Lý do đấu thầu thi công nhà ga sân bay Long Thành thất bại

Bộ Giao thông vận tải (GTVT) yêu cầu Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) nghiên cứu lại việc xác định đơn giá và thời gian thi công theo kiến nghị của Hiệp hội các Nhà thầu Xây dựng Việt Nam. Khi việc đấu thầu gói thầu thi công xây dựng nhà ga hành khách và lắp đặt thiết bị sân bay Long Thành phải huỷ do không có nhà thầu đáp ứng yêu cầu.

Bộ GTVT vừa có văn bản giao ACV nghiên cứu đề xuất của Hiệp hội các Nhà thầu Xây dựng Việt Nam liên quan tới triển khai Dự án thành phần 3 thuộc Dự án đầu tư xây dựng Cảng Hàng không quốc tế Long Thành (Đồng Nai). Kiến nghị của Hiệp hội các Nhà thầu Xây dựng gửi Thủ tướng trước đó.

Sau khi Thủ tướng giao Bộ GTVT, bộ này yêu cầu ACV nghiên cứu các đề xuất của Hiệp hội các Nhà thầu Xây dựng, tổ chức triển khai dự án sân bay Long Thành đúng quy định của pháp luật về xây dựng và đấu thầu; đảm bảo lựa chọn được nhà thầu có đủ năng lực, kinh nghiệm thực hiện dự án đáp ứng chất lượng, tiến độ và không đội giá bất hợp lý.

Trước đó, trong văn bản gửi Thủ tướng, Hiệp hội các Nhà thầu Xây dựng cho rằng, Dự án sân bay Long Thành là dự án lớn, đòi hỏi chất lượng, tiến độ cao để xứng đáng là bộ mặt tiêu biểu của Việt Nam với quốc tế.

ACV thực hiện đấu thầu theo các tiêu chí dự thầu, phương thức tổ chức, đơn giá dự toán theo các đơn giá nhà nước hiện hành căn cứ theo Luật Đấu thầu. Đặc biệt, tiến độ thực hiện gói thầu thi công xây dựng nhà ga hành khách và lắp đặt thiết bị nhà ga sân bay Long Thành chỉ 33 tháng.

Hiệp hội các Nhà thầu Xây dựng cho rằng, do các yếu tố đầu bài ACV đưa ra chưa phù hợp nên các nhà thầu nước ngoài chỉ mua hồ sơ đăng ký nhưng không nộp thầu. Một số nhà thầu nước ngoài từng có kinh nghiệm làm ở Việt Nam (kể cả đã tham gia dự án sân bay Nội Bài) cũng cho biết, Dự án mở rộng sân bay Nội Bài khối lượng chỉ bằng 1/3 của sân bay Long Thành nhưng tiến độ phải 36 tháng mới xong. Do đó, nhà ga sân bay Long Thành đưa ra tiến độ thi công chỉ 33 tháng là hoàn toàn bất khả thi.

Cùng với thời gian thi công ngắn, đơn giá dự toán được cho lại quá thấp trong bối cảnh hiện nay nên các nhà thầu không tham gia dù rất muốn.

Hiệp hội các Nhà thầu Xây dựng dẫn kiến nghị của các nhà thầu cho rằng, một số điểm trong đầu bài của gói thầu thi công nhà ga sân bay Long Thành cần cân nhắc lại.

Với các nhà thầu Việt Nam, Hiệp hội các Nhà thầu Xây dựng cho rằng, do nhà thầu trong nước còn hạn chế về tiêu chí năng lực kinh nghiệm, tài chính, nên muốn tham gia gói thầu thi công nhà ga sân bay Long Thành phải liên danh, liên kết. Việc nhà thầu liên kết lỏng lẻo, không có cơ chế cụ thể về phân chia trách nhiệm, nghĩa vụ, quyền hạn giữa các nhà thầu có thể phát sinh nhiều phức tạp trong việc đảm bảo chất lượng của công trình sau này.

Từ đó, Hiệp hội trên kiến nghị, chủ đầu tư cần có cơ chế ưu tiên nhà thầu liên danh giữa đơn vị trong nước và nước ngoài, để vừa tận dụng kinh nghiệm nhà thầu ngoại vừa sử dụng được nhà thầu trong nước, nhằm tạo công ăn việc làm và giảm chi phí.

Trước đó, giữa tháng 12/2022, sau 2 tháng phát hành hồ sơ mời thầu gói thầu Thi công xây dựng và lắp đặt thiết bị công trình Nhà ga hành khách sân bay Long Thành, ACV đã phải thông báo huỷ thầu để đấu thầu lại. ACV huỷ thầu do tất cả hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất không đáp ứng được các yêu cầu của hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu. Gói thầu này từng 2 lần ACV phải gia hạn thời gian nhận hồ sơ do ít nhà thầu tham gia.

Gói thầu Thi công xây dựng và lắp đặt thiết bị công trình Nhà ga hành khách sân bay Long Thành có tổng giá trị hơn 35.233 tỷ đồng, là gói thầu lớn nhất của phần dự án do ACV làm chủ đầu tư. Tới nay ACV vẫn chưa phát hành hồ sơ đấu thầu lại.

Dự án xây dựng sân bay Long Thành được Quốc hội, Chính phủ đặt mục tiêu khởi công thi công phần nhà ga hành khách cuối năm 2022, để hoàn thành vào năm 2025, nhưng chưa thể thi công do chưa chọn được nhà thầu.

Dự án xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1 có tổng mức đầu tư hơn 109 nghìn tỷ đồng (hơn 4,6 tỷ USD), công suất 25 triệu hành khách/năm, mục tiêu phục vụ chuyến bay cất/hạ cánh đầu tiên vào ngày 2/9/2025. Dự án chia thành 4 dự án thành phần, trong đó Dự án thành phần 3 - các công trình thiết yếu của cảng hàng không (nhà ga hành khách, đường cất/hạ cánh, đường lăn, sân đỗ, nhà xe, tuyến giao thông kết nối…) giao cho ACV làm chủ đầu tư.