Lời khuyên của Warren Buffett khi thị trường giảm mạnh

Là một nhà đầu tư huyền thoại với hơn 50 năm đầu tư chứng khoán, Warren Buffett từng chứng kiến nhiều cuộc sụp đổ và tháo chạy của thị trường. Tuy vậy ngay cả trong những thời điểm khó khăn như vậy, ông vẫn kiếm lợi nhuận đều đặn. Trong những cuộc họp mặt hay những lá thư gửi đến cổ đông hàng năm, Warren Buffett đã tiết lộ rất nhiều bài học và kinh nghiệm để “sống sót” trong những giai đoạn suy thoái của thị trường

1. Cổ phiếu có thể giảm và giảm nữa

Warren Buffett nói rằng: “Đơn giản là không thể nói được cổ phiếu sẽ giảm bao nhiêu trong thời gian ngắn”. Thông thường, khi cổ phiếu giảm, nhà đầu tư thường “chầy cối” và tiếp tục “ôm hàng” với kỳ vọng: Cổ phiếu giảm rồi sẽ tăng trở lại. Thực tế nhiều cổ phiếu giảm và tiếp tục giảm rất mạnh và chưa bao giờ biết được ngày quay trở về vùng giá cũ. Do vậy, việc “ôm” cổ phiếu chỉ khiến tài khoản các nhà đầu tư ngày càng sụt giảm theo thời gian. Dứt khoát cắt lỗ theo mục tiêu đặt ra và thực hiện tái cơ cấu danh mục theo hướng an toàn là sự lựa chọn của Warren Buffett và hầu hết các nhà quản lý quỹ thành công.

2. Không dùng margin

Một câu nói rất nổi tiếng của Warren Buffett: “Đầu tư không phải là trò chơi mà anh chàng với chỉ số IQ 160 đánh bại anh chàng với chỉ số IQ 130. Chỉ cần bạn có trí thông minh bình thường, điều bạn cần là sự bình tĩnh để kiểm soát các vấn đề khiến những người khác gặp khó khăn trong đầu tư".

Với Warren Buffett, ông nổi tiếng với việc “ghét” vay nợ hay dùng đòn bẩy để gia tăng lợi nhuận. Ông cho rằng áp lực trả nợ, dù là rất nhỏ cũng ảnh hưởng rất nhiều đến tâm lý đầu tư. Đặc biệt, khi thị trường suy thoái khiến nhiều nhà đầu tư không còn hành động theo lý trí và khiến các sai lầm càng trở nên trầm trọng hơn. Do vậy, trong các giai đoạn suy thoái, giảm tỷ lệ margin là một trong những việc cần làm đầu tiên.

3. Đừng xem cổ phiếu như những “tấm vé”

Warren Buffett từng nói rằng: "Charlie (bạn thân của Bufffett) và tôi xem các cổ phiếu phổ biến trên thị trường mà Berkshire (quỹ do Warren Buffett lập nên) sở hữu như lợi ích trong kinh doanh, chứ không phải là những “tấm vé” được mua hoặc bán dựa trên mẫu biểu đồ, giá mục tiêu của các nhà phân tích hay ý kiến của các chuyên gia truyền thông. Thay vào đó, chúng tôi chỉ đơn giản tin rằng nếu các doanh nghiệp thành công (như chúng tôi tin tưởng) thì các khoản đầu tư của chúng tôi cũng sẽ thành công".

Đây cũng chính là ý nghĩa của khái niệm “đầu tư giá trị” của Warren Buffett, do vậy trong những năm khủng hoảng, quỹ Berkshire lại tích cực thu gom các cổ phiếu và khi thị trường phục hồi trở lại, họ là những người chiến thắng. Do vậy, việc đầu tư cổ phiếu nên được xem là “mua một phần doanh nghiệp” hơn là “mua một tấm vé” có thị giá biến động hàng ngày trên bảng điện.

4. Hãy tiếp tục đầu tư!

Khi thị trường chứng khoán suy thoái, số đông các nhà đầu tư sau khi bán tháo các cổ phiếu sẽ chuyển sang các kênh đầu tư khác an toàn hơn như vàng, ngoại tệ, bất động sản,... Tuy nhiên Warren Buffett không nghĩ vậy, trong một lá thư gửi tới cổ đông năm 2012, ông từng nói rằng: “Charlie và tôi tin rằng đó là một sai lầm khủng khiếp để cố gắng nhảy ra và nhảy vào thị trường như các lượt lật bài tarot, các dự đoán của các “chuyên gia”, hoặc dòng chảy của hoạt động kinh doanh. Rủi ro khi ra khỏi trò chơi là rất lớn so với những rủi ro khi ở trong đó."

Tiếp tục ở lại thị trường là lời khuyên của Buffett, cần lưu ý điều này không hề mâu thuẫn với quan điểm đầu tiên: Cổ phiếu có thể giảm và giảm nữa. Nói một cách đơn giản, khi một cổ phiếu giảm xuống một ngưỡng nhất định, nhà đầu tư cần thực hiện cắt lỗ, tuân thủ đúng kỷ luật đầu tư. Sau khi cắt lỗ thì vẫn nên tiếp tục ở lại thị trường và tìm kiếm những cơ hội khác. Việc ra vào thị trường cũng tương tự như việc đánh cược khi nào thị trường sẽ giảm và tăng, điều gần như không nhà đầu tư nào – kể cả Buffett có thể dự báo trước được.

5. Hãy tham lam khi người khác sợ hãi

Lại một câu nói bất hủ khác của Warren Buffett: “Hãy tham lam khi người khác sợ hãi”. Ông cho rằng, trong thị trường tăng giá, các nhà đầu tư đều nhìn thấy các doanh nghiệp có giá hợp lý, tuyệt vời. Lúc này hầu hết các cổ phiếu đều có mức giá cao ngất ngưởng và cơ hội sẽ không còn quá nhiều. Tuy vậy, khi thị trường suy thoái, những doanh nghiệp tốt với mức giá rẻ sẽ xuất hiện với mức chiết khấu lớn và đây là cơ hội tuyệt vời cho các nhà đầu tư mua được những cổ phiếu tốt với giá hời.

6. Tập trung vào dài hạn

Warren Buffett nhấn mạnh rằng nhà đầu tư hoàn toàn khác với trader, khi đầu tư vào một doanh nghiệp, họ cần phải tập trung nhiều vào dài hạn hơn là những biến động trong ngắn hạn. Trong lá thư gửi cổ đông năm 2017, Buffett cũng trích dẫn lại câu nói của người thầy Ben Graham: “Trong ngắn hạn, thị trường là một chiếc máy bỏ phiếu, tuy nhiên trong dài hạn nó là một chiếc bàn cân”. Do vậy, nếu chỉ chạy theo những biến động thị trường, các nhà đầu tư sẽ trở thành những “con rối” và hoàn toàn bị động trước những diễn biến tiếp theo.

Kết luận: Phương pháp đầu tư giá trị của Warren Buffett chỉ thực hiện tốt khi nhà đầu tư duy trì được cái đầu lạnh và kiên nhẫn (tất nhiên là phải kèm theo định giá chính xác giá trị doanh nghiệp). Phương pháp thành công này giúp ông duy trì tỷ suất lợi nhuận trung bình hàng năm lên tới 20% và kéo dài hơn 50 năm qua, giúp ông trở thành biểu tượng của giới đầu tư tài chính. Không chỉ riêng Warren Buffett mà nhiều nhà đầu tư giá trị nổi tiếng khác cũng đều đưa ra một lời khuyên giá giống nhau khi thị trường suy thoái: Không margin, tập trung vào mục tiêu dài hạn và tận dụng các cơ hội mua “giá rẻ”.