Môi trường tạo con người và giàu có

Sau đây là những ví dụ cho thấy tác động của môi trường đến con người và mức độ giàu có.

Hàn Quốc và Triền Tiên. Cùng dân tộc nhưng khác hệ thống. Một bên theo thị trường nên thành cường quốc với GDP $32,000. Một bên bị kiềm chế nên GDP $1,000.

Tây Đức và Đông Đức. Cũng cùng một dân tộc, chỉ khác hệ thống. GDP đầu người vào năm 1989 là $16,000 cho Tây Đức và $9,000 cho Đông Đức. Giá trị sức mua lao động thực tế còn thấp hơn. Sự chênh lệch vẫn tồn tại cho đến bây giờ nhưng khoảng cách thấp hơn.

Trung Quốc và Đài Loan. Tương tự, cùng dân tộc và văn hóa. Trong khi GDP của Trung Quốc chỉ $10,000 và của Đài Loan là $33,000.

Trung Quốc trước và sau khi cải cách chủ trương kinh tế. Từ một trò cười của thế giới, bây giờ họ là nền kinh tế thứ 2, chỉ sau Mỹ. Cộng đồng người Hoa là tầng lớp thương mại thành công ở Thái, Mã, Indonesia, Singapore, Việt Nam và bất cứ nơi đâu họ sống.

Cộng đồng người Ấn Độ, Cuba, Trung Quốc và các sắc dân khác ở khối Mỹ Âu so với ở quê nhà. Cũng là con người đó, nhưng sự khác biệt đến từ hệ thống và mức độ tích lũy của cải.

UAE/Qatar và Iran/Iraq. Người Trung Đông và Hồi Giáo cũng có thể làm giàu nếu có hệ thống kinh tế thị trường. Trong khi một người dân Qatar bình thường tạo ra GDP $61,000, một người Iran chỉ làm ra $2,756.

Người Việt Nam hiện nay cũng khác xa so với trước 1986. Khi kinh tế chuyển từ tập trung sang thị trường, con người làm giàu và từ đó trở nên khá giá hơn.

Trước đây có khái niệm người miền Trung “keo kiệt.” Vì nghèo nên phải tiết kiệm và tích lũy để sống qua ngày. Giờ khi khá giả hơn thì bắt đầu tiêu tiền thoải mái hơn.

Sự giàu có đến từ hoạt động kinh tế của con người. Nó chỉ diễn ra khi họ được tự do khám phá và giao thương. Còn khi bị kiềm chế thì một triệu Einstein hay Gates cũng trở thành kẻ thất bại.