Lý do suy thoái kinh tế Mỹ chậm hơn 6 tháng so với kỳ vọng giới chuyên gia

Người Mỹ hiện tại đang chi tiêu tiền mạnh tay vào các hoạt động thâm dụng lao động mà họ từng phải tránh né trong nhiều năm gần đây, trong đó có việc ăn ở nhà hàng, đi lại, du lịch và giải trí.

Sự đi xuống của kinh tế Mỹ lần này đã trở thành đợt suy thoái kinh tế được dự báo nhiều nhất trong lịch sử của Mỹ thời gian gần đây. Thế nhưng dường như kịch bản suy thoái kinh tế đang diễn ra chậm hơn so với tính toán của các chuyên gia.

Hoạt động tuyển dụng tăng trưởng mạnh và tiêu dùng người dân vững vàng có thể coi như những bằng chứng mới nhất cho thấy đại dịch và các biện pháp chính sách chưa từng có tiền lệ tiếp theo sau đó đang can thiệp và gây ảnh hưởng đến chiến dịch kiểm soát lạm phát của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed).

Các biện pháp kích cầu của chính phủ Mỹ giúp cho các hộ gia đình và doanh nghiệp có năng lực tài chính tốt. Tình trạng thiếu nguyên liệu và nhân lực đồng nghĩa doanh nghiệp hiện vẫn đang chật vật trong việc đáp ứng nhu cầu nhiều loại hàng hóa nhạy cảm với biến động lãi suất ví như nhà cửa và ô tô.

Người Mỹ hiện tại cũng đang chi tiêu tiền mạnh tay vào các hoạt động thâm dụng lao động mà họ từng phải tránh né trong nhiều năm gần đây, trong đó có việc ăn ở nhà hàng, đi lại, du lịch và giải trí.

Vào đầu năm 2023, các chuyên gia kinh tế phố Wall từng dự báo về khả năng suy thoái kinh tế sẽ xảy ra vào giữa năm nay, nguyên nhân chính do các đợt nâng lãi suất liên tiếp của Fed. Một số chuyên gia tuy nhiên vẫn dự báo khả năng đó có thể xảy ra. Nhiều người giờ đây tin rằng sẽ mất thêm nhiều thời gian để hạ nhiệt nền kinh tế, và nó sẽ khiến cho ngân hàng trung ương nâng lãi suất lên ngưỡng cao hơn so với kỳ vọng.

Chuyên gia kinh tế trưởng thuộc Credit Suisse, ông Ray Farris, thuộc nhóm nhỏ các chuyên gia kinh tế dự báo về khả năng kinh tế sẽ tránh được khả năng suy giảm trong năm nay.

Cứ mỗi 6 tháng, các chuyên gia kinh tế lại dự báo về khả năng suy thoái kinh tế trong 6 tháng sau đó. Lần này, theo ông Farris, đến giữa năm nay, các chuyên gia kinh tế sẽ lại nói về suy thoái kinh tế sau 6 tháng nữa.

Fed đã không ngừng cố gắng để hãm đà đầu tư, chi tiêu và tuyển dụng để xử lý lạm phát thông qua việc nâng lãi suất, nó khiến cho việc vay tiền trở nên đắt đỏ hơn, giá cả của nhiều loại tài sản ví như cổ phiếu và bất động sản đi xuống.

Sau khi duy trì lãi suất liên bang ở mức gần 0% trong và sau đại dịch COVID-19, giới chức đã điều chỉnh lãi suất mạnh tay hơn bất kỳ thời điểm nào tính từ thập niên 1980, lần gần đây nhất là ngưỡng từ 4,5% đến 4,75% trong tháng trước.

Việc kinh tế Mỹ tăng trưởng ổn định trong thời gian gần đây sẽ làm chậm ý định của Fed liên quan đến việc khi nào cần hãm đà nâng lãi suất. Nhiều nhà đầu tư đang tìm kiếm thông tin liên quan đến việc khi nào Fed có thể nâng lãi suất 0,25 hoặc 0,5 điểm phần trăm giống như họ đã làm vào tháng trước.

Chủ tịch Fed Jerome Powell dự kiến sẽ bắt đầu phiên điều trần 2 ngày từ ngày thứ Ba tuần này, nơi mà ông sẽ có cơ hội để giải thích về phản ứng của ngân hàng trung ương với kinh tế Mỹ hiện vẫn đang vững vàng. Tháng 12/2022, phần lớn quan chức thuộc Fed dự kiến sẽ nâng lãi suất lên ngưỡng từ 5% đến 5,5%, giới chức cũng nói về khả năng các dự báo này sẽ có thể được điều chỉnh tăng trong cuộc họp tiếp theo.

Có rất nhiều nguyên nhân đằng sau điều này.

Thứ nhất, phản ứng của Washington với cú sốc COVID-19 vào tháng 3/2020 trong đó có việc duy trì lãi suất ở ngưỡng thấp và bơm tiền vào nền kinh tế giúp cho các hộ gia đình, doanh nghiệp và các địa phương có năng lực tài chính tốt.

Tính đến tháng 6/2022, các hộ gia đình Mỹ nắm giữ thêm khoảng 1,7 nghìn tỷ USD tiền tiết kiệm. Ngay cả sau khi số tiền này được chi tiêu, nó vẫn có những tác động nhất định đến nền kinh tế.

Thông thường khi Fed nâng lãi suất, nhu cầu đối với nhà đất và ô tô đi xuống, nó khiến cho nhiều doanh nghiệp sản xuất và hãng xe giảm quy mô sản xuất và sa thải người lao động. Lần này, các doanh nghiệp đang chơi trò “đuổi bắt”.

Số lượng người lao động trong ngành xây dựng chưa giảm dù rằng doanh số bán nhà giảm. Các doanh nghiệp xây dựng hiện vẫn đang hoàn thành các khách sạn và căn hộ được khởi công từ trước khi Fed nâng lãi suất.

Các yếu tố gián đoạn chuỗi cung ứng đã kéo dài thời gian cần thiết để hoàn thành việc xây dựng. Không chỉ vậy, hoạt động xây dựng căn hộ tăng trưởng nhanh chóng sau đại dịch COVID-19, và nhóm những căn hộ này cần nhiều thời gian hơn mới có thể hoàn thiện được.

Trong ngành ô tô, nhiều thương hiệu xe tiết kiệm nhiên liệu đang hưởng lợi từ việc nhu cầu dồn nén tăng trưởng, trước đó tình trạng thiếu chip đã khiến cho nguồn cung xe mới ở ngưỡng rất thấp.

Như vậy ảnh hưởng của lãi suất lên ngành ô tô và bất động sản sẽ diễn ra dần dần, theo phân tích của chủ tịch Fed tại Boston, ông Eric Rosengren.