Lo ngại suy thoái kinh tế tác động mạnh đến thị trường chứng khoán

Theo trang mạng asia.nikkei.com (Nhật Bản), giá cổ phiếu trên thị trường chứng khoán Việt Nam liên tục lao dốc và những yếu tố tác động đến điều này là những lo ngại về nguy cơ suy thoái kinh tế và cả cuộc chiến chống tham nhũng đang diễn ra.

Năm 2022, chỉ số VN Index giảm 31% do lo ngại suy thoái kinh tế toàn cầu và lãi suất tăng khiến chứng khoán Việt Nam lao dốc sâu nhất ở châu Á. Tuy nhiên, tình hình như vậy tại Việt Nam cũng mang “âm hưởng” của cuộc suy thoái thị trường bất động sản và chiến dịch chống tham nhũng của Trung Quốc. Những yếu tố này nhanh chóng phủ bóng đen lên tâm lý các nhà đầu tư sau khi chỉ số chứng khoán tăng vọt 34% vào năm 2021.

Theo giảng viên tài chính Hồ Tuấn của Đại học Bristol (Anh), sự điều chỉnh trong năm 2022 là “phép thử” thực tế và tích cực cho cả nhà đầu tư và các công ty đang mắc nợ. Tuy nhiên, điều ông Hồ Tuấn không ngờ tới là chiến dịch chống tham nhũng của Việt Nam khiến các nhà đầu tư hoang mang và rút tiền từ trái phiếu và cổ phiếu: “Điều làm tôi ngạc nhiên là tốc độ giảm tỷ lệ đòn bẩy tài chính. Sau khi xảy ra một số vụ bắt giữ, mọi người đột nhiên phải làm việc này nhanh hơn dự kiến. Đó thực sự là một cú sốc”.

Ngay cả các công ty mạnh cũng phải vật lộn để đảo nợ khi các nhà đầu tư hoảng sợ rút tiền từ trái phiếu trước hạn. Hiệp hội thị trường trái phiếu Việt Nam cho biết, trong 10 tháng đầu năm 2022, việc phát hành nợ doanh nghiệp giảm 56% so với cùng kỳ năm 2021.

Sau ngân hàng, các tổ chức phát hành lớn nhất là các công ty bất động sản, lĩnh vực này chiếm khoảng 20% chỉ số VN Index và có một số lãnh đạo doanh nghiệp cấp cao bị bắt giữ trong năm 2022. Cuộc điều tra chống tham nhũng khiến các công ty lúng túng trong việc huy động vốn hoặc thực hiện các hoạt động lớn để có thể thu hút sự chú ý.

Cũng giống như Trung Quốc, người mua nhà ở Việt Nam thường trả góp trong khi căn hộ chung cư đang trong quá trình thi công. Về cơ bản, việc này giúp các công ty bất động sản có được các khoản vay trả trước không lãi suất. Khi tăng trưởng kinh tế chậm lại, những lo ngại về rủi ro thanh khoản gây thêm áp lực cho ngành bất động sản. Theo công ty chứng khoán VNDIRECT, lợi nhuận ròng của các công ty bất động sản đã niêm yết tăng trong quý 3/2022 nhưng giảm 1,4% trong 9 tháng đầu năm 2022 so với cùng kỳ năm 2021.

Ông Nguyễn Quang Thuận, Chủ tịch công ty cung cấp dữ liệu tài chính FiinGroup Việt Nam nhận định: “Chúng tôi tin rằng thị trường sẽ tiếp tục biến động mạnh trong một đến hai quý tới khi xem xét những khó khăn hiện tại, bao gồm việc siết chặt tín dụng trong môi trường lãi suất cao và khả năng tín dụng doanh nghiệp yếu đối với các cổ phiếu thâm dụng vốn như bất động sản và vật liệu xây dựng”.

Ngoài những rủi ro đặc thù liên quan đến bất động sản và tham nhũng, Việt Nam còn phải đối mặt với tình trạng tiêu dùng giảm do suy thoái kinh tế trên toàn cầu. Theo số liệu của Our World in Data, ngoại thương của Việt Nam tương đương 208% tổng sản phẩm quốc nội vào năm 2020, mức cao nhất ở châu Á cùng với Singapore và Hong Kong.

Sản xuất hàng xuất khẩu, từ quần áo đến đồ nội thất, đều đang giảm. Điều này thể hiện qua kết quả hoạt động của các công ty. Công ty chứng khoán VNDIRECT cho biết “có nhiều chỉ dấu tiêu cực hơn là tích cực” khi có 33% công ty giao dịch không đạt được mức dự báo thu nhập của VNDIRECT trong 3 quý đầu năm 2022. Ông Hồ Tuấn cho biết “Các nhà đầu tư có lẽ quá lạc quan nếu đẩy thị trường lên quá cao. Tôi nghĩ việc lạc quan thái quá sẽ gây rủi ro cho toàn bộ nền kinh tế”.

Năm 2022, các nhà đầu tư bắt đầu rút tiền khỏi Việt Nam sau khi các ngân hàng trung ương ở Mỹ và các nước khác tăng lãi suất. Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết dòng vốn chảy ra nước ngoài đã chậm lại, nhưng trong năm 2022, tính đến ngày 20/11, tổng vốn góp nước ngoài vẫn giảm 5% so với cùng kỳ năm 2021.

Việt Nam ghi nhận số lượng kỷ lục các nhà đầu tư mới tham gia thị trường chứng khoán trong thời gian giãn cách xã hội do COVID-19. Ông Hồ Tuấn dự đoán thị trường đang lao dốc hiện nay sẽ khiến nhiều nhà đầu tư mới phải nghiên cứu kỹ hơn về các khoản đầu tư trong tương lai.