Lãi suất tiết kiệm giảm, dòng tiền chuyển hướng

Động thái giảm lãi suất huy động liên tục diễn ra trên toàn hệ thống khi mới đây Ngân hàng Nhà nước (NHNN) lại thúc giục các ngân hàng hạ thêm 1,5-2%… khiến dòng tiền gửi chuyển hướng.

Kênh gửi tiết kiệm có còn hấp dẫn?

Nếu quý IV/2023 và đầu năm nay, mặt bằng lãi suất tiết kiệm lập đỉnh 10-11,5%/năm, thậm chí một số ngân hàng còn “thỏa hiệp” cộng thêm biên độ lãi suất 1-2% để hút tiền gửi, thì nay mức cao nhất đối với lãi suất huy động chỉ còn 5 - 6,5%/năm.

Với xu hướng mặt bằng lãi suất tiết kiệm giảm, nguồn tiền nhàn rỗi không còn dồn về ngân hàng. Theo dữ liệu về tổng phương tiện thanh toán và số dư tiền gửi của khách hàng tại các tổ chức tín dụng, tính đến hết tháng 5/2023, tiền gửi của các tổ chức ở mức 5,748 triệu tỷ đồng, giảm 3,45% so với đầu năm. Những khó khăn về sản xuất - kinh doanh thời gian qua được cho nguyên nhân chính cho xu hướng giảm này, các doanh nghiệp phải rút tiền gửi tại ngân hàng để xử lý.

Trong khi đó, tiền gửi của người dân vào ngân hàng dù vẫn tăng, nhưng so với các tháng trước, tốc độ tăng có dấu hiệu chững lại. Đến cuối tháng 4/2023, tiền gửi của người dân vào hệ thống ngân hàng đạt 6,33 triệu tỷ đồng, tăng 7,96% so với cuối năm 2022. Tháng 5/2023, tiền gửi của người dân tại ngân hàng tăng 14.700 tỷ đồng, thấp hơn mức tăng bình quân trên 110.000 tỷ đồng mỗi tháng giai đoạn 4 tháng đầu năm.

Công ty cổ phần Chứng khoán Bảo Việt (BVSC) cho rằng, lãi suất huy động đã giảm liên tục 5 tháng. Trong tháng 7/2023, lãi suất huy động kỳ hạn 12 tháng và 6 tháng bình quân là 7% và 6,5%, lần lượt giảm 36 và 31 điểm cơ bản so với tháng trước đó.

Thế nhưng, TS. Cấn Văn Lực - chuyên gia tài chính, ngân hàng cho rằng, từ nay đến cuối năm, sẽ có một lượng lớn tiền gửi ngân hàng đáo hạn. Khi lãi suất giảm sâu, nhiều nhà đầu tư sẽ không còn mặn mà với việc gửi tiết kiệm ngân hàng, mà sẽ hướng đến những kênh đầu tư đem lại lợi nhuận cao hơn.

Công ty chứng khoán hút tiền

Lãi suất tiết kiệm xuống thấp, công ty chứng khoán đang tranh thủ “hút” nguồn vốn từ nhà đầu tư, đặc biệt với tiền gửi kỳ hạn dưới 1 tháng có sự chênh lệch lãi suất lên đến hàng chục lần so với tiền gửi tại ngân hàng. Trong đó, một số công ty chứng khoán đang áp dụng hình thức “hợp tác đầu tư”, mang lại lãi suất tốt hơn gửi tiết kiệm ngân hàng cho nhà đầu tư.

Đơn cử, với sản phẩm hỗ trợ lãi suất D-Money của Công ty cổ phần Chứng khoán VNDirect, kỳ hạn từ 2 - 29 ngày, khách hàng sẽ được hưởng lãi suất từ 3,3 đến 5,8%/năm, trong khi lãi suất gửi không kỳ hạn tại các ngân hàng chỉ là 0,1 - 0,2%/năm. Còn với kỳ hạn 1 tháng đến dưới 6 tháng, lãi suất tại VNDirect dao động từ 6,7 đến 7,7%/năm. Đáng chú ý, mức lãi suất cao nhất cho tiền gửi tại VNDirect ở kỳ hạn 1 năm hiện là 8,5%/năm.

Thậm chí, một số công ty chứng khoán còn đẩy lãi suất lên gần 10%. Tại VPBankS, lợi suất sản phẩm đầu tư elnvest Fix lên tới 9,8%/năm kỳ hạn 12 tháng; kỳ hạn 6 - 11 tháng, lãi suất từ 9,1% - 9,5%/năm; kỳ hạn 1-5 tháng, lãi suất từ 7,1 - 8,5%/năm. Với các khoản tiền đầu tư chỉ từ 3 ngày đến dưới 1 tháng, khách hàng cũng được hưởng mức lãi lên tới 5,1 - 5,7%/năm...

VNDirect cho rằng, tiền gửi tiết kiệm sẽ kém hấp dẫn hơn trong nửa sau của năm 2023. Lãi suất huy động bình quân kỳ hạn 12 tháng có thể về mức 6,5 - 6,8%/năm vào cuối năm 2023 và thấp hơn nữa trong năm 2024. Dòng tiền của nhà đầu tư có thể dịch chuyển một phần sang các kênh đầu tư khác để hưởng mức lợi suất cao hơn. Xu hướng này sẽ rõ nét hơn trong giai đoạn cuối năm 2023 và đầu năm 2024.

Theo thống kê từ các công ty chứng khoán, số dư tiền gửi khách hàng vào thời điểm cuối quý II/2023 đạt khoảng 67.000 tỷ đồng (tương đương 2,9 tỷ USD), tăng khoảng 9.000 tỷ đồng so với quý trước.

Ông Michael Kokalari, Giám đốc Phòng Phân tích Kinh tế vĩ mô và Nghiên cứu thị trường của VinaCapital cho biết, năm 2022, lãi suất tiền gửi ngân hàng hấp dẫn đã thúc đẩy nhiều nhà đầu tư bán cổ phiếu và gửi tiền vào ngân hàng. Tuy nhiên, từ đầu năm 2023 đến nay, lãi suất đã giảm xuống và điều này thúc đẩy các nhà đầu tư rót tiền vào thị trường chứng khoán.

Theo nhận định của các chuyên gia phân tích Công ty Chứng khoán VCBS, việc giảm lãi suất là tiền đề hỗ trợ doanh nghiệp và người dân tiếp cận nguồn vốn vay chi phí thấp để phục vụ sản xuất, kinh doanh. Đối với thị trường tài chính, mặt bằng lãi suất trong xu hướng giảm được kỳ vọng tiếp tục thúc đẩy một phần dòng tiền từ các kênh đầu tư tiền gửi sang kênh có mức sinh lời tiềm năng cao hơn như chứng khoán.