Long đong chuyến tàu 'chợ' thu 4 tỷ, chi gần 20 tỷ đồng

Hiện đường sắt đã phải dừng chạy một số đoàn tàu khách từ Hà Nội đi Thái Nguyên, Lạng Sơn, Quảng Ninh do không thể tiếp tục gánh lỗ. Trong khi việc trợ giá từ nhà nước để duy trì tàu an sinh xã hội chưa thực hiện được vì thiếu định mức.

Ngày 4/8, trao đổi với Tiền Phong, lãnh đạo Công ty CP Vận tải đường sắt Hà Nội cho biết: Từ đầu năm 2020, tàu khách chạy trên các tuyến Hà Nội đi Đồng Đăng (Lạng Sơn), Quán Triều (Thái Nguyên), Hạ Long (Quảng Ninh) đã dừng hoạt động tới nay. Điều này do tàu càng chạy càng lỗ nặng, và một phần do ảnh hưởng dịch COVID-19 vắng khách và đơn vị gặp nhiều khó khăn. Dù dịch COVID-19 được kiểm soát, nhưng chưa được nhà nước trợ giá theo diện tàu an sinh xã hội nên đơn vị không đủ nguồn lực để chạy lại.

Theo vị lãnh đạo trên, năm 2019, khi còn duy trì tối thiểu mỗi ngày 1 đoàn tàu đi và về, riêng tuyến Hà Nội – Quán Triều và Hà Nội – Đồng Đăng chỉ thu được khoảng 4 tỷ đồng tiền vé. Trong khi chi phí chạy tàu với 2 tuyến này khoảng 19 tỷ đồng, nên công ty phải bù lỗ khoảng 15 tỷ đồng/năm.

Với tàu khách tuyến Hà Nội – Quán Triều, năm 2018 chỉ chở bình quân khoảng 56 khách/chuyến, năm 2019 khoảng 65 khách/chuyến; tàu khách tuyến Hà Nội - Đồng Đăng bình quân năm 2018 chỉ phục vụ khoảng 71 khách/chuyến, năm 2019 khoảng 95 khách/chuyến.

Đây là những tuyến ngắn, có đường bộ cao tốc chạy song song, nên dù giá vé tàu thấp hơn vé xe khách nhưng vẫn không cạnh tranh được, chỉ một số khách khó khăn như học sinh, sinh viên, hoặc không đi được xe ô tô mới chọn đi tàu.

Từ giữa năm 2020, Thủ tướng đã có quyết định dùng ngân sách nhà nước trợ giá để duy trì chạy tàu khách vì mục đích an sinh xã hội với 3 tuyến đường sắt: Hà Nội – Đồng Đăng (Lạng Sơn), Hà Nội – Quán Triều (Thái Nguyên) và Hà Nội – Hạ Long (Quảng Ninh). Dù vậy, tới nay việc trợ giá chưa thể thực hiện do không có định mức kinh tế kỹ thuật, đơn giá để làm cơ sở xây dựng mức hỗ trợ.

Hiện Bộ GTVT đang lấy ý kiến Dự thảo Thông tư Định mức kinh tế kỹ thuật để xây dựng kế hoạch chạy tàu an sinh xã hội, áp dụng với tuyến tàu Hà Nội - Quán Triều và Hà Nội - Đồng Đăng. Dự kiến thông tư này phải tháng 11 tới mới có thể ban hành và dự kiến áp dụng từ năm 2023. Do đó, các đoàn tàu khách đi một số tỉnh phía Bắc vẫn tiếp tục phải chờ.