Lợi nhuận ngân hàng gắn chặt với trích lập dự phòng

Đánh giá về mức độ lành mạnh của hệ thống tài chính, ông Ngô Đăng Khoa, Giám đốc Khối ngoại hối, Thị trường vốn và Dịch vụ chứng khoán - Ngân hàng HSBC Việt Nam cho rằng, các ngân hàng đã tập trung đầu tư công nghệ, kỹ thuật số, thanh toán online. Không chỉ cá nhân mà các doanh nghiệp cũng sử dụng các dịch vụ của ngân hàng nhiều hơn.

Trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến phức tạp, phần lớn các doanh nghiệp không đầu tư mở rộng sản xuất kinh doanh, thay vào đó để tiền trong tài khoản phòng ngừa, giúp tăng tiền gửi không kỳ hạn (CASA) trong “túi” các nhà băng, dẫn đến chi phí vốn giảm, hỗ trợ thu nhập từ lãi tăng do lãi biên (NIM) giãn ra, thúc đẩy lợi nhuận của các ngân hàng.

Ngoài ra, việc xử lý nợ xấu hiệu quả những năm vừa qua đã tạo luân chuyển vốn, tăng lãi bất thường cho các ngân hàng. Việc xử lý nợ xấu được đẩy nhanh, phần lớn các ngân hàng đã xử lý được nợ xấu bán cho VAMC, giúp nâng cao nền tảng của ngân hàng tốt hơn.

Thêm nữa, Thông tư 01 và 03 về việc giãn trích lập nợ xấu do ảnh hưởng bởi Covid-19 góp phần giảm áp lực cho hệ thống ngân hàng. “Khi sức khoẻ ngân hàng vững vàng trong cuộc khủng hoảng dịch bệnh và đạt được mức tăng trưởng tốt sẽ có thêm nhiều dư địa hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua khó khăn”, ông Khoa cho hay.

Cụ thể, gần đây Ngân hàng Nhà nước (NHNN) và các ngân hàng đã bắt đầu thanh toán cho nhau những khoản mà NHNN mua ngoại tệ khoảng vài tỷ USD tương ứng tiền đồng sẽ được bơm thêm vào hệ thống. Các ngân hàng sẽ hỗ trợ tốt hơn cho doanh nghiệp thông qua các hoạt động cho vay.

Tuy nhiên, một số chuyên gia cho rằng, lợi nhuận của ngân hàng phần lớn phụ thuộc vào trích lập dự phòng rủi ro. Năm 2020, trước diễn biến bất lợi của dịch Covid-19, NHNN cho phép các ngân hàng không chuyển nhóm nợ, giảm áp lực trích lập dự phòng và đẩy cao lợi nhuận. Chính sách này tiếp tục kéo dài sang năm nay nhằm hỗ trợ cho doanh nghiệp và ngân hàng.

Vì vậy, đánh giá lợi nhuận của ngân hàng thời điểm này phải đặt trong bối cảnh trích lập dự phòng. Thông tư 03 được NHNN ban hành mới đây có thể đã giúp các ngân hàng có kết quả "đẹp" hơn rất nhiều nhờ việc sắp xếp phân loại lại nợ, các ngân hàng được giảm trích lập dự phòng. Nhưng đây chỉ là giải pháp ngắn hạn. Một ẩn số quan trọng cần phải xem xét là biến động doanh thu ròng từ lãi tăng - giảm như thế nào trong các ngân hàng thương mại. Đây là một cách để kiểm soát và phát hiện nợ xấu, vì nợ xấu thì thường không có khả năng trả lãi.