Làm rõ sau dịch COVID-19 tình trạng nghèo, tái nghèo có tăng hay không

Chủ tịch Quốc hội đề nghị đánh giá sâu sau dịch COVID-19 tình trạng nghèo/tái nghèo có tăng lên hay không; tác động, tỉ lệ nghèo hiện nay là bao nhiêu.

Tại Phiên họp thứ 25, chiều 17/8, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về Báo cáo kết quả giám sát bước đầu việc thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia (CTMTQG).

Phát biểu mở đầu phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương, Trưởng Đoàn giám sát cho biết, thực hiện Chương trình giám sát tối cao của Quốc hội về 3 Chương trình mục tiêu quốc gia (CTMTQG), đến hết tháng 7/2023, Đoàn giám sát đã thực hiện cơ bản các nội dung theo Kế hoạch chi tiết số 345.

Trên cơ sở báo cáo của Chính phủ, các bộ ngành và địa phương, cùng làm việc trực tiếp với 11 bộ ngành và 15 địa phương, Đoàn giám sát đã xây dựng Báo cáo kết quả giám sát bước đầu chuyên đề giám sát của Quốc hội về các CTMTQG.

Tại phiên họp, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm, Phó Trưởng đoàn Thường trực Đoàn giám sát báo cáo kết quả giám sát. Ông Y Thanh Hà Niê Kđăm cho biết, Đoàn Giám sát đã có cách làm phù hợp, khoa học, lựa chọn trúng và đúng vấn đề giám sát là tập trung vào phân tích chính sách và đánh giá tiến trình thực hiện chính sách; xây dựng 17 mẫu đề cương báo cáo gửi các bộ, ngành và địa phương; phân công thành viên Đoàn Giám sát làm Tổ trưởng giúp Đoàn Giám sát làm việc chuyên sâu với các bộ, ngành và địa phương.

Cho ý kiến vào nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đánh giá cao Đoàn giám sát việc thực hiện các CTMTQG được tổ chức rất chặt chẽ, cẩn thận, công tâm, khoa học, với tinh thần trách nhiệm cao, nắm tốt tình hình ở các địa phương và các bộ ngành. Mỗi Chương trình có báo cáo riêng, có báo cáo chung, dự thảo Nghị quyết, có phụ lục kèm theo rất chi tiết. Nhìn chung, Đoàn giám sát cơ bản hoàn thành chương trình theo kế hoạch, nhiệm vụ Quốc hội giao.

Để tiếp tục hoàn thiện và trình Quốc hội vào Kỳ họp thứ 6 tới, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị Báo cáo tóm tắt cần rút gọn lại và phải phản ánh được hết “hồn cốt” của Báo cáo chính, đồng thời tiếp tục hoàn thiện dự thảo Nghị quyết. Ông cũng đề nghị qua giám sát, cần làm rõ tình trạng đùn đẩy, né tránh trách nhiệm, để chậm công việc, cản trở nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, giải quyết công việc của người dân và doanh nghiệp. Vì vậy, phần đánh giá chung cần đánh giá nội dung này.

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ, mong muốn của UBTVQH là có một Nghị quyết sắc sảo, kiến nghị, đề xuất đúng và trúng để thúc đẩy các CTMTQG, trong đó tập trung vào xác định mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ của các CTMTQG như xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo giai đoạn này khác gì so với giai đoạn trước?

Bên cạnh đó, cần tiếp tục xây dựng, phát huy mô hình nông thôn mới cấp thôn bản ở những vùng khó khăn. Gắn kết với CTMTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS&MN, làm rõ quan điểm chính sách dân tộc theo đối tượng hay theo địa bàn hay theo cả 2. Kết hợp nhuần nhuyễn các chính sách đó trong các dự án, tiểu dự án như thế nào?

Về giải quyết đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, điểm mới trong kết luận gần đây của lãnh đạo liên quan đến nội dung này còn gắn với trách nhiệm UBND cấp tỉnh, do đó cần làm nổi bật lên trong Báo cáo.

Bên cạnh tiến độ thực hiện Chương trình, Chủ tịch Quốc hội lưu ý cần quan tâm đến chất lượng của các CTMTQG. Cần làm rõ các quan điểm lớn như: quan điểm xây dựng nông thôn mới gắn với tái cơ cấu mạnh mẽ ngành nông nghiệp; phải có ít nhất 1 Hợp tác xã nông nghiệp kiểu mới, hoạt động có hiệu quả, gắn với sinh kế và đời sống ở đó…

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, cần làm rõ và trả lời được câu hỏi: “Vì sao chậm, vì sao vướng mắc, các điểm nghẽn ở đâu, việc tháo gỡ như thế nào? Do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 nhưng dường như quyết tâm lãnh đạo, chỉ đạo có suy giảm hơn so với trước không?...”. Vì vậy, đề nghị Báo cáo cần chỉ rõ các vấn đề này.

Đáng lưu ý, Chủ tịch Quốc hội đề nghị đánh giá sâu sau dịch COVID-19 tình trạng nghèo/tái nghèo có tăng lên không hay không tác động, tỉ lệ nghèo hiện nay là bao nhiêu. Đồng thời nhấn mạnh giám sát là phải xác định rõ trách nhiệm, không thể chung chung, trách nhiệm của ai (Quốc hội, Chính phủ hay các bộ ngành) thì cần được chỉ rõ.

“Sau giám sát thì cần tạo chuyển biến căn bản, tập trung toàn lực cho việc thực hiện 3 CTMTQG; từ công tác lãnh đạo, chỉ đạo, đến việc phối hợp, có cần thay đổi gì không? Và ở địa phương cũng vậy", Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.