22/04/2022 Cập nhật ĐHCĐ 2024

Lưu ký chứng khoán là gì? Vì sao phải lưu ký chứng khoán?

Lưu ký chứng khoán là khái niệm mà bất kỳ nhà đầu tư nào cũng đã từng nghe qua. Vậy nhưng trên thực tế không phải ai cũng hiểu rõ về khái niệm này. Do đó, trong bài viết này, 24h Money sẽ cung cấp cho bạn những kiến thức về hoạt động lưu ký chứng khoán. Qua đó, nhà đầu tư sẽ hiểu được chứng khoán lưu ký là gì và quy trình lưu ký chứng khoán. Cùng với đó, bạn sẽ nắm được điểm khác nhau giữa hai loại chứng khoán lưu ký và chưa lưu ký. Vì vậy, đừng bỏ qua bài viết hữu ích này nhé.

1. Lưu ký chứng khoán là gì?

Lưu ký chứng khoán là một trong những điều kiện bắt buộc để thực hiện giao dịch trên thị trường chứng khoán. Hoạt động lưu ký chứng khoán là hoạt động bảo đảm an toàn các dịch vụ chuyển giao, ký gửi và ghi nhận chủ sở hữu chứng khoán của khách hàng trên hệ thống tài khoản lưu ký. Việc này nhằm mục đích đảm bảo quyền lợi liên quan của người sở hữu.

Tại Việt Nam, lưu ký chứng khoán là hoạt động các doanh nghiệp ký gửi số chứng khoán của họ tại Trung tâm lưu ký chứng khoán (VSD) thuộc Ủy ban chứng khoán nhà nước.

1.1 Nguyên tắc của lưu ký chứng khoán là gì?

Nguyên tắc lưu ký chứng khoán được thể hiện rõ trong điều 13 Thông tư 119/2020/TT-BTC. Cụ thể như sau:

1.2 Tại sao phải lưu ký chứng khoán?

Lưu lý chứng khoán là một trong những việc làm cần thiết đối với nhà đầu tư vì những lý do sau:

1.3 Quy trình thực hiện lưu ký chứng khoán

Quy trình lưu ký chứng khoán là vấn đề được rất nhiều nhà đầu tư quan tâm. Về cơ bản, quy trình này diễn ra khá đơn giản và dễ dàng qua 4 bước sau đây.

2. Chứng khoán lưu ký là gì?

Chứng khoán lưu ký là loại chứng khoán đã được lưu trữ tại Trung tâm lưu ký (VSD). Đơn giản hơn, chứng khoán đã lưu ký là những chứng khoán đang lưu hành trên các sàn giao dịch HOSE, HNX, Upcom. Do đó, nhà đầu tư có thể giao dịch mua bán hằng ngày các mã chứng khoán lưu ký thông qua tài khoản đã mở tại các công ty chứng khoán.

Khi chứng khoán đã lưu ký thì một số quyền như chia cổ tức, họp cổ đông,... sẽ được tiến hành thông qua VSD. Sau đó, hoạt động này được chia nhỏ ra các Công ty chứng khoán để đảm bảo quyền lợi cho cổ đông.

3. Phân biệt chứng khoán lưu ký và chưa lưu ký

Bên cạnh chứng khoán lưu ký, chúng ta còn có một loại chứng khoán chưa lưu ký. Vậy chứng khoán chưa lưu ký là gì? Giữa hai loại chứng khoán này có điểm gì giống và khác nhau hay không?

3.1 Chứng khoán chưa lưu ký là gì?

Chứng khoán chưa lưu ký được hiểu là cổ phần của công ty tồn tại dưới dạng giấy chứng nhận sở hữu cổ phần. Trong đó, giấy chứng nhận sở hữu cổ phần là một loại giấy tờ do công ty cổ phần tạo ra để xác nhận phần góp vốn của các cổ đông cấu thành nên vốn điều lệ doanh nghiệp.

Do đó, chứng khoán chưa lưu ký được dùng để chứng nhận quyền sở hữu của cổ đông. Nó có thể trao đổi mua bán trong trường hợp công ty chưa phải công ty đại chúng hoặc là công ty đại chúng nhưng chưa niêm yết.

Nếu công ty niêm yết, số chứng khoán chưa lưu ký này sẽ không mua bán được. Nếu bạn muốn giao dịch chúng, cần phải mở tài khoản tại các công ty chứng khoán. Sau đó, gửi giấy chứng nhận sở hữu số cổ phần trên cho Công ty chứng khoán để đăng ký lưu ký tại VSD. Như vậy, chứng khoán chưa lưu ký sẽ trở thành chứng khoán lưu ký và được giao dịch bình thường trên sàn.

3.2 Chứng khoán chưa lưu ký có giao dịch được không?

Chứng khoán chưa lưu ký sẽ giao dịch mua bán được dưới hai hình thức như sau:

3.3 Phân biệt chứng khoán lưu ký và chưa lưu ký

Về cơ bản, chứng khoán lưu ký và chưa lưu ký khác nhau ở hình thức sở hữu.

Bên cạnh đó, dù cả hai loại chứng khoán này đều giao dịch, chuyển nhượng được. Tuy nhiên, hình thức chuyển nhượng của chúng cũng không giống nhau.

4. Phí lưu ký chứng khoán và cách tính

Phí lưu ký chứng khoán là chi phí mà người sở hữu chứng khoán phải trả cho đơn vị có thẩm quyền đứng ra đảm bảo Quyền sở hữu và các lợi ích có liên quan của số chứng khoán có trên tài khoản của mình tại Công ty chứng khoán.

4.1 Đặc điểm của phí lưu ký chứng khoán

4.2 Mức phí lưu ký

Mức phí lưu ký chứng khoán được quy định tại Thông tư số 127/2018/TT-BTC, ngày 27/12/2018 như sau:

4.3 Cách tính phí

Tại Việt Nam, nhà đầu tư hiện nay dường như quan tâm nhất tới phí lưu ký cổ phiếu. Phí lưu ký cổ phiếu sẽ được tính dựa trên khối lượng cổ phiếu đang nắm giữ.

Công thức áp dụng tính phí lưu ký cổ phiếu là:

0.3 x M (M là số dư cổ phiếu bình quân)

Ngày chốt số dư chứng khoán để thu phí là ngày cuối cùng của tháng. Trong đó, số dư tính phí là số dư bình quân của tất cả các ngày trong tháng.

Trong bài viết trên, 24hmoney đã chia sẻ những kiến thức về chứng khoán lưu ký là gì? Qua đó, nhà đầu tư có thể hiểu thêm về hoạt động lưu ký chứng khoán cũng những thông tin liên quan như phí lưu ký hiện hành. Mong rằng bài viết này sẽ hữu ích với nhà đầu tư đang quan tâm đến lĩnh vực đầu tư chứng khoán. Và đừng quên theo dõi 24hmoney để cập nhật thêm nhiều kiến thức bổ ích khác nhé.