưng dường như ám chỉ rằng Roaring Kitty đang quay trở lại. Kể từ đó, cổ phiếu của GameStop tăng giá và AMC cũng vậy.

James Clunie, giám đốc công ty tư vấn đầu tư Long-Short Consulting, nói với MarketWatch rằng Roaring Kitty là người ngồi ghế lái và dẫn dắt các nhà giao dịch.

Tại sao nhiều chuyên gia đầu tư cảnh báo trước cơn sốt này?

Don Calcagni, giám đốc đầu tư tại Mercer Advisors, tóm tắt nhận định của các chuyên gia tài chíng trong một câu: “Đó là ảo tưởng”.

Ông nói rằng không gì có thể lý giải cho giá cổ phiếu hiện tại. Việc mua cổ phiếu meme không thực sự là đầu tư. “Đây là suy đoán”, ông nói.

Không hẳn là không có ai kiếm tiền được từ cổ phiếu meme. Bản chất của hình thức đầu cơ hoặc cờ bạc may rủi luôn có những người thắng lớn. Nhưng ông Calcagni cho biết nhà đầu tư nên giao việc đó cho các chuyên gia và tìm kiếm một số hình thức đa dạng hoá để phân tán rủi ro. Đó là lý do tại sao ông đề xuất mua quỹ ETF thay cho việc mua một cổ phiếu meme duy nhất.