Làm ốc vít hay làm xe điện?

VinFast đã xuất 999 chiếc xe điện đầu tiên qua Mỹ. Khi thông tin chưa chính thức lên mặt báo thế giới, nhiều người VN đã không tin là VN làm được chuyện này vì … VN còn chưa làm được cái ốc vít thì làm sao làm được cái xe hơi chạy điện bán qua Mỹ. Nhưng mà thật ra 2 chuyện này không có gì mâu thuẫn cả nếu bạn có 1 chút kiến thức kinh tế/kinh doanh và sản xuất/kỹ thuật.

Tàu là nước sản xuất nhiều bút bi nhất trên thế giới, chiếm 80% thị phần với 38 tỷ cây bút mỗi năm. Thế nhưng, mãi đến năm 2017, Tàu mới sản xuất được đầu bi của cây bút. Trước đó, họ phải nhập khẩu đầu bút bi với trị giá 17.3 triệu đô mỗi năm. Tức là Tàu đã sản xuất được máy bay, tàu vũ trụ, tên lửa hạt nhân, … trước khi sản xuất được đầu cây bút bi hàng mấy chục năm. Vì sao?

Thật ra để làm được đầu cây bút bi rất khó các bạn ạ. Cần phải có công nghệ chế tạo chính xác rất cao mới làm được. Và để phát triển công nghệ đó thì phải đầu tư nhiều tiền, dẫn đến chi phí sản xuất cao. Trong khi đó đầu bút bi trên thị trường đang quá rẻ. Thật khó để mà đầu tư vào một dây chuyền sản xuất ra sản phẩm đủ rẻ để cạnh tranh. Chỉ khi sản lượng bút bi của Tàu trở nên quá nhiều, họ mới giải quyết được bài toán chi phí để có thể đầu tư vào sản xuất đầu bút bi. Trước đó chỉ có 3 quốc gia sản xuất được đầu bút bi là Thụy Sỹ, Đức, và Nhật. Hiện nay, Mỹ cũng không thể sản xuất được đầu bút bi. Không phải là người Mỹ dở, mà là họ có chuyện hay ho hơn để làm, có giá trị cao hơn, và lời nhiều hơn.

Do đó, các doanh nghiệp VN không sản xuất được con ốc vít cho Samsung, nhưng làm được xe điện bán qua Mỹ cũng là chuyện bình thường. Đơn giản là họ đầu tư vào sản xuất cái mà họ cho là hay ho hơn, giá trị hơn, và có lời hơn (còn sau này có lời hơn thiệt hông thì … hạ hồi phân giải).

Chuyện VinFast sau này sẽ thành công hay có lời trên thị trường xe điện hay không thì tôi không có thông tin để bàn. Nhưng ít ra, chuyện này cho thấy là xe điện của họ vượt qua được các kiểm tra chất lượng và an toàn của Mỹ để có thể được cấp phép chạy trên đường phố Mỹ. Nó mở thêm một cánh cửa cho các nhà sản xuất VN vào thị trường Mỹ. Theo tôi biết thì hiện nay chưa có công ty xe của Tàu nào bán được xe ở Mỹ.