Liệu có khả năng Fed bị thay Chủ tịch?

Với những nhà đầu tư dõi theo Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) trong những tháng tới, nỗi lo lớn nhất có lẽ không phải là lạm phát, mà là khả năng thay thế người đứng đầu NHTW.

Chủ tịch Jerome Powell cũng như hai Phó Chủ tịch Richard Clarida và Randal Quarles có thể bị thay thế trong năm tới và điều này phụ thuộc vào việc Tổng thống Joe Biden có muốn định hình lại bộ máy lãnh đạo Fed hay không.

Từ trước đến nay, ghế Chủ tịch Fed luôn luôn có tác động lớn và do đó, quyết định bổ nhiệm người đứng đầu Fed rất quan trọng với giới đầu tư.

Nhiệm kỳ hiện tại của ông Powell sẽ chấm dứt vào tháng 2/2022, trong khi nhiệm kỳ của ông Clarida sẽ chấm dứt vào tháng 1/2022. Còn nhiệm kỳ của ông Quarles sẽ kết thúc vào tháng 10/2021.

Dưới sự dẫn dắt của ông Powell, Fed đưa ra khuôn khổ chính sách mới trong năm 2020. Khuôn khổ chính sách này cho phép Fed tự quyết định về khi nào giảm bớt quy mô hỗ trợ nền kinh tế Mỹ.

Lựa chọn của ông Biden sẽ thu hút sự chú ý của giới đầu tư trong vài tháng tới. Quyết định này sẽ ảnh hưởng tới chương trình mua trái phiếu và lãi suất hiện tại của Mỹ.

Hiện Fed đang tập trung vào mục tiêu toàn dụng nhân công (full employment) với mục tiêu dàn trải lợi ích của đà hồi phục tới người dân Mỹ, đồng thời cho phép lạm phát vượt mục tiêu 2%.

Các quan chức Fed cũng đưa ra những điều kiện để bắt đầu giảm bớt chương trình mua trái phiếu và nâng lãi suất trở lại. Tuy vậy, khuôn khổ chính sách mới mang lại cho Chủ tịch Fed nhiều khoảng trống để định hình sự đồng nhất giữa các quan chức và lèo lái chính sách.

“Nếu quyền quyết định chính sách nằm trong tay người đứng đầu Fed, quyết định của Tổng thống Biden về vị Chủ tịch kế tiếp thật sự rất quan trọng”, Michael Bordo, Chuyên gia kinh tế tại Đại học Rutgers và chuyên gia tại Viện Hoover thuộc Đại học Stanford, cho hay. “Bạn có thể chọn một ai đó để thực hiện định hướng mà ông Powell để lại hoặc một ai đó có thể thay đổi toàn bộ định hướng”.

Tại một sự kiện chính trị diễn ra trong ngày thứ Ba (04/05), khi được hỏi liệu Tổng thống Biden có cho ông Powell làm Chủ tịch Fed thêm một nhiệm kỳ hay không, Cố vấn Kinh tế Nhà Trắng Jared Bernstein đã lảng tránh câu hỏi. Ông nói rằng “không có câu trả lời có hoặc không tại thời điểm này”, đồng thời nói thêm chính quyền sẽ phải trải qua một quá trình “trước khi bắt đầu bàn luận đến vấn đề này”.

Ngoài ra, Ban Thống đốc Fed đang trống một ghế và điều này mang lại cho ông Biden một cơ hội để đưa người ông ủng hộ vào ban Thống đốc. Trước đó, ông đã kêu gọi đa dạng hóa ban Thống đốc Fed.

Tổng thống Biden có khả năng tham vấn Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen – từng giữ vị trí Chủ tịch Fed. Quyết định về vị trí Chủ tịch Fed – và những sự không chắc chắn xoay quanh nó – sẽ được đưa ra khi thị trường đang lo ngại về lạm phát và tự hỏi không biết Fed sẽ giữ nguyên lãi suất đến bao giờ.

Nhiệm kỳ hiện tại của ông Powell sẽ chấm dứt vào tháng 2/2022, trong khi nhiệm kỳ Thống đốc của ông Clarida sẽ chấm dứt vào tháng 1/2022. Còn nhiệm kỳ của Phó Chủ tịch Quarles sẽ kết thúc vào tháng 10/2021.

Giới quan sát Fed cho rằng Lael Brainard – Đảng viên Dân chủ duy nhất trong Ban Thống đốc – có thể khỏa lấp vị trí Chủ tịch hoặc Phó Chủ tịch Fed. Trước đó, bà quả quyết phản đối một vài quyết định của ông Powell và ông Quarles về quy định quản lý ngân hàng.

Tuy vậy, việc Tổng thống Mỹ thay thế Chủ tịch Fed khi chỉ mới thực hiện 1 nhiệm kỳ có thể tác động mạnh tới thị trường tài chính, khi phần lớn giới đầu tư cho rằng NHTW nên độc lập và chỉ tập trung giữ giá ổn định.

Thông thường, vị Chủ tịch Fed thường được tái bổ nhiệm cho nhiệm kỳ thứ 2 cho dù Đảng nào đang kiểm soát Nhà Trắng. Chẳng hạn, ông Paul Volcker được Tổng thống Đảng Dân chủ bổ nhiệm trong nhiệm kỳ thứ nhất và được tái bổ nhiệm bởi một Tổng thống Đảng Cộng hòa. Trong khi đó, cả Alan Greenspan và Ben Bernanke đều được Tổng thống Đảng Cộng hòa bổ nhiệm, nhưng lại được tái bổ nhiệm bởi Tổng thống thuộc Đảng Dân chủ.

Chỉ có một ngoại lệ là cựu Tổng thống Donald Trump không quyết định tái bổ nhiệm bà Janet Yellen, đồng thời đưa ông Jerome Powell lên ghế Chủ tịch Fed.

Ông Biden có thể dùng quyết định bổ nhiệm Chủ tịch Fed để cải thiện sự da dạng hóa tại ban lãnh đạo NHTW. Hiện tại, trong 6 quan chức thuộc Ban Thống đốc Fed, tất cả đều là người da trắng và chỉ có 2 người là phụ nữ.

Tuy vậy, ông Biden có thể muốn tiếp nối đường lối chính sách trước đó, vì hiện tại Tổng thống Mỹ đang theo đuổi một chương trình kinh tế đầy tham vọng. Bên cạnh đó, quyết định thay đổi người dẫn dắt Fed có thể gây chấn động cho nhà đầu tư – những người xem ông Powell là một người đáng tin cậy ở chức Chủ tịch Fed.

“Chính quyền Mỹ dần tiến tới ngã ba đường”, Andrew Levin, Giáo sư tại Cao đẳng Dartmouth, cho hay. “Việc tái bổ nhiệm Chủ tịch Powell sẽ tiếp nối đường lối chính sách trước đó. Trái lại, Nhà Trắng có thể bổ nhiệm tân Chủ tịch nếu mục tiêu của họ là để thay đổi các ưu tiên của Fed, nhất là về quy định ngân hàng và thanh toán”.

“Tôi thích Jay Powell”

“Cá nhân tôi thích Jay Powell (tên gọi khác của ông Jerome Powell). Tôi nghĩ ông ấy hỗ trợ nền kinh tế rất nhiều”, Sherrod Brown, Đảng viên Dân chủ và hiện đang là Chủ tịch của Ủy ban Ngân hàng Thượng viện, cho biết trong cuộc phỏng vấn ngày 15/04. “Nếu ông ấy được Tổng thống Biden tái bổ nhiệm, tôi sẽ ủng hộ ông ấy. Tuy nhiên, lưu ý là tôi không hề thúc Tổng thống Mỹ và tôi cũng chẳng nghĩ nhiều về chuyện đó”.

“Khả năng tái bổ nhiệm ông Powell đang rất cao”, Sam Bell, nhà sáng lập của tổ chức nghiên cứu Employ America ở Washington, cho hay. “Thế nhưng với một số Đảng viên Dân chủ, bà Brainard có nhiều điểm rất giống ông Powell, nhưng chỉ khác về chính sách giám sát”.