Làm rõ trách nhiệm thu hồi tiền hưởng bảo hiểm thất nghiệp sai quy định

Bảo hiểm Xã hội (BHXH) Việt Nam vừa đề nghị Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) bổ sung quy định về trách nhiệm thu hồi tiền hưởng các chế độ BH thất nghiệp sai quy định trong Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 28/2015/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Việc làm về bảo hiểm thất nghiệp (BHTN).

Theo đó, BHXH Việt Nam đề xuất giao Sở LĐ-TB&XH có trách nhiệm thực hiện việc thu hồi tiền hưởng các chế độ BHTN do giải quyết hưởng các chế độ BHTN sai quy định, hoặc ban hành các quyết định hủy, tạm dừng, chấm dứt hưởng các chế độ BHTN sau thời điểm chi trả. Trung tâm Dịch vụ Việc làm có trách nhiệm thực hiện việc thu hồi tiền hưởng các chế độ BHTN do chuyển các quyết định hủy, tạm dừng, chấm dứt hưởng các chế độ BHTN sau thời điểm chi trả.

Liên quan tới vấn đề này, trước đó, tại cuộc họp ngày 19/12/2019, Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ đã có chỉ đạo về việc cần phải quy định đầy đủ, cụ thể trách nhiệm thu hồi tiền hưởng TCTN của từng cơ quan. Nguyên tắc là cơ quan nào giải quyết, chi trả sai, thì cơ quan đó phải có trách nhiệm thu hồi.

Số tiền chi TCTN cho người lao động chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi quỹ BHTN hàng năm. Tính đến tháng 10/2019, tổng số người có quyết định hưởng TCTN trên cả nước là 76.301 người, tăng 13% so với cùng kỳ năm 2018 (67.497 người).

Trong khi đó, theo báo cáo của BHXH các tỉnh, thành phố gửi về BHXH Việt Nam, tính đến tháng 8/2019, số tiền hưởng trợ cấp thất nghiệp (TCTN) cần phải thu hồi là 71,9 tỷ đồng. Thông báo kết quả kiểm toán năm 2019 tại BHXH Việt Nam, Kiểm toán Nhà nước (KTNN) kiến nghị thu hồi tiền TCTN của 2.992 trường hợp hưởng sai quy định với số tiền phải thu hồi trên 14 tỷ đồng.

Nguyên nhân của việc chi sai quy định này, theo KTNN, là do chưa có quy định cụ thể về cơ quan thu hồi tiền TCTN hưởng sai quy định. Quy trình thu hồi TCTN qua nhiều khâu và cơ quan khác nhau. KTNN yêu cầu, trường hợp cơ quan BHXH phát hiện đối tượng hưởng BHTN không đúng thì phải đề nghị Sở LĐ-TB&XH rà soát để ban hành quyết định thu hồi.

Từ thực tế tổ chức thực hiện chính sách BHTN, BHXH Việt Nam cho rằng, tiền TCTN hưởng sai quy định phải thu hồi trong các trường hợp sau: Cơ quan LĐ-TB&XH ban hành quyết định hưởng sai quy định của pháp luật (không đủ điều kiện hưởng theo quy định, đã có việc làm hoặc hưởng lương hưu nhưng vẫn hưởng TCTN; sai mức hưởng, thời gian hưởng, thời điểm hưởng…); cơ quan LĐ-TB&XH chuyển các quyết định về việc tạm dừng, chấm dứt, hủy hưởng TCTN sang cơ quan BHXH sau thời điểm chi trả TCTN theo quy định của cơ quan BHXH; cơ quan LĐ-TB&XH ban hành các quyết định tạm dừng, chấm dứt, hủy hưởng TCTN sau thời điểm chi trả TCTN theo quy định của cơ quan BHXH.

Đơn cử như trường hợp người lao động đã hưởng TCTN đến tháng hưởng thứ 3 mới ra quyết định tạm dừng, chấm dứt hưởng của tháng hưởng thứ 2; người lao động đã nhận tiền TCTN mới ra quyết định hủy hưởng TCTN…

Tại Tờ trình Dự thảo Nghị định, Bộ LĐ-TB&XH còn phản ánh thực trạng thu hồi tiền TCTN, hỗ trợ học nghề do người lao động hưởng sai quy định gặp rất khó khăn, vì người lao động thường không hợp tác, hoặc thay đổi địa điểm cư trú, di chuyển sang địa phương khác làm việc... Do đó, để hoạt động thu hồi có hiệu quả cần phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan BHXH và người sử dụng lao động mới của người lao động.