MBS: Giảm lãi suất cho vay khiến tỷ suất sinh lợi của tài sản các ngân hàng giảm theo

Theo quan sát của MBS, chi phí vốn (COF) có diễn biến giảm rõ rệt trong nửa cuối năm 2023 so với nửa đầu năm ở hầu hết các ngân hàng niêm yết.

Điều này chủ yếu phản ánh mức lãi suất huy động thấp được duy trì trong phần lớn năm 2023. Tính trung bình 27 ngân hàng niêm yết, COF quý 1/2023 của các ngân hàng tăng mạnh 118 điểm cơ bản so với quý trước nhưng đã giảm mạnh 65 điểm cơ bản trong quý 4/2023 so với quý 3/2023.

Các chuyên gia phân tích của MBS cho rằng môi trường lãi suất huy động thấp như hiện tại là điều kiện tiên quyết cần được duy trì trong 6 tháng tiếp theo khi mà nhu cầu tín dụng vẫn còn yếu. Điều này sẽ tạo động lực cho các ngân hàng hạ lãi suất cho vay nhằm kích thích nhu cầu tín dụng. COF theo đó cũng sẽ được neo giữ ở mức thấp. Đây sẽ là cơ hội cho các ngân hàng có thể gia tăng NIM. Tuy nhiên, việc giảm lãi suất cho vay đầu ra nhằm thu hút người đi vay cũng sẽ khiến tỷ suất sinh lợi của tài sản các ngân hàng giảm theo.

“Chúng tôi điều chỉnh giảm dự báo NIM 2024 của hầu hết các ngân hàng theo dõi so với dự báo gần nhất. Những ngân hàng giảm lãi suất mạnh để thu hút tín dụng khi không có lợi thế về chi phí vốn hoặc thị phần sẽ không có được mức tăng NIM tốt, đặc biệt là những ngân hàng có quy mô nhỏ”, các chuyên gia MBS đánh giá.

Liên quan đến hoạt động tăng vốn, Báo cáo cho rằng, sau năm 2023 khá “yên ắng” trong hoạt động tăng vốn chủ, các ngân hàng thương mại cổ phần đã liên tục đưa ra các kế hoạch tăng vốn với quy mô lớn trong năm 2024. Điển hình phải kể đến VCB với kế hoạch phát hành 6,5% vốn điều lệ cho cổ đông chiến lược với quy mô được dự báo đạt 1 tỷ USD (theo Bloomberg), tương đương với mức định giá 100.000 đồng/cp. Ngoài ra, VCB cũng sẽ trình cổ đông trong ĐHCĐ phương án tăng vốn điều lệ lên hơn 77.500 tỷ đồng thông qua chia cổ tức bằng cổ phiếu với tỷ lệ 38,8%.

BID đã thông qua việc lùi kế hoạch tăng vốn chủ bằng cách phát hành riêng lẻ/ra công chúng với tỷ lệ 9% sang năm 2024 trong kỳ ĐHCĐ bất thường diễn ra vào 30/01/2024. MBB cũng đã hoàn thành việc phát hành riêng lẻ cho Viettel và SCIC với số lượng cổ phiếu riêng lẻ chào bán là 73 triệu cổ phiếu. Thời gian hạn chế chuyển nhượng trong vòng 5 năm kể từ ngày hoàn thành đợt chào bán.

Trước những diễn biến hết sức tích cực của toàn ngành ngân hàng trong những tháng đầu năm đã khiến định giá của toàn ngành tăng lên đáng kể so với lịch sử. Mức P/B toàn ngành hiện tại đạt 1,66, cao hơn 6,7% so với trung bình 1 năm, nhưng vẫn thấp hơn 8,7% so với trung bình 3 năm.

Báo cáo cho rằng, những ngân hàng có những đặc điểm sau sẽ có được kết quả kinh doanh khả quan hơn so với toàn ngành.

Thứ nhất, NIM có thể chống chọi được sự bào mòn do hoạt động cắt giảm lãi suất cho vay nhằm cạnh tranh tăng trưởng tín dụng. Những ngân hàng được kỳ vọng sẽ có NIM bền vững nên là những ngân hàng có chi phí vốn thấp và ưu thế về CASA (như VCB, TCB, MBB…).

Thứ hai, những ngân hàng có mảng tín dụng tăng trưởng tốt và ổn định nhờ có tệp khách hàng riêng (như HDB, TCB…).

Cuối cùng, những ngân hàng có chất lượng tài sản cải thiện mạnh mẽ cùng gia tăng trích lập lớn trong năm 2023 sẽ giảm được áp lực trích lập trong năm 2024, từ đó giúp lợi nhuận sau thuế gia tăng đáng kể hơn so với toàn ngành (VIB, TCB CTG…). "Do đó, chúng tôi chọn HDB, VIB và VCB”, các chuyên gia phân tích MBS nhận định.