Lợi nhuận doanh nghiệp niêm yết: Chưa thoát gam màu xám(?!)

Quý đầu năm 2023, lợi nhuận của các doanh nghiệp niêm yết chưa thoát ra khỏi gam màu xám dẫu các ngành như du lịch, thép, xây dựng đã có sự phục hồi. Trong ngắn hạn, triển vọng kinh doanh quý 2, nửa đầu của một số lĩnh vực được kỳ vọng tích cực.

Nhiều gam xám

Thống kê của Chứng khoán VNDirect cho biết, tính đến ngày 11/5 đã có 1.095 công ty niêm yết trên ba sàn (chiếm 94,3% vốn hóa thị trường) công bố kết quả kinh doanh quý 1/2023. Theo đó, tổng lợi nhuận ròng quý 1/2023 của các công ty này giảm 18,1% so với cùng kỳ năm trước, thấp hơn so với mức giảm 31,9% so với cùng kỳ trong quý 4/2022.

Ngành du lịch và giải trí lần đầu tiên ghi nhận lợi nhuận ròng dương hơn 200 tỷ đồng kể từ sau dịch Covid-19, phần lớn được đóng góp bởi việc Vietnam Airlines chỉ lỗ 103,6 tỷ đồng trong quý 1/2023 (so với khoản lỗ 2.613 tỷ đồng trong quý 1/2022).

Lợi nhuận ròng quý 1/2023 của các nhà sản xuất thép niêm yết đã cải thiện đáng kể so với 2 quý lỗ ròng trước đó. Sự cải thiện này đến từ giá thép phục hồi và hoàn nhập dự phòng giảm giá hàng tồn kho. Trong giai đoạn khó khăn, các doanh nghiệp phát triển bất động sản vẫn đạt mức tăng trưởng lợi nhuận ròng 28,3% so với cùng kỳ trong quý 1/2023, chủ yếu nhờ đóng góp của VHM (tăng 162,5% so với cùng kỳ).

Với nhóm vốn hoá lớn, tại rổ VN30, tổng lợi nhuận ròng các doanh nghiệp này giảm 11,1% so với cùng kỳ, trong đó có 14 doanh nghiệp ghi nhận tăng trưởng lợi nhuận ròng khả quan, dẫn đầu là VRE (tăng 171%), VHM (tăng 162%) và PLX (tăng 155%).

Ngược lại, trong quý 1/2023, lợi nhuận ròng của MWG giảm mạnh 98,5% so với cùng kỳ, phản ánh tác động tiêu cực của nhu cầu tiêu dùng giảm trong bối cảnh lãi suất cao và việc một vài công ty tài chính tiêu dùng bị điều tra. Mặc dù lợi nhuận ròng quý 1/2023 của HPG sụt giảm 95,2% so với cùng kỳ, nhưng HPG vẫn cho tín hiệu tốt khi lợi nhuận ròng dương sau 2 quý lỗ trước đó nhờ giá thép phục hồi và hoàn nhập dự phòng giảm giá hàng tồn kho. Đáng chú ý, NVL ghi nhận khoản lỗ 337 tỷ đồng trong quý 1/2023 (quý 1/2022 lãi 1.079 tỷ đồng) do các yếu tố thị trường khiến doanh thu chuyển nhượng bất động sản suy yếu (giảm 70,6% so với cùng kỳ).

Ngành hóa chất kéo dài xu hướng giảm với lợi nhuận ròng quý 4/2022 và quý 1/2023 giảm lần lượt 22,5% và 71,9% so với cùng kỳ, chủ yếu là do giá phốt pho và phân bón giảm sâu.Các công ty chứng khoán ghi nhận lợi nhuận ròng giảm tới 96,6% so với cùng kỳ, chủ yếu do thanh khoản thị trường giảm 63,1% so với cùng kỳ trong quý 1/2023.

“Đãi cát tìm vàng”

Quý đầu năm 2023, kết quả kinh doanh các doanh nghiệp trên sàn bộc lộ nhiều mảng tối. Tuy nhiên, một số ngành vẫn được đánh giá triển vọng tích cực, có thể phản ánh ngay trong nửa đầu năm. Nhóm phân tích của Chứng khoán Agribank (Agriseco) đánh giá, các doanh nghiệp ngành dầu khí (nhóm thượng nguồn) có triển vọng lợi nhuận nửa đầu năm 2023 khả quan nhờ giá dầu bước vào xu hướng tăng và duy trì ở mức cao, giá các dịch vụ dầu khí như giá cho thuê giàn khoan, giá cho thuê kho chứa dầu nổi đang tăng khá tốt. Dự án Lô B - Ô Môn cũng sẽ mang lại triển vọng tích cực cho các doanh nghiệp thăm dò khai thác dầu khí trong trung dài hạn. Hiện giá dầu Brent và WTI đều bật tăng mạnh trở lại. Với mặt bằng giá dầu ở mức cao và nguồn cung bị cắt giảm, các nhà khai thác dầu sẽ đẩy mạnh việc kìm kiếm, thăm dò và đặt giàn khoan mới.

Ngành lương thực và cụ thể là gạo cũng sẽ hưởng lợi từ giá gạo tăng. Với việc giá gạo tiếp tục xu hướng tăng và nhiều quốc gia tăng cường nhập khẩu gạo, chuyên gia dự báo xuất khẩu gạo có thể tiếp tục tăng trưởng tích cực trong các tháng tới. Ngoài ra, chi phí vật tư nông nghiệp, nguyên liệu đầu vào hạ nhiệt.

Triển vọng lợi nhuận nửa đầu năm 2023 nhóm vận tải dầu được đánh giá tích cực nhờ giá cước vận tải và giá cước cho thuê tàu định hạn đang trong xu hướng tăng và có thể duy trì ở mức cao hơn nhiều so với cùng kỳ. Tương tự, kỳ vọng tốc độ giải ngân đầu tư công sẽ gia tăng trong các quý kế tiếp khi trong 3 tháng đầu năm giúp một số doanh nghiệp xây dựng hưởng lợi. Đặc biệt, ngoài cao tốc Bắc - Nam, câu chuyện để kỳ vọng trong quý 2/2023 còn liên quan tới nhà thầu trúng đại dự án Sân bay Long Thành - dự kiến sẽ có kết quả cuối tháng 4/2023.

Biên lợi nhuận gộp của thị trường (không bao gồm ngân hàng) trong quý 1/2023 đã tăng nhẹ lên 15,5% từ mức 15,4% trong quý 4/2022. Nhóm ngành chứng kiến mức tăng biên lợi nhuận gộp cao nhất bao gồm: du lịch & giải trí, thép, xây dựng & vật liệu. Trong khi đó, các nhóm ngành bất động sản, hóa chất và bán lẻ bị ảnh hưởng bởi việc biên lợi nhuận gộp giảm mạnh nhất.