Lợi nhuận và Thanh khoản: Nguy cơ tái bùng phát lạm phát tại Mỹ

Kể từ khi đại dịch COVID-19 bùng phát, lợi nhuận của các công ty đã nổi lên như một động lực chính thúc đẩy lạm phát, thay vì tiền lương hay chi phí nguyên liệu như trước đây.

Điều này đang tạo ra lo ngại rằng sự gia tăng thanh khoản toàn cầu hiện nay sẽ tiếp tục thúc đẩy thu nhập của doanh nghiệp Mỹ, gây ra một cú sốc lạm phát mới, mặc dù thị trường hiện tại lại đánh giá khả năng này là rất thấp.

Thanh khoản gia tăng và nguy cơ lạm phát

Chu kỳ kinh tế hiện tại đã có nhiều yếu tố bất thường, và càng trở nên khó dự đoán khi thanh khoản toàn cầu tăng mạnh, khiến nền kinh tế vốn đang ở giai đoạn giữa đến cuối chu kỳ dường như trở lại giai đoạn khởi đầu của chu kỳ tăng trưởng. Đây là một diễn biến bất ngờ, đặc biệt sau khi một cuộc suy thoái kinh tế được dự báo mạnh mẽ vào năm 2023 đã không xảy ra.

Thanh khoản tăng đã thúc đẩy các công ty tăng giá và mở rộng biên lợi nhuận, khiến giá cả hàng hóa và tiền lương cũng tăng theo. Điều này giống như một vòng xoáy lợi nhuận-giá-tiền lương, trong đó các công ty không chỉ duy trì mà còn tiếp tục tăng biên lợi nhuận của mình.

Đây là một xu hướng tương tự như thời kỳ lạm phát những năm 1970, nhưng với một sự khác biệt lớn: trong chu kỳ này, lợi nhuận đã thay thế tiền lương làm động lực chính của lạm phát.

Lợi nhuận cao bất thường và vòng xoáy lợi nhuận-giá-tiền lương

Trong bối cảnh gián đoạn cung và cầu do đại dịch, nhiều công ty đã tận dụng cơ hội để tăng giá và mở rộng biên lợi nhuận. Những công ty lớn nhất, với vị thế độc quyền hoặc bán độc quyền, đã sử dụng quyền lực của mình để điều chỉnh giá cả theo hướng có lợi, khiến biên lợi nhuận tăng mạnh hơn bao giờ hết.

Theo phân tích từ Đại học Massachusetts Amherst, lạm phát do người bán gây ra có thể kéo dài một thời gian dài trước khi giảm dần, khi các công ty có quyền lực thị trường duy trì mức giá cao hơn mà không gặp phải nhiều cạnh tranh.

Giai đoạn tiếp theo của quá trình này là khi người lao động bắt đầu yêu cầu tăng lương để bù đắp cho sức mua bị mất do giá cả leo thang. Tiền lương thực tế đã bắt đầu tăng từ năm 2023 với tốc độ khoảng 2% và đang tiếp tục tăng. Tuy nhiên, mức tăng này chưa đủ để bù đắp cho lạm phát do lợi nhuận gây ra, dẫn đến một vòng xoáy mới trong đó giá cả và tiền lương tiếp tục leo thang.

Chính phủ và tác động của thâm hụt ngân sách lớn

Một yếu tố quan trọng không thể bỏ qua là khoản thâm hụt ngân sách khổng lồ của chính phủ Mỹ, lên tới 1,5-2 nghìn tỷ USD. Khi chính phủ chi tiêu nhiều và các hộ gia đình tiết kiệm ít hơn, dòng tiền này sẽ chảy vào khu vực doanh nghiệp, làm tăng lợi nhuận của các công ty.

Đây là một yếu tố quan trọng giúp giải thích tại sao lợi nhuận của các công ty Mỹ vẫn tăng trưởng mạnh mẽ, ngay cả khi nền kinh tế toàn cầu đang gặp nhiều khó khăn.

Sự kết hợp giữa chi tiêu của chính phủ và mức tiết kiệm thấp của hộ gia đình đã tạo ra một môi trường thuận lợi cho lợi nhuận doanh nghiệp, và thanh khoản dư thừa đã đẩy giá cổ phiếu lên cao, thúc đẩy hiệu ứng giàu có. Điều này không chỉ giúp gia tăng lợi nhuận, mà còn duy trì vòng xoáy lợi nhuận-giá-tiền lương.

Trung Quốc và các biện pháp kích thích: Một yếu tố nguy cơ mới

Trong khi các công ty Mỹ đang tận dụng thanh khoản tăng để mở rộng lợi nhuận, Trung Quốc vừa công bố những biện pháp kích thích lớn nhất kể từ khi đại dịch bùng phát. Các biện pháp này bao gồm hỗ trợ cho chính quyền địa phương, lĩnh vực bất động sản và các ngân hàng, đồng thời sẽ tạo ra một cú hích cho nền kinh tế Trung Quốc trong thời gian ngắn.

Sự gia tăng thanh khoản từ Trung Quốc có thể gây ra hai tác động lớn đối với Mỹ. Thứ nhất, nó sẽ giúp gia tăng lợi nhuận của các công ty Mỹ, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ và vật liệu. Thứ hai, các biện pháp kích thích này sẽ tạo thêm áp lực lạm phát toàn cầu, ảnh hưởng trực tiếp đến chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của Mỹ.

Lạm phát tại Trung Quốc, mà cụ thể là chỉ số giá sản xuất (PPI), cũng đang tăng trở lại và sẽ có tác động trực tiếp đến giá cả tại Mỹ. Khi các biện pháp kích thích của Trung Quốc có hiệu lực, chúng ta có thể thấy lạm phát tại Mỹ tăng trở lại trong tương lai gần.

Thị trường đánh giá thấp nguy cơ lạm phát

Mặc dù lạm phát có thể tăng tốc trở lại, thị trường hiện tại dường như không lo ngại nhiều về viễn cảnh này. Các công cụ tài chính như hợp đồng hoán đổi dự báo CPI tại Mỹ sẽ giảm xuống dưới 2% trong năm tới, và khả năng Fed tăng lãi suất thêm một lần nữa cũng được thị trường định giá gần như bằng không.

Tuy nhiên, với lượng thanh khoản dư thừa đang chảy qua nền kinh tế và các biện pháp kích thích của Trung Quốc, khả năng lạm phát tái bùng phát không phải là quá thấp như thị trường đang ám chỉ. Chúng ta sẽ phải theo dõi sát sao để thấy liệu Fed có phải điều chỉnh chính sách tiền tệ một lần nữa hay không nếu lạm phát bắt đầu tăng tốc trở lại.

Chu kỳ kinh tế hiện tại đang diễn biến theo những cách bất ngờ, với lợi nhuận và thanh khoản đang đóng vai trò trung tâm trong việc thúc đẩy lạm phát. Trong khi đó, thị trường vẫn tỏ ra không mấy lo ngại về khả năng lạm phát bùng phát trở lại. Tuy nhiên, với sự gia tăng của thanh khoản toàn cầu, đặc biệt là từ các biện pháp kích thích của Trung Quốc, khả năng này không nên bị coi nhẹ.

----------------------------------------------------------------------------------------------

Trong chu kỳ kinh tế, dòng tiền đầu tư được luân chuyển giữa các loại tài sản đầu tư khác nhau để tối đa hóa lợi nhuận. Hiện nay Sở giao dịch hàng hóa VN mới được cấp phép liên thông trên thị trường hàng hóa quốc tế. Thông qua Sở mình có thể đầu tư trực tiếp trên các sàn hàng hóa thế giới, với các sản phẩm thiết yếu như là: Đồng, Bạc, Cà phê, Đường, Nông sản ...