Lãi suất huy động thấp dưới đáy, lãi suất cho vay chỉ giảm nhỏ giọt, ngân hàng lãi kỷ lục

Dù chưa có báo cáo kết quả kinh doanh chính thức của năm 2020 nhưng hầu hết các ngân hàng niêm yết đã công bố sơ bộ kết quả kinh doanh với những con số “đủ sức làm choáng mình”.

Tại Vietcombank, Chủ tịch HĐQT Nghiêm Xuân Thành cho biết ngân hàng đã phải “hy sinh” hơn 3.700 tỷ đồng lợi nhuận qua 5 lần giảm lãi suất cho vay.

Mặc dù vậy, lợi nhuận trước thuế của nhà băng này vẫn đạt trên 23.068 tỷ đồng, tương đương lợi nhuận kỷ lục của năm 2019, bất chấp năm 2020 đầy biến động bởi dịch bệnh.

Cho đến nay Vietietcombank vẫn là ngân hàng giữ ngôi vị số 1 về lợi nhuận, bỏ xa đối thủ xếp thứ hai là Vietinbank với 16.450 tỷ đồng lợi nhuận riêng lẻ trước thuế. Ông Lê Đức Thọ, Chủ tịch Vietinbank cho biết mức tăng trưởng lợi nhuận của năm 2020 đã tăng 43% so với năm 2019.

Hai “ông lớn” còn lại trong nhóm big4 là Agribank và BIDV cũng đã công bố lợi nhuận năm 2020 vượt kế hoạch đề ra khi lần lượt 12.869 tỷ đồng và 9.017 tỷ đồng lãi trước thuế.

Nhóm các ngân hàng TMCP như MB, MSB, TPB, và ACB cũng công bố các con số khả quan. Trong đó, MB cho biết lợi nhuận năm vừa qua đạt 10.688 tỷ, tăng gần 7% so với năm trước và vượt 19% kế hoạch cả năm. MSB ghi nhận lợi nhuận trước thuế cả năm 2020 đạt 2.500 tỷ đồng, TPBank cũng ước tính lãi trước thuế hơn 4.300 tỷ đồng và đều vượt kế hoạch năm.

Trong khi đó, lãi suất tiền gửi giảm mạnh trong 6 tháng cuối năm 2020 và tiếp tục duy trì trong tháng 1/2021 là xu hướng chung tại các ngân hàng.

Theo Trung tâm Phân tích chứng khoán SSI - SSI Research, mặc dù tín dụng tăng tốc mạnh trong tháng 12/2020 nhưng thanh khoản các ngân hàng vẫn rất dồi dào, lãi suất tiền gửi hầu như không đổi, thậm chí một số ngân hàng còn giảm 0,10% – 0,20% ở các kỳ hạn. Tính chung cả năm 2020, lãi suất tiền gửi đã giảm 1,50% - 3,00%/năm ở tất cả các kỳ hạn, lãi suất cho vay cũng giảm 0,50 - 2,50%/năm và đều đang ở vùng thấp lịch sử.

Theo khảo sát của PV, tại các ngân hàng hiện nay, lãi suất tiền gửi quanh mức 2,25% - 4,00%/năm với kỳ hạn dưới 6 tháng; kỳ hạn 6 đến dưới 12 tháng lãi suất tiền gửi dao động từ 3,80% - 6,75%/năm; và kỳ hạn 12 tháng lãi suất tiền gửi từ 4,30% - 6,90%/năm.

Hoạt động tín dụng các ngân hàng thương mại đang khá sôi động trong những ngày cuối năm và thanh khoản hệ thống ngân hàng vẫn rất dồi dào. SSI Research nhận định lãi suất liên ngân hàng và lãi suất tiền gửi sẽ vẫn duy trì xu hướng đi ngang trong một vài tháng tới.

Tuy nhiên, có thể thấy mặt bằng lãi suất cho vay giảm chậm hơn so với lãi huy động trong những tháng vừa qua, mặc dù các nhà băng đều dùng những mỹ từ “hy sinh”, “chia sẻ” để hỗ trợ khách hàng vượt qua khó khăn do ảnh hưởng bởi dịch bệnh.

Đây cũng là một nguyên nhân chính giúp lợi nhuận ngân hàng vẫn đạt mức “khủng” trong năm 2020. Mức tăng trưởng lợi nhuận của các ngân hàng niêm yết đạt khoảng 10% trong năm qua phần nào phản ánh điều này. Trong khi đó, việc các ngân hàng giảm nhẹ lãi suất cho vay xuất phát từ yêu cầu của NHNN nhằm hỗ trợ doanh nghiệp gặp khó khăn trong đại dịch.

Theo khảo sát của Công ty Chứng khoán KB Việt Nam, mặt bằng lãi suất huy động đã giảm mạnh nửa cuối năm 2020, với mức giảm 1,50-3,00%/năm cho các kỳ hạn. Trong khi đó, lãi suất cho vay giảm nhẹ hơn nhiều, khoảng 0,50-1,00%/năm.

Chuyên gia tài chính Nguyễn Trí Hiếu cho rằng lợi nhuận ngân hàng tăng một phần vì lãi suất đầu vào đã giảm đáng kể, trong khi lãi suất cho vay không giảm tương xứng giúp biên lợi nhuận ngành cao hơn cả năm trước.

Khảo sát của PV tại một số ngân hàng, ví dụ tại BIDV, mức lãi suất cho vay “ưu đãi” của ngân hàng này áp dụng đến 31/1/2021 từ 7,90%/năm trong 18 tháng đầu tiên, từ 8,30%/năm trong 24 tháng đầu tiên, và từ 9,00%/năm trong 36 tháng đầu tiên kể từ thời điểm giải ngân lần đầu.

Đây là lần thứ 2 trong năm 2020 BIDV giảm lãi suất cho vay với mức giảm từ 0,10%/năm đến 0,20%/năm tùy kỳ hạn. Như vậy, trong cả năm 2020, lãi suất cho vay trung dài hạn của BIDV chỉ giảm 0,40%/năm ở một số kỳ hạn.

Trong khi đó, lãi suất huy động tại ngân hàng này trong tháng 12/2020 tại tất cả các kỳ hạn đã được điều chỉnh giảm so với tháng trước đó. Khung lãi suất áp dụng hiện nay trong khoảng từ 3,10%/năm - 5,60%/năm khi gửi tiền tại kì hạn từ 1 tháng đến 36 tháng, giảm 0,2 điểm % cho mỗi kì hạn.

So với đầu năm thì mức lãi suất huy động trong tháng 12/2020 ở các kỳ hạn của ngân hàng này cũng đã giảm khá mạnh. Cụ thể, lãi suất huy động kỳ hạn 1-2 tháng của tháng 12 là 3,10%/năm, trong khi vào tháng 1/2020 là 4,30%; tương tự, tại kỳ hạn 3-5 tháng của tháng 12 là 3,40%/năm, trong khi vào thời điểm tháng 1/2020 là 4,50%; kỳ hạn 6-11 tháng của tháng 12 là 4,00%, còn vào hồi đầu tháng 1/2020 là 5,30%; và kỳ hạn 12-36 tháng vào tháng 12 là 5,80%, còn tháng 1/2020 là 6,80%.

Còn tại Ngân hàng Quốc tế VIB, mức lãi suất huy động tại ngân hàng này cũng được điều chỉnh giảm mạnh. Theo đó, tại kỳ hạn 1 tháng hiện nhà băng này đang có lãi suất huy động là 3,70%/năm, trong khi thời điểm tháng 6/2020 là 4,20% (giảm 0,50%); kỳ hạn 3-5 tháng hiện lãi suất huy động là 3,8%/năm, vào tháng 6/2020 lãi suất huy động ở mức 6,60% (giảm 2,80%); và kỳ hạn 12 tháng hiện là 6,90%/năm trong khi vào tháng 6/2020 là 7,90% (giảm 1,00%).

Thế nhưng cùng thời điểm này, lãi suất cho vay mua xe tại VIB từ 7,40%-7,90%/năm; lãi suất cho vay mua nhà từ 8,30% - 8,70%/năm. Thậm chí, lãi suất cho vay tiêu dùng của nhà băng này vẫn ở mức cao 16-18%/năm.