'Mạnh tay' với bán nhà hai giá để trốn thuế

Trước thực trạng khi làm thủ tục chuyển nhượng nhà đất, hầu hết bên bán và bên mua đều khai giá trong hợp đồng công chứng thấp hơn nhiều so với giá trị thực tế để... 'né

Thời gian qua, cơn “sốt đất” bùng phát trở lại đã khiến việc mua bán, chuyển nhượng nhà đất cũng tăng lên. Theo đó, thuế thu nhập doanh nghiệp từ chuyển nhượng bất động sản đã tăng 61,7% trong 6 tháng đầu năm so với cùng kỳ năm 2020.

Chiêu lách luật trốn thuế

Tuy nhiên, thuế thu nhập cá nhân từ việc chuyển nhượng mua bán nhà đất vẫn còn khá thấp. Cục Thuế Hà Nội cho biết, thời gian vừa qua vì nhiều nguyên nhân khác nhau có không ít trường hợp người dân khai không đúng giá giao dịch mua bán bất động sản, trong đó có cả các trường hợp do tư vấn trái pháp luật. Hậu quả có thể ảnh hưởng lâu dài tới tất cả bên mua, bán và các đơn vị liên quan.

Việc kê khai giá chuyển nhượng bất động sản không phù hợp trên hợp đồng mua bán, chuyển nhượng hay trên các tờ khai xác định nghĩa vụ thuế nhằm mục tiêu giảm số thuế phải nộp, đó là hành vi vi phạm pháp luật. Hành vi này tiềm ẩn nhiều rủi ro, ảnh hưởng nghiêm trọng đến các nội dung pháp lý phát sinh trong quá trình sử dụng bất động sản như: khi phát sinh khiếu nại, kiện cáo, tố cáo, đền bù và các tình huống pháp lý khác.

Thực tế, thời gian qua cơ quan thuế đã phát hiện nhiều trường hợp kê khai giảm giá trị chuyển nhượng nhà đất để "né" thuế. Điển hình như mới đây Chi cục Thuế quận 10 (TP.HCM) đã chuyển hồ sơ cho Cơ quan điều tra Công an quận 10, đề nghị điều tra dấu hiệu trốn thuế từ vụ chuyển nhượng căn hộ tại dự án Hado Centrosa Garden (quận 10). Theo hồ sơ, giá bán căn hộ thuộc dự án trên là gần 5 tỷ đồng. Tuy nhiên, khi bán lại căn hộ, hợp đồng thể hiện giá chuyển nhượng chỉ 1 tỷ đồng.

Quá trình giải quyết, cơ quan thuế thấy có dấu hiệu kê khai giá thấp đã mời bên bán lên làm việc. Tuy nhiên, sau nhiều lần mời nhưng chủ đầu tư không đến. Do vậy cơ quan thuế làm theo đúng quy trình là gửi tin báo tội phạm cho cơ quan điều tra.

Theo một cán bộ thuế, chiêu thức trốn thuế thường được chủ đầu tư và khách hàng thực hiện là hai bên sẽ làm một hợp đồng giá thấp để kê khai thuế và một phụ lục hợp đồng ghi đúng giá để tránh bị "lật kèo". Sau đó, hợp đồng có giá trị thấp sẽ được gửi lên cơ quan thuế để nộp thuế.

Không những thế, tại nhiều dự án bất động sản, khách mua nhà còn đồng thuận để chủ đầu tư ghi giá thấp trong hợp đồng mua bán, chấp nhận trả thêm tiền chênh ngoài để giúp chủ đầu tư trốn thuế. Khoản tiền chênh ngoài được hợp thức bằng những hợp đồng tư vấn dịch vụ hoặc chủ đầu tư giao trực tiếp cho đơn vị môi giới thu…

Theo quy định tại Điều 17 Thông tư 92/2015/TT-BTC hướng dẫn thực hiện thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân. Đối với cá nhân cư trú có hoạt động kinh doanh, thuế thu nhập cá nhân phải nộp từ hoạt động chuyển nhượng bất động sản của cá nhân là 2%và lệ phí trước bạ là 0,5%.

Giải pháp nào để chặn?

Tổng cục Thuế cho biết, để xử lý tình trạng này, ngành thuế chỉ đạo các đơn vị liên quan có biện pháp quyết liệt nhằm chặn kẽ hở lách thuế này. Theo đó, cán bộ thuế sẽ kiểm tra kỹ những hồ sơ kê khai thuế, nếu thấy có sự chênh lệch, bất thường với giá trị thị trường sẽ tiến hành kiểm tra, đánh giá thẩm định lại giá trị đất tại dự án đó.

Mới đây, Cục Thuế TP. Hà Nội đã có khuyến cáo đến các tổ chức kinh tế, hộ gia đình, cá nhân về việc chấp hành pháp luật khi thực hiện thủ tục mua, bán, đăng ký nhà và chuyển quyền sử dụng đất trên địa bàn Hà Nội.

Cục thuế cho biết, việc kê khai giá khi mua bán, chuyển nhượng bất động sảnkhông phù hợp trên hợp đồng hay trên các tờ khai xác định nghĩa vụ thuế là hành vi vi phạm pháp luật, tiềm ẩn nhiều rủi ro cho các bên giao dịch khi phát sinh khiếu kiện, tố cáo và các tình huống pháp lý khác.

Theo Cục Thuế TP. Hà Nội, các cá nhân mua bán nhà phải trung thực kê khai đúng giá trị bất động sản trên hợp đồng mua bán.

"Nếu kê khai khống, khai sai nhằm làm giảm tiền thuế phải nộp thì sẽ phát sinh ra nhiều thủ tục phiền hà, thậm chí các cơ quan pháp luật sẽ phải vào cuộc để điều tra xem có hành vi trốn thuế hay không", Cục Thuế TP. Hà Nội cảnh báo.

Cục Thuế TP. Hà Nội cũng khuyến nghị các tổ chức kinh tế, hộ gia đình, cá nhân khi phát sinh các giao dịch mua bán, chuyển nhượng bất động sản cần thực hiện các thủ tục cẩn thận, chính xác, đúng quy định. Trung thực về việc kê khai giá chuyển nhượng bất động sản trên hợp đồng mua bán, chuyển nhượng cũng như khi kê khai các nghĩa vụ thuế phát sinh để bảo vệ chính quyền lợi của người mua và người bán bất động sản.

Trường hợp người dân đã kê khai giá mua bán, chuyển nhượng bất động sản thấp hơn thực tế phát sinh, vì lý do nào đó không điều chỉnh được trên hợp đồng mua bán đã công chứng, người dân có thể chủ động liên hệ với cơ quan thuế, để kê khai điều chỉnh bổ sung nghĩa vụ thuế thu nhập cá nhân và lệ phí trước bạ phù hợp quy định. Việc này nhằm tránh những phiền hà có thể phát sinh khi cơ quan thuế và cơ quan bảo vệ pháp luật thực hiện xác minh điều tra.

Bên cạnh đó, các chuyên gia cho rằng để ngăn chặn thực trạng này, cần phải có sự phối hợp đồng bộ, chặt chẽ giữa chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng.