MỚI

Thiệp giáng sinh độc lạ

#Tài chính

24HMONEY đã kiểm duyệt

"Lưới thép" chống lừa đảo: Ngân hàng "cắt đứt" mọi kẽ hở?

Trước làn sóng lừa đảo ngày càng tinh vi, Ngân hàng Nhà nước không còn lựa chọn nào khác ngoài siết chặt phòng tuyến. Từ việc áp dụng sinh trắc học cho tài khoản tổ chức, cấm tuyệt đối giao dịch dưới bí danh, đến việc lập kho dữ liệu các tài khoản đáng ngờ – loạt biện pháp này không chỉ nhằm vá kẽ hở hệ thống mà còn là lời cảnh báo đanh thép: ngân hàng không còn là mảnh đất màu mỡ cho tội phạm công nghệ gieo mầm.

Sinh trắc học thành lá chắn mới: Siết chặt tài khoản tổ chức để chặn đứng gian lận ngân hàng

Trước thực trạng tội phạm công nghệ không ngừng biến hóa, len lỏi vào hệ thống ngân hàng qua những kẽ hở tưởng như vô hình, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã công bố loạt biện pháp kiểm soát mới – mạnh tay hơn, sâu sát hơn – trong khuôn khổ Ngày Chuyển đổi số ngành ngân hàng năm 2025.

Tại họp báo sáng 26/5, ông Phạm Anh Tuấn – Vụ trưởng Vụ Thanh toán – khẳng định: khi tội phạm công nghệ cũng đang dùng trí tuệ nhân tạo, học máy và deep learning để "đào mỏ" người dùng, thì ngành ngân hàng không thể đối đầu bằng giải pháp nửa vời. Trách nhiệm của NHNN lúc này là không chỉ cung cấp dịch vụ số mà còn phải thiết lập hàng rào an ninh dữ liệu đủ vững để bảo vệ người dân.

Một trong những bước đi mạnh mẽ sắp tới là yêu cầu bắt buộc xác thực sinh trắc học với tài khoản tổ chức – không ngoại lệ. Đây là một phần trong định hướng sửa đổi Thông tư 17/2024, nhằm bịt kín kẽ hở khi nhiều kẻ gian chuyển hướng sang mở tài khoản doanh nghiệp (thường dưới dạng hộ kinh doanh cá thể) để né rào cản ngày càng chặt với tài khoản cá nhân.

Cụ thể, NHNN sẽ yêu cầu chủ doanh nghiệp trực tiếp đến ngân hàng để mở tài khoản, không chấp nhận hình thức mở qua thư hay uỷ quyền. Sinh trắc học – dấu vân tay, nhận diện khuôn mặt – sẽ trở thành điều kiện bắt buộc để truy cập dịch vụ trực tuyến, bất kể là cá nhân hay tổ chức. Với tài khoản giao dịch tại quầy, dữ liệu sinh trắc sẽ được đối chiếu trực tiếp với cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia bằng thiết bị chuyên dụng, thay vì cảm tính giao dịch viên như trước.

Đáng chú ý, những quy định này sẽ tập trung vào nhóm tài khoản tổ chức mới mở trong 6–9 tháng đầu – nhóm có nguy cơ cao bị lợi dụng để giả dạng hộ kinh doanh phục vụ mục đích lừa đảo. Với các công ty đã xác lập vị thế minh bạch – như top 500 doanh nghiệp lớn, công ty niêm yết – sẽ được miễn trừ hợp lý, nhằm tránh cản trở hoạt động hợp pháp.

Tính đến nay, hơn 55% tài khoản tổ chức đã hoàn tất xác thực sinh trắc học. Với phần còn lại, NHNN nhấn mạnh quy định mới sẽ không gây ách tắc – vì giao dịch vẫn có thể thực hiện tại quầy. Việc xác thực cũng không quá phức tạp, khi hoàn toàn có thể chuyển dữ liệu từ tài khoản cá nhân đại diện doanh nghiệp.

Xoá sạch “vỏ bọc ảo”: Cấm bí danh – lập kho tài khoản nghi ngờ lừa đảo

Cùng với siết sinh trắc học, NHNN dự kiến cấm hoàn toàn việc sử dụng bí danh trong giao dịch – một đề xuất từng được Bộ Công an kiến nghị. Việc tài khoản tổ chức đặt tên gây nhầm tưởng như “tập đoàn”, “global” trong khi thực chất là ổ nhóm lừa đảo đã gây ra không ít thiệt hại, hiểu lầm cho người dùng. Từ nay, chỉ tài khoản có tên thật – được xác thực – mới được phép thực hiện giao dịch điện tử.

Song song, NHNN đang xây dựng kho dữ liệu tập trung các tài khoản nghi ngờ gian lận. Ngân hàng BIDV là đơn vị đầu tiên triển khai thử nghiệm từ 1/4, đã tạm giữ hơn 100 tỷ đồng nhờ cảnh báo kịp thời khi khách hàng chuyển tiền vào các tài khoản có dấu hiệu bất thường. Trong tháng 6–7 tới, loạt ngân hàng lớn như Vietcombank, VietinBank, MB, Agribank sẽ tiếp bước. Khi khách hàng chuyển khoản qua app đến tài khoản nằm trong “danh sách đen”, hệ thống sẽ tự động cảnh báo rủi ro.

Đây là tiền đề để hệ thống giám sát SIMO – tài khoản giả mạo, ví điện tử lừa đảo – đi vào vận hành toàn ngành từ 31/7 tới. Mỗi tài khoản bị nghi ngờ sẽ được cập nhật định kỳ, và ngay khi xác minh được minh bạch sẽ được gỡ bỏ khỏi danh sách để không ảnh hưởng quyền lợi chính đáng.

Từ phòng thủ sang chủ động tấn công

Chuyển đổi số không chỉ là hiện đại hóa dịch vụ, mà là chuyển hoá cả tư duy quản trị rủi ro trong ngành ngân hàng. Với loạt biện pháp siết chặt từ gốc – sinh trắc học, cấm bí danh, cảnh báo tài khoản – NHNN đang dịch chuyển vai trò từ người chạy theo tội phạm sang người dựng rào, dẫn dắt luật chơi.

Trong kỷ nguyên số, nơi mỗi cú click có thể là bẫy, ngân hàng không còn là pháo đài miễn nhiễm. Nhưng với lớp phòng thủ được “mã hóa” bằng dữ liệu thật, công nghệ xác thực và hành lang pháp lý chặt chẽ, những cú lừa công nghệ cao sẽ dần hết đất sống.