Mối liên quan giữa Margin và giá cổ phiếu, cách sử dụng Margin để tối ưu hiệu quả

Margin là thuật ngữ được nhà đầu tư chứng khoán thường xuyên sử dụng. Sử dụng Margin sẽ giúp nhà đầu tư tối ưu lợi nhuận với nguồn lực sẵn có. Tuy nhiên, việc này cũng tiềm ẩn những rủi ro cháy tài khoản đến cho nhà đầu tư.

Những khái niệm liên quan đến Margin

Full Margin

Full Margin là trạng thái nhà đầu tư sẽ sử dụng tối đa tỷ lệ ký quỹ để mua mã cổ phiếu mình mong muốn. Tỷ lệ cho vay margin tối đa theo quy định của ủy ban chứng khoán Việt Nam là 1:2. Tuy nhiên, khi vay ở mức Full Margin, nhà đầu tư cần phải theo dõi những biến động xảy ra ở trên thị trường. Vì khi thị trường giảm mạnh mà bạn không kịp cắt lỗ thì rủi ro cháy tài khoản sẽ rất cao. Điều này sẽ dẫn đến việc Call Margin tài khoản của nhà đầu tư.

Call Margin

Call Margin hay còn gọi là lệnh gọi kí quỹ. Đây là trường hợp công ty chứng khoán đề nghị khách hàng nộp tiền hoặc tăng số lượng chứng khoán thế chấp để giữ tỷ lệ vay margin ở mức an toàn. Call Margin sẽ xảy ra khi tỷ lệ “Giá trị tài sản ròng/Giá trị chứng khoán” nhỏ hơn tỷ lệ ký quỹ duy trì do công ty chứng khoán quy định.

Mỗi nhà đầu tư khi mở tài khoản ký quỹ sẽ được cấp một hạn mức nhất định. Hạn mức này là giá trị tối đa mà khách hàng có thể thực hiện vay từ công ty chứng khoán.

Mối liên quan giữa Margin và giá cổ phiếu

Nếu bạn đang dùng margin mà cổ phiếu tăng giá thì bạn sẽ được gia tăng lợi nhuận và giá trị tài sản ròng cũng tăng lên. Ngược lại, khi giá cổ phiếu giảm, giá trị tài sản ròng của nhà đầu tư cũng giảm theo tỷ lệ đòn bẩy mà mình đang sử dụng.

Tỷ lệ đòn bẩy càng cao thì sẽ càng khuếch đại số lãi hoặc số lỗ so với trường hợp chỉ sử dụng vốn tự có. Trong trường hợp giá cổ phiếu giảm, giá trị tài sản ròng tương ứng cũng bị giảm theo, công ty chứng khoán sẽ yêu cầu bạn nạp thêm tiền vào tài khoản chứng khoán để đảm bảo mức ký quỹ margin tối thiểu theo quy định của họ, hay còn gọi là Call margin. Nếu bạn không thực hiện bổ sung thêm tài sản đảm bảo là tiền hoặc cổ phiếu thì bạn phải bán bớt cổ phiếu hiện có trong danh mục để giảm tiền vay, đưa tỷ lệ ký quỹ margin về đúng quy định.

Rủi ro khi sử dụng margin

Hiện nay, lãi vay Margin của các công ty chứng khoán dao động từ 9-14%, điều này có nghĩa nhà đầu tư phải đặt mục tiêu lợi nhuận cao hơn để bù đắp chi phí lãi vay. Bên cạnh đó, rủi ro còn đến từ chính nhà đầu tư nếu kỹ năng phân tích thị trường và phân tích cổ phiếu chưa tốt cũng như dự đoán xu hướng giá cổ phiếu không chính xác, sẽ làm gia tăng mức lỗ cá nhân.

Ngoài ra còn có 1 rủi ro khác liên quan đến tình trang call margin, thường xảy ra sau 1 đợt thị trường giảm mạnh khoảng 10% trong thời gian ngắn, có thể xảy ra tình trạng bán giải chấp trên diện rộng, lúc này cả thị trường sẽ đối diện 1 đợt giảm tiếp theo. Mức độ giảm của đợt giải chấp sẽ phụ thuộc vào độ giảm sốc trước đó, và tỷ lệ sử dụng margin toàn thị trường trước đó cao hay không.

Cách sử dụng margin hiệu quả

Lựa chọn cổ phiếu

Nhà đầu tư nên lựa chọn cổ phiếu mà mình thực sự hiểu rõ, cổ phiếu phải có đặc tính tăng trưởng doanh thu lợi nhuận cao, hoặc ít nhất cũng thuộc nhóm cổ phiếu đầu ngành bluechip, thanh khoản cao như nhóm VN30, bởi nhóm cổ phiếu này thường ít rủi ro, thậm chí với các đợt giảm hoảng loạn, hoặc sau 1 đợt giải chấp toàn thị trường, thì nhóm này sẽ tìm được điểm cân bằng sớm, và nhanh chóng hồi phục và quay lại đà tăng giá.

Nguyên nhân là do các nhà đầu tư giàu kinh nghiệm, các quỹ đầu tư, những người đầu tư dài hạn, thậm chí là chính ban lãnh đạo công ty đó, thường có xu hướng săn mua, tăng tỷ trọng các cổ phiếu chất lượng trong các đợt bán tháo hoảng loạn. Nhà đầu tư nên tránh đầu tư vào những cổ phiếu mang lại lợi nhuận thấp, mức độ tăng trưởng chậm bởi các cổ phiếu có lịch sử kinh doanh kém thường có xu hướng hồi phục giá rất chậm, thậm chí tiếp tục xu hướng giảm, kể cả khi thị trường bắt đầu hồi phục.

Với nhóm cổ phiếu VN30, nhà đầu tư có thể lựa chọn các công ty có mức tăng trưởng trên 15% với lợi thế đầu ngành, thanh khoản cao, và tốc độ tăng trưởng khá cũng là lựa chọn của nhóm các nhà đầu tư lớn, công ty chứng khoán và quỹ đầu tư, nên khả năng phục hồi giá sau rủi ro thị trường khá tốt.

Lựa chọn thời điểm

Bạn nên sử dụng margin khi thị trường đã thoát đáy và cho thấy các dấu hiệu tăng trưởng rõ ràng, ổn định. Ngoài ra, bạn nên sử dụng margin ngay từ đầu sóng, khi mà thị trường đang trong chu kỳ đi lên, với những dấu hiệu tạo đỉnh rõ ràng. Lúc này, nhà đầu tư nên áp dụng các phương pháp phân tích kỹ thuật để lựa được điểm mua phù hợp.

Ngoài ra, lựa chọn thời điểm tất toán margin cũng rất quan trọng. Nhà đầu tư sẽ tất toán trong 2 trường hợp: 1 là khi đã đạt được lợi nhuận mong muốn, 2 là khi thị trường xuất hiện rủi ro hoặc diễn biến giá cổ phiếu giảm, xu hướng tăng ngắn han/trung hạn bị đứt gãy.

Chiến lược quản lý rủi ro

Nhà đầu tư nên xây dựng cho mình bộ quy tắc để quản lý rủi ro bởi rủi ro khi sử dụng margin là rất lớn. Chiến lược quản lý rủi ro bao gồm: Thứ nhất, chỉ nên dùng công cụ này khi đã có kinh nghiệm giao dịch trên thị trường chứng khoán ít nhất 1 năm, nhà đầu tư mới chưa nên vội vàng sử dụng công cụ này khi chưa rõ về quy luật vận động của thị trường cũng như cổ phiếu.

Thứ hai, việc sử dụng margin trong ngắn hạn khi tìm thấy cơ hội đầu tư sẽ tối ưu hơn việc sử dụng margin trong thời gian dài hoặc sử dụng margin trong đà suy giảm của cổ phiếu sẽ khiến nhà đầu tư vừa tốn chi phí lãi vay, vừa khiến danh mục dễ bị lỗ. Thứ ba, giống như khi mua cổ phiếu chúng ta phải thiết lập biên an toàn để mua thì khi sử dụng margin, chúng ta cũng phải có biên an toàn cho mình, không nên sử dụng tỷ lệ đòn bẩy quá cao như 1:2,1:3,1:4 mà chỉ nên sử dụng tỷ lệ 1:0,5 hoặc 1:1 là tối đa.

Tuân thủ kỷ luật bán

Dù lựa chọn cổ phiếu và thời điểm kỹ càng đến đâu thì cũng những tình huống ngoài dự đoán như thị trường xuất hiện rủi ro hệ thống, với rủi ro này thì gần như mọi cổ phiếu trên thị trường đều xuất hiện trạng thái giảm mạnh và bất ngờ. Với những tình huống như thế này thì việc nhà đầu tư tuân thủ kỷ luật bán sẽ bảo toàn lợi nhuận, và cứu vớt KH khỏi sự lỗ vốn. Thông thường nhà đầu tư sẽ chần chừ không cắt lỗ ở mức 10-15% vì hy vọng cổ phiếu sẽ dần hồi phục và tăng giá trở lại.

Nhưng thị trường diễn biến không như họ mong đợi, cổ phiếu tiếp tục mất giá và mức thua lỗ tiếp tục tăng cao hơn. Bởi vậy, hãy mua bán dứt khoát, luôn tuân thủ nguyên tắc cắt lỗ đề ra, ví dụ là 7% để giảm thiểu tối đa thiệt hại.