Miniso - chuỗi bán lẻ hàng hoá giá rẻ lớn nhất Trung Quốc có kết quả kinh doanh thua lỗ và đối mặt với nhiều vụ kiện

Miniso đã huy động được gần 600 triệu USD và niêm yết trên thị trường chứng khoán Mỹ

Bùng nổ số lượng cửa hàng

Miniso, chuỗi cửa hàng bán lẻ vật dụng đang bùng nổ như nấm mọc sau mưa nhờ mô hình kinh doanh, cũng như các loại mặt hàng tương tự với các nhà bán lẻ tại Nhật Bản.

Với hơn 4.200 cửa hàng, hiện diện tại hơn 80 quốc gia và vùng lãnh thổ, Miniso vừa tiến hành niêm yết trên Sàn giao dịch chứng khoán New York, với mục tiêu xem đây là bàn đạp để tiếp tục tăng trưởng số lượng cửa hàng.

Bất chấp những chỉ trích về việc đây là thương hiệu “nhái” của các nhà bán lẻ Nhật Bản như Uniqlo và Muji, Miniso có tốc độ phát triển số lượng cửa hàng nhanh hơn.

“Một trong những điểm tạo nên sức cạnh tranh lớn nhất của chúng tôi là loại bỏ hoàn toàn các sản phẩm có chi phí cao và thường xuyên ra mắt các mặt hàng mới”, Ye Guo Fu, người sáng lập, CEO Miniso cho biết tại sự kiện của Công ty ngày 15/10. Đây là sự kiện đánh dấu mốc niêm yết cổ phiếu, đưa giá trị vốn hoá thị trường của Công ty lên khoảng 7 tỷ USD tính tới ngày 19/10 và đà tăng của giá cổ phiếu khá tích cực.

Nhà đầu tư tỏ ra tin tưởng vào triển vọng của Miniso. Thương vụ IPO vừa qua giúp Công ty huy động được gần 600 triệu USD. Số vốn này dự kiến được sử dụng để mở thêm cửa hàng mới và phát triển hệ thống trong thế giới hậu đại dịch Covid-19.

Miniso là một trong những chuỗi bán lẻ hàng hoá giá rẻ lớn nhất Trung Quốc. Cửa hàng bán nhiều sản phẩm với giá quanh mức 10 nhân dân tệ (1,5 USD) và hiện có khoảng 3.000 nhân viên.

Công ty mở cửa hàng đầu tiên tại Quảng Châu vào năm 2013, tới tháng 8/2018 đã có hơn 1.000 cửa hàng tại nước ngoài. Trong tháng tiếp theo, Tencent, gã khổng lồ thương mại điện tử của Trung Quốc cùng một số nhà đầu tư khác rót vốn 1 tỷ nhân dân tệ.

Miniso ra mắt các dòng sản phẩm kết hợp với Disney vào tháng 12/2019. Đây cũng là năm Công ty chuẩn bị lên sàn chứng khoán New York. Theo đó, Tencent đang nắm giữ 4,8% cổ phần Miniso.

Miniso hiện bán 8.000 mặt hàng chia thành 11 nhóm bao gồm đồ dùng văn phòng, đồ chơi, mỹ phẩm, đồ ngọt… Từ hộp 800 miếng bông tẩy trang có giá 10 nhân dân tệ cho tới sản phẩm gối ôm giá 35 nhân dân tệ, bình nước chuột Mickey 49,9 nhân dân tệ, Miniso nổi tiếng vì khoảng 95% các mặt hàng bày bán tại Trung Quốc có giá dưới 50 nhân dân tệ.

Chính sách phát triển sản phẩm của Miniso yêu cầu giới thiệu 100 sản phẩm mới được lựa chọn từ 10.000 ý tưởng mỗi tuần. Công ty bắt đầu hợp tác với các thương hiệu toàn cầu vào năm 2019 và hiện đã có 17 đối tác, bao gồm cả Disney và Hello Kitty.

Chính chiến lược không ngừng tạo ra sản phẩm mới và tập trung vào các nhân vật được ưa chuộng đã thu hút khách hàng trẻ tuổi. Khoảng 60% khách hàng của Miniso tại Trung Quốc có độ tuổi dưới 30.

Các đối tác của Miniso được hưởng lợi nhờ sự tăng trưởng nhanh chóng về số lượng cửa hàng của Công ty.

Tính tới cuối tháng 6/2020, Công ty có 2.533 cửa hàng tại Trung Quốc và 1.689 cửa hàng tại thị trường nước ngoài, bao gồm Nhật Bản. Trong chưa đầy 7 năm kể từ khi ra đời, Miniso đã trở thành chuỗi cửa hàng bán lẻ đồ dùng đa dạng lớn nhất thế giới.

Đa phần các cửa hàng tại thị trường nước ngoài được điều hành bởi các doanh nghiệp địa phương theo cam kết nhượng quyền thương mại với Miniso. Tại Nhật Bản, Miniso có gian hàng riêng tại Trung tâm thương mại Aeon.

Từ đầu năm 2020 tới nay, số lượng cửa hàng gần như đi ngang, một phần bởi tác động từ đại dịch Covid-19. Mặc dù vậy, với việc Ye Guo Fu đặt mục tiêu sẽ có 10.000 cửa hàng, nhiều khả năng sau khi IPO và lên sàn niêm yết, Miniso sẽ nhanh chóng mở thêm các cửa hàng mới.

Lợi nhuận âm và đối mặt với hàng loạt vụ kiện

Kết quả kinh doanh của Miniso chịu thiệt hại lớn bởi đại dịch. Doanh số bán hàng nửa đầu năm nay đạt 8,9 tỷ nhân dân tệ, giảm 4,5% so với cùng kỳ năm ngoái, nguyên nhân là một số cửa hàng phải đóng cửa. Tuy nhiên, lợi nhuận mới là vấn đề chính. Miniso mới chỉ công khai thông tin về kết quả kinh doanh trong 2 năm gần nhất và cả 2 năm đều đang lỗ. Với việc chi phí mở cửa hàng mới gia tăng, lợi nhuận sẽ càng đi xuống ở cả thị trường Trung Quốc và quốc tế. Một công ty chứng khoán Trung Quốc nhận định, biên lợi nhuận gộp của Miniso thấp hơn nhiều so với các đối thủ.

Hai năm qua, Miniso thua lỗ và đang liên quan tới hơn 10 vụ kiện về bản quyền, quyền sở hữu trí tuệ.

Bên cạnh câu chuyện kinh doanh chưa thoát lỗ, Miniso còn một số thử thách khác. Công ty chịu nhiều chỉ trích vào tháng 9/2020 sau khi dòng sản phẩm sơn móng tay bị phát hiện có chứa chất gây ung thư với tỷ lệ cao hơn 1.400 lần so với tiêu chuẩn cho phép.

Chưa kể, giới truyền thông Trung Quốc đưa tin về việc Miniso đang liên quan tới hơn 10 vụ kiện về bản quyền, quyền sở hữu trí tuệ.

Một vấn đề khác là nguồn gốc của Công ty. Theo website của Miniso tại Nhật Bản, Công ty được sáng lập bởi Ye Guo Fe và Junya Miyake - một nhà thiết kế người Nhật. Miniso hiện diện tại Tokyo, sau đó mới “tấn công” thị trường Trung Quốc. Tuy nhiên, nội dung tại website Trung Quốc có nhiều mâu thuẫn.

Cụ thể, địa chỉ của Miniso tại Nhật Bản không tồn tại. Trước những chỉ trích về vấn đề nội dung, Miniso cho biết, Công ty sẽ sớm sửa lại thông tin một cách thống nhất trên website tại các quốc gia.

Thêm vào đó, dễ nhận thấy logo, phương thức kinh doanh, cách bày trí của Miniso gần như mô phỏng theo các doanh nghiệp Nhật Bản như Uniqlo, Daiso và Muji. Về vấn đề này, Công ty cho biết: “Chúng tôi tôn trọng các nhãn hiệu đó. Nhưng chúng tôi có 11 nhóm hàng khác nhau và không phải đều trùng lặp tất cả”.

Trong năm 2020, một scandal lớn của doanh nghiệp Trung Quốc trên thị trường toàn cầu là Luckin Coffee bị phát hiện gian lận số liệu. Cụ thể, trong tháng 6, Luckin Coffee đã phải huỷ niêm yết tại sàn giao dịch chứng khoán Mỹ. Công ty mở hơn 4.000 cửa hiệu trong 2 năm đầu tiên, tốc độ phát triển nhanh hơn cả Miniso và đội ngũ lãnh đạo doanh nghiệp đã “xào nấu” số liệu nhằm thu hút nhà đầu tư. Hiện tại, Miniso cũng đang đối diện với những nghi ngại tương tự, bao gồm việc không công bố số liệu tài chính.

Ye Guo Fu là một người dân thuộc tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc. Sau khi mở một chuỗi cửa hàng bán phụ kiện tại Quảng Đông, ông sáng lập nên Miniso vào năm 2013. Theo chia sẻ của vị doanh nhân này, ông được truyền cảm hứng từ nước Nhật, thường xuyên ghé thăm quốc gia này và nhận thấy nhiều sản phẩm Trung Quốc được bày bán tại đây. Chính điều này giúp ông có ý tưởng mở chuỗi bán lẻ đồ dùng tại Trung Quốc.