M&A của nhà đầu tư nước ngoài: “Gam trầm” trong bức tranh FDI

Trong khi dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đăng ký mới, đăng ký tăng thêm và vốn giải ngân 8 tháng đầu năm 2021 đều tăng so với cùng kỳ 2020 thì vốn góp, mua cổ phần, mua phần vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài lại giảm tới 43,4% so với cùng thời

Giảm 43,4% so với cùng kỳ năm trước

Việt Nam thu hút được 19,12 tỷ USD vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) trong 8 tháng đầu năm 2021. Trong đó, 3 trên 4 chỉ số, bao gồm: Vốn FDI đăng ký cấp mới, vốn FDI điều chỉnh và vốn FDI giải ngân đều tăng so với cùng kỳ năm trước, chỉ riêng vốn góp, mua cổ phần, mua phần vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài là giảm mạnh.

Cụ thể, vốn FDI đăng ký cấp mới đạt 11,33 tỷ USD, tăng 16,3% so với cùng kỳ 2020; vốn đăng ký tăng thêm đạt 5 tỷ USD, tăng 2,3%. Do diễn biến phức tạp của dịch Covid-19, dẫn tới một số nhà máy bị ngưng hoặc giảm công suất hoạt động, khiến vốn FDI thực hiện trong tháng 8/2021 giảm 12,2% so với tháng 8/2020 và giảm 14,3% so với tháng 7/2021, tuy nhiên theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, vốn FDI giải ngân 8 tháng đầu năm cũng được ghi nhận đạt 11,58 tỷ USD, tăng 2% so với cùng kỳ năm ngoái.

Tuy nhiên, 1 trong 4 chỉ số FDI giảm mạnh đó là vốn góp, mua cổ phần, mua phần vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài. Cụ thể, 8 tháng đầu năm 2021, ghi nhận có 2.720 lượt góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài với tổng vốn góp đạt 2,81 tỷ USD, giảm 43,4% về số lượt và số vốn so với cùng thời điểm 2020.

Mặc dù so với 7 tháng đầu năm 2021 với mức giảm 55,8% thì mức giảm 43,4% của 8 tháng đã được rút ngắn, nhưng đây vẫn là mức giảm khá sâu. Đây cũng là nguyên nhân khiến FDI chung giảm 2,1% so với cùng kỳ năm ngoái.

Tâm lý thận trọng của nhà đầu tư

Trên thực tế, vốn góp, mua cổ phần, mua phần vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài đã có sự tăng trưởng mạnh mẽ vào Việt Nam trong giai đoạn 2017-2019 với số vốn lần lượt đạt: 6,19 tỷ USD; 9,89 tỷ USD và 15,47 tỷ USD, nhưng sau đó có sự chững lại vào năm 2020 với 7,47 tỷ USD, chưa bằng 50% của năm 2019 và 8 tháng đầu năm nay vẫn giảm gần một nửa so với cùng kỳ năm trước.

Theo các chuyên gia kinh tế, đầu tư nước ngoài theo hình thức mua lại, sáp nhập (M&A) có sự tăng trưởng nhanh trước đại dịch Covid-19 xuất phát từ sự quan tâm mạnh mẽ của nhà đầu tư nước ngoài tới người tiêu dùng trong nước, nên năm 2020-2021 khi xuất hiện dịch bệnh thì có sự suy giảm, phản ánh sự cẩn trọng hơn của nhà đầu tư trước sự phục hồi chậm chạp của tiêu dùng tư nhân trong nước cũng như những diễn biến của dịch bệnh ảnh hưởng đến doanh nghiệp trong nước. Bên cạnh đó, việc Chính phủ và các bộ, ngành địa phương đang tập trung phòng, chống dịch bệnh cũng khiến tiến trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước bị chậm lại, làm giảm sức hút đối với nhà đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực M&A.

Còn theo Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), đại dịch Covid-19 đã ảnh hưởng lớn đến thị trường M&A trên thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng, bởi đặc thù của hình thức đầu tư này có sự nhạy cảm rất cao so với các biến động và tính bất định của thị trường. Mặt khác, việc hạn chế di chuyển trong bối cảnh đại dịch diễn biến phức tạp cũng tạo ra những khó khăn cho nhà đầu tư trong việc trực tiếp tìm hiểu, nghiên cứu thị trường, doanh nghiệp, ảnh hưởng đến quyết định đầu tư của doanh nghiệp nước ngoài, trong đó có hoạt động M&A.

Mặc dù có những ảnh hưởng trước mắt, song các chuyên gia kinh tế vẫn cho rằng, Việt Nam vẫn là điểm đến đầu tư được đánh giá cao, vừa lọt Top 20 quốc gia thu hút FDI nhiều nhất thế giới vào năm 2020 do Báo cáo Đầu tư thế giới năm 2021 của Hội nghị Liên hợp quốc về Thương mại và Phát triển (UNCTAD) công bố, nên cơ hội để Việt Nam thu hút FDI vẫn rất khả quan. Theo đó, nhiều dự báo còn cho biết, thu hút FDI của Việt Nam trong năm 2021 có thể đạt mức tương đương, hoặc vượt năm 2020.