Lại thảm kịch cháy và những bài học không cũ!

Ngôi nhà 3 tầng nằm trong ngõ 119 Trung Kính (phường Trung Hòa, quận Cầu Giấy, Hà Nội), cách mặt đường Trung Kính khoảng 200m, nhà rộng khoảng 100m2, gồm cả sân. Trong đó, hai vợ chồng chủ nhà ở hai phòng của tầng 1, khu nhà trọ cho thuê ở cạnh cao 3 tầng, có 12 phòng với 15 người đang thuê. Phía dưới có cửa hàng sửa chữa xe đạp điện, xe máy điện, thay bình ắc quy…

Vì vậy lửa bùng phát nhanh, dữ dội, khói lan mạnh theo trục dọc từ tầng 1 lên tầng 2,3; lan theo trục ngang dưới toàn bộ tầng 1. Khói và khí độc xả ra toàn bộ phần tum mái, cầu thang bộ và hành lang các tầng. Sức nóng của đám cháy đã khiến phần khung thép, mái tôn che trước sân đổ sập, nhiều phương tiện xe máy, xe đạp, xe đạp điện để tại khu vực sân bị thiêu rụi.

Chưa đầy 1 năm trước, thảm kịch đêm 12/09 ở chung cư mini trên phố Khương Hạ, quận Thanh Xuân, Hà Nội đã lấy đi sinh mạng của 56 người là bài học đau đớn cho sự thiếu trách nhiệm trong quản lý cấp phép, kiểm tra hiện trạng nhà ở, nhà cơi nới ở địa bàn dân cư; là sự tắc trách, ham lợi trước mắt của các chủ nhà, người cho thuê đã bỏ qua các quy định phòng cháy chữa cháy tối thiểu, bắt buộc.

Giờ đây, lại thêm một vụ việc đau lòng đến từ 2 hiện trạng đã được cảnh báo từ sớm, từ xa là trưng dụng nhà ở làm nơi kinh doanh các mặt hàng, sản phẩm, phụ kiện, nguyên liệu có nguy cơ cao gây cháy nổ và nhà không đảm bảo các điều kiện thoát hiểm.

Nhìn lại các vụ cháy gây hậu quả nghiêm trọng trong 10 năm trở lại đây ở hai thành phố lớn nhất nước là Hà Nội và TP.HCM thì chiếm số đông là nhà ở cho thuê làm tiệm tóc hoặc bán phụ liệu tóc. Chỉ một mối chập điện, lửa sẽ bén nhanh và lan rộng bởi tính dễ bắt cháy cháy, lại nhả khói nhựa độc nên nạn nhân hầu như bị ngộ độc khí, ngất trước khi lửa lan đến. Kế đến là ở các tiệm tạp hóa, nhà hàng, nhất là địa điểm kinh doanh karaoke với các vách ngăn phòng được sử dụng nhiều vật liệu nhẹ, nhựa, dễ bắt lửa và khi cháy thì xả khí độc.

Vì trưng dụng nhà và mặt bằng các tầng để kinh doanh nên việc phòng ngừa trộm lại được chủ nhà, người thuê đặt lên cao. Lối thoát hiểm đa phần bị hàn khung sắt cố định, chưa kể cơi nới thêm tầng lửng nên bít kín, nhiều căn nhà cao tầng nhưng lối thoát hiểm duy nhất là cửa chính nên khi đám cháy bùng phát từ tầng trệt thì thảm họa đến là không thể tránh khỏi.

Một thống kê của Bộ Công an cho thấy, hỏa hoạn tại các căn hộ vừa là nơi ở, vừa là điểm kinh doanh chiếm gần 50% các vụ cháy. Vì là nơi ở nên bếp núc, bàn thờ có mối câu mắc dây điện; cạnh đó hoặc phía trên là kinh doanh thì lại chứa hàng hóa có nguy cơ cháy cao nên chỉ cần một chủ quan nhỏ là sẽ thành mồi cho lửa.

Hầu hết cháy lại xảy ra vào nửa đêm, về sáng, người dân hầu như đang trong giấc ngủ nên phản xạ, ứng phó đều không được xử lý kịp thời, chưa kể tâm lý hoảng loạn càng khó nhớ cách xử trí hay lối thoát hiểm.

Với hiện trạng đầy nguy hiểm và có tính cảnh báo cao song cho đến nay vẫn chưa có các văn bản quy phạm pháp luật, tiêu chuẩn, quy chuẩn cụ thể về điều kiện an toàn phòng cháy chữa cháy đối với các đối tượng nhà ở kết hợp sản xuất, kinh doanh. Một lần nữa, để không phải lặp lại nhiều lần những thảm kịch Khương Hạ; và giờ đây là Trung Kính, về lâu dài, cần điều chỉnh quy hoạch đô thị, nhất là các khu dân cư, từng bước tháo gỡ, tách bóc dần để xóa bỏ các khu nhà ở hẹp, thấp, không đảm bảo điều kiện tối thiểu về chất lượng sống trong khi hình thành những khu nhà ở giá thấp, đảm bảo các quy chuẩn sinh hoạt, an toàn về phòng cháy chữa cháy.

Kế đó là ban hành bộ quy chuẩn đối với việc nhà ở kết hợp sản xuất kinh doanh gắn với công tác kiểm tra, giám sát chặt chẽ; trách nhiệm thực thi quản lý nhà nước để không còn xảy ra những thảm kịch đau lòng.

Cuối cùng, doanh nghiệp, người kinh doanh, người dân có nhà cho thuê hay đi thuê cần thấy rõ sinh mạng người là trên hết để tuân thủ quy định phòng cháy chữa cháy, ý thức bảo vệ an toàn gia đình mình cũng là bảo vệ an toàn cho người khác, cộng đồng. Mọi quy định pháp lý, mọi lời cảnh báo từ xa đều phải được thẩm thấu ngay trong mỗi người để còn kịp và được phòng cháy trước khi huy động mọi phương tiện, nguồn lực để chống cháy thì lửa đã thiêu rụi mọi thứ, kể cả sinh mạng chính mình.