Mạng khai báo hải quan liên tục bị lỗi, doanh nghiệp như ngồi trên 'đống lửa'

Nhiều doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực dịch vụ logistics ở khu vực Hà Nội và TP. HCM cho biết, trong khoảng một tháng trở lại đây, hoạt động khai báo của doanh nghiệp bị gián đoạn vì sự cố lỗi mạng của cơ quan hải quan.

Thời gian gần đây Hệ thống thông quan tự động VNACCS/VCIS do Chính phủ Nhật Bản viện trợ (từ ngày 1/4/2014) liên tục gặp nhiều sự cố về lỗi không kết nối được, đặc biệt trong một số ngày và rơi vào giờ cao điểm khiến việc trao đổi thông tin chậm, ảnh hưởng lớn đến không doanh nghiệp.

Theo phản ánh của các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực dịch vụ logistics, hoạt động khai báo của doanh nghiệp và xử lý nghiệp vụ của công chức trên Hệ thống VNACCS/VCIS không thực hiện được, bị tê liệt trên phạm vị rộng, khiến DN gặp khó khăn khi không thể giao hàng theo đúng kế hoạch và phát sinh hàng loạt chi phí kho bãi.

Ông Hồ Văn Duy, giám đốc Công ty TNHH xuất nhập khẩu ABZ, cho biết: “Khoảng hơn 1 tuần nay ( đầu tháng 11/2023) tình trạng khai báo hải quan điện tử qua hệ thống của Tổng Cục Hải quan liên tục gặp sự cố. Sự cố ở đây không phải là không khai được mà là trong quá trình khai báo thì thường xuyên bị gián đoạn”.

“Trước đây, chúng tôi khai báo rất là nhanh. Tuy nhiên khoảng 2 tuần trở lại đây thì tốc độ khai báo rất là chậm, có lúc khai được, có lúc thì không”, anh Duy nói.

Cũng theo anh Duy, sự cố này khiến thời gian khai báo bị kéo dài, ảnh hưởng rất lớn tới việc xuất, nhập hàng của các doanh nghiệp, điều này cũng làm giảm uy tín của doanh nghiệp với đối tác.

Trước thực tế trên, anh Duy cho rằng Tổng cục Hải quan cần tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp xử lý nghiệp vụ khai báo hải quan điện tử lúc hệ thống gặp “sự cố lỗi” liên quan trong quy trình khai báo hải quan điện tử. Đồng thời có hướng dẫn chi tiết các chi cục về phương án khai báo hồ sơ giấy và bố trí lực lượng công chức đảm bảo hỗ trợ kịp thời nếu doanh nghiệp không thể thao tác được.

“Về lâu dài tổng cục hải quan nên có phương án nâng cấp hệ thống hải quan điện tử hoạt động tốt hơn để đáp ứng nhu cầu cho hoạt động xuất nhập khẩu của nước ta đang ngày phát triển mạnh mẽ”, anh Duy nêu kiến nghị.

Anh Long, nhân viên Công ty TNHH thương mại và vận tải CNG, một công ty làm dịch vụ logistics tại Hà Nội cho biết, từ cuối tháng 10 trở lại, việc khai báo hải quan điện tử bị gián đoạn, thậm chí có những tờ khai mất tới 2-3 ngày mới thực hiện được.

“Chúng tôi không thể lấy mã vạch để làm thủ tục đưa hàng ra nên kế hoạch giao nhận của doanh nghiệp bị xáo trộn, không chỉ phát sinh chi phí lưu kho bãi mà còn ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất của khách hàng. Nhiều khách hàng doanh nghiệp của chúng tôi không có nguyên liệu để sản xuất, họ dọa phải đóng nhà máy trong khi chờ nguyên liệu về”, anh Long phản ánh.

“Cực khổ không kém là những nhân viên làm dịch vụ hải quan khi phải chầu chực ở cảng đến tận khuya vì mạng chập chờn. Thậm chí một số anh em của công ty phải túc trực tại các kho hàng chỉ đợi tờ khai thông quan là lấy hàng ra trong suốt mấy ngày nay ”, anh Long nói thêm.

Chưa thể nâng cấp hệ thống hiện tại

Ngày 17/11/2023, Tổng cục Hải quan có văn bản trả lời vướng mắc, khuyến nghị của Hiệp hội các hãng CPN Châu Á Thái Bình Dương (CAPEC) liên quan tới việc nâng cấp hệ thống khai báo hải quan điện tử (VNACCS).

Hiệp hội các hãng CPN Châu Á Thái Bình Dương cho biết, hệ thống khai báo hải quan điện tử tại Việt Nam (VNACCS) hiện nay đã quá tải sau thời gian dài sử dụng (gần 10 năm) và do số lượng hàng hoá xuất nhập khẩu cũng như hàng thương mại điện tử tăng cao trong thời gian qua. Việc quá tải dẫn tới phát sinh trong quá trình khai báo như việc trả phản hồi thông quan chậm, hệ thống tính thuế phát sinh nhiều sai sót, trừ thuế nhầm 2 lần ảnh hưởng tới thời gian thông quan, chưa có cơ chế xử lý các phát sinh vướng mắc này trong giai đoạn hiện nay.

Về vấn đề này, Tổng cục Hải quan cho biết hiện tại đơn vị đang thực hiện các thủ tục để trình chủ trương đầu tư cho hệ thống mới, do đó không thể trình để nâng cấp hệ thống hiện tại. Đối với các vướng mắc liên quan đến hệ thống hiện tại, Tổng cục Hải quan đang tổng hợp và đề xuất phướng án giải quyết.

Tại Hội nghị đối thoại Hải quan – Doanh nghiệp Logistics diễn ra ngày 21/11, do Cục Hải quan Hà Nội tổ chức, đại diện Cục Hải quan Hà Nội cho biết sau hơn 10 năm thì đến thời điểm này, ngành hải quan đang phát triển hệ thống để thay thế hệ thống hiện tại đang sử dụng. Hệ thống mới này sẽ do hải quan tự xây dựng và tự quản trị.

Đại diện Cục Hải quan Hà Nội cũng cho biết hệ thống đang dùng hiện tại đến thơi điểm này đã tiếp nhận quá nhiều dữ liệu. Hiện nay, khi thiết kế hệ thống duyệt tờ khai hải quan chỉ lưu được vào khoảng 20.000 tờ khai ở định dạng bitmap trong tháng, tuy nhiên hiện nay chỉ tính riêng Hải quan Hà Nội thì tờ khai VNCASS rơi vào khoảng 5 triệu tờ khai, có tháng lên tới 10 triệu tờ khai một tháng.

Giải pháp tạm thời được đại diện Cục Hải quan Hà Nội đưa ra đó là sẽ ưu tiên cho tờ khai thông thường theo Thông tư 38, 39 trước, còn lượng tờ khai bitmap sẽ được lưu khoảng 4, 5 tháng thay vì 1 năm để tăng khoảng không gian để tiếp nhận các tờ khai thông thường, bởi các tờ khai thông thường vẫn luôn được ưu tiên.