Lạm phát phủ bóng nhiệm kỳ tổng thống của ông Biden

Phát biểu hôm 10/2 tại một trường đại học ở Virginia, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã nêu ra vấn đề đối nội lớn nhất của ông heiejn nay. “Lạm phát đang tăng lên”, thổng thống Mỹ nói. “Giá xăng dầu cũng tăng lên, các bạn đã cảm thấy điều đó. Đây là vấn đề quan trọng”.

Ông Biden phát biểu chỉ vài giờ trước khi dữ liệu cho thấy chỉ số giá tiêu dùng của Mỹ (CPI) tăng 7,5% so với cùng kỳ năm ngoái, vượt quá ước tính của các nhà kinh tế học và đánh dấu mức tăng mạnh nhất kể từ năm 1982.Lạm phát cao đã gây tổn hại tới cái được gọi là kỷ lục tăng trưởng mạnh mẽ ở Mỹ, với việc làm và tiền lương đều tăng. Lạm phát đã khiến tỷ lệ ủng hộ dành cho ông Biden giảm xuống, và phủ bóng lên dự luật chi tiêu 1,75 nghìn tỷ USD, thứ mà một số nhà làm luật lo sợ sẽ đẩy giá cả tăng cao hơn.

Như nhiều dự báo khác, đội ngũ kinh tế của ông Biden đánh giá lạm phát sẽ giảm dần sau khi bắt đầu tăng từ mùa Xuân năm ngoái. Nhưng quan điểm đó đã được chứng minh là sai lầm.

Kể từ đó đến nay, Nhà Trắng đã chạy đua để kiềm chế lạm phát: Ông Biden đã cử các quan chức hàng đầu để giảm nút thắt cổ chai ở các cảng Mỹ, thúc giục Saudi Arabia và các thành viên khác của OPEC tăng sản xuất dầu, và yêu cầu các nhà quản lý kiềm chế đà tăng của vật giá.Nhưng những nỗ lực đó ít có hiệu quả, và khiến chính quyền Mỹ phụ thuộc vào Cục Dự trữ Liên bang (FED) kiềm chế lạm phát bằng cách tăng lãi suất trước khi bầu cử giữ nhiệm kỳ diễn ra.

“Lạm phát không phải là không thể truy vết, FED luôn có thể làm gì đó”, Don Kohn, một cựu quan chức cấp cao của FED khẳng định. “Tôi nghĩ câu hỏi khó hơn ở đây là FED cần làm gì, và liệu cơ quan này có tạo ra được một sự hạ cánh mềm hay không?”

Các quan chức Nhà Trắng tin rằng vẫn có khả năng cao áp lực lạm phát sẽ giảm theo năm tháng, do các đứt gãy mà dịch COVID-19 gây ra biến mất và nền kinh tế trở lại trạng thái bình thường.

“Chúng tôi tiếp tục nghĩ theo cách trước rằng chúng ta sẽ đến một điểm mà lạm phát bắt đầu giảm, và lạm phát sẽ thấp hơn vào cuối năm so với tình hình hiện tại”, một quan chức Nhà Trắng khẳng định.

Tuy nhiên vị thế chính trị của ông Biden đã bị phá hủy khá nhiều. Từ khi nhậm chức đến tháng Tám năm ngoái, có 51% người dân Mỹ ủng hộ cách mà ông Biden điều hành nền kinh tế, nhưng con số này đã sụt giảm xuống chỉ còn 37%, theo khảo sát được công bố ngày 12/2 của CNN.Có lẽ điều đáng khen ngợi nhất đối với Nhà Trắng, đó là việc lạm phát tăng đã thúc đẩy các Thượng Nghị sĩ Joe Manchin và Kyrsten Sinema, những người không ủng hộ dự luật chi 1,75 nghìn tỷ USD của ông Biden, giờ sẽ thay đổi quan điểm.

“Lạm phát đang gây ra những vết thương nghiêm trọng cho nền kinh tế và không còn có thể bị ngó lơn”, ông Manchin cho biết hôm 10/2. “Đã quá trễ để FED hành động, và Quốc hội cùng chính quyền phải hành động phòng tránh trước khi nền kinh tế gặp trục trặc thêm”.

Michael Strain, giám đốc chính sách kinh tế tại Viện Doanh nhân Mỹ, cho biết chính quyền Biden chịu nhiều phần trách nhiệm cho đà tăng của vật giá. Ông Strain cho rằng gói kích thích 1,9 nghìn tỷ USD được thông qua vào tháng Ba năm ngoái là quá mức.

“Gói kích thích này góp phần vào cả việc nhu cầu bùng nổ và giới hạn nguồn cung. Vì vậy, tôi nghĩ rằng lạm phát ở Mỹ là tệ hơn ở châu Âu, và nếu gói kích thích chỉ là 500 tỷ USD, lạm phát có thể sẽ bớt tệ hơn”.

Tuy nhiên, các quan chức Nhà Trắng và nhiều người thuộc đảng Dân chủ đã bảo vệ quyết liệt cách tiếp cận kinh tế của họ. Những người này cho rằng gói kích thích đã đạt được mục tiêu số một là thúc đẩy kinh tế phục hồi nhanh hơn so với cuộc khủng hoảng kinh tế 2008. Dĩ nhiên, các nhà kinh tế thiên tả giờ đang lo lắng rằng các nhà làm luật và ngân hàng trung ương sẽ trở nên quá diều hâu trong vấn đề lạm phát, cả trong chính sách tài khóa lẫn tiền tệ, điều này gây tổn hại tới các thành tựu của tổng thống.

“Tôi quan ngại hơn khi nhiều người phản ứng quá đà trước các con số này, và rằng họ buộc FED phải nâng lãi suất quá quyết liệt, triệt tiiêu sự phục hồi vốn cần có thêm thời gian”, Christian Weller, một nhà nghiên cứu cấp cao tại Trung tâm vì sự tiến bộ Mỹ.

Theo Financial Times