'Mập mờ quy hoạch làm lợi cho người đầu cơ đất đai'

Theo giáo sư Nguyễn Đăng Dung, thông tin về quy hoạch, giá đất đôi khi chỉ nằm trong tay một số người, giúp họ trục lợi thông qua việc đầu cơ, tích trữ đất đai.

Sáng 9/3, Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) tổ chức tọa đàm về công khai quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Giáo sư Nguyễn Đăng Dung, Giảng viên khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội, cho rằng một trong những nội dung trọng tâm của lần sửa Luật Đất đai này là cụ thể hóa quy định về công khai thông tin quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.

Ông nói đối với thị trường bất động sản, thông tin có giá trị rất lớn. Tuy nhiên, tính công khai hiện chưa cao, mức độ tiếp cận của người dân đối với việc quy hoạch hay giá đất vẫn rất mập mờ. Việc này dẫn đến tình trạng một số ít người nắm được thông tin sẽ làm giàu thông qua tích trữ, đầu cơ đất đai, gây khó khăn trong quản lý và thất thoát cho Nhà nước.

Theo GS Dung, người dân chưa nắm hết tầm quan trọng của giá đất hoặc thông tin quy hoạch. Luật Tiếp cận thông tin, Luật Đất đai chưa quy định rõ ràng và thiếu chế tài xử lý. Công chức có trách nhiệm cung cấp thông tin nhưng quá trình thực hiện còn vướng mắc. "Không cung cấp thông tin chưa chắc đã mắc lỗi nhưng cung cấp thông tin không đúng có khi lại bị xử lý. Đây là vấn đề rất khó, nhất là trong nền văn hóa bí mật thông tin", ông Dung nói.

Vì vậy, ông đề nghị cung cấp thông tin về đất đai chính xác, kịp thời cho người dân. Ông đồng tình với ý tưởng xây dựng một trang thông tin thống nhất về giá đất để người dân truy cập, tìm hiểu. Quốc hội, HĐND các cấp, Mặt trận Tổ quốc cần giám sát việc thực hiện quy định này.

PGS Doãn Thị Hồng Nhung, Phó ban Pháp chế Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, dẫn khảo sát của Hiệp hội về giá đất trước và sau khi có dự án chênh từ 50 đến 700 lần. Con số này cho thấy địa tô chênh lệch thể hiện rất rõ lợi ích của người dân, chủ đầu tư và Nhà nước "dường như không công bằng, có thể dẫn đến nhiều hệ lụy như rửa tiền, tham nhũng".

Nữ chuyên gia kiến nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu chi tiết và quy định rõ việc công bố thông tin vì thời điểm công bố gắn liền với nghĩa vụ tài chính của doanh nghiệp khi thực hiện dự án phải thu hồi đất. Việc công khai thông tin cũng cần đặt dưới sự giám sát của người dân, báo chí và cơ quan thanh tra.

Bà Nhung đề nghị hoàn thiện Luật Tiếp cận thông tin, Luật Thanh tra; xem xét trong dự thảo Luật Đất đai theo hướng tăng mức độ tham gia, vai trò của hội đồng thẩm định giá khi phối hợp với chính quyền và HĐND tỉnh.

Ông Bế Trung Anh, Ủy viên Thường trực Hội đồng Dân tộc của Quốc hội, nói quy định thông tin về quy hoạch, giá đất nằm đan xen giữa Luật Đất đai và nhiều văn bản khác. Tuy nhiên, dự thảo luật đất đai sửa đổi và văn bản dưới luật chưa có nội dung, chế tài đối với vấn đề không công khai thông tin.

Ông kiến nghị dự thảo tính đến việc hỗ trợ việc thông tin cho người dân, đặc biệt là đối với giao dịch nhà, đất. Cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu văn bản dưới luật thật chi tiết để người dân tiếp cận thông tin đầy đủ, chính xác.

Ngày 15/3, dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) sẽ hết hạn lấy ý kiến rộng rãi người dân. Dự luật sẽ được Chính phủ trình xin ý kiến Quốc hội lần 2 tại kỳ họp thứ 5 (khai mạc tháng 5) và xem xét thông qua tại kỳ họp cuối năm nay.