Kịp thời “giải cứu” đăng kiểm

Mặc dù thời gian rất ngắn nhưng Bộ GTVT đã kịp thời soạn thảo và ban hành Thông tư 02/2023/TT-BGTVT (Thông tư 02/2023) với nhiều nội dung quan trọng, kịp thời để “giải cứu” ngành đăng kiểm đang đứng trước vô vàn khó khăn.

Dù mới được ban hành nhưng Thông tư 02/2023 sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 16/2021/TT-BGTVT ngày 12/8/2021 của Bộ GTVT quy định về kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường phương tiện giao thông cơ giới đường bộ đã và đang nhận được sự đồng thuận và đánh giá cao của dư luận và giới chuyên gia.

Nhanh chóng, kịp thời

Trong năm 2023, có xấp xỉ 500.000 xe mới được miễn đăng kiểm lần đầu theo Thông tư 02. Đồng thời, sẽ có hơn 3,2 triệu trong số 5 triệu ô tô trong cả nước sẽ được kéo giãn chu kỳ kiểm định, mang lại nhiều lợi ích về tiền bạc, thời gian, công sức cho người dân và DN.

Đây là đánh giá ngắn gọn và chính xác nhất về quá trình soạn thảo cũng như nội dung Thông tư 02/2023 của Bộ GTVT. Tính từ 9/3 - ngày Văn phòng Chính phủ có văn bản thông báo kết luận của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà tại cuộc họp nghe báo cáo về công tác đăng kiểm phương tiện giao thông và giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc diễn ra chiều 8/3, trong đó yêu cầu Bộ GTVT khẩn trương sửa đổi Thông tư số 16, trong đó xem xét bổ sung quy định miễn đăng kiểm lần đầu đối với ô tô mới sản xuất, lắp ráp và xe cơ giới nhập khẩu đến ngày 22/3 - ngày Thông tư 02/2023 được Bộ GTVT chính thức ban hành chỉ chưa đầy 2 tuần.

Một Thông tư có ý nghĩa “sống còn” đối với một trong những lĩnh vực“xương sống” của Bộ GTVT lại được soạn thảo trong một thời gian ngắn kỷ lục như thế. Tuy nhiên, ngay khi được ban hành, những nội dung của Thông tư 02/2023 đã thật sự trở thành cứu cánh cho đăng kiểm, trực tiếp giải quyết, tháo gỡ những vướng mắc, khó khăn lớn của ngành này mà từng có thời điểm người ta lo ngại rằng những khó khăn đó sẽ “nhấn chìm” đăng kiểm.

Vậy đâu là những điều chỉnh đáng chú ý của Thông tư 02/2023 để “giải cứu” đăng kiểm? Đầu tiên, Thông tư mới sửa đổi 7 điều và 5 phụ lục trên 18 điều và 19 phụ lục của Thông tư cũ. Trong đó, có 2 nội dung đáng chú ý, bao gồm miễn kiểm định lần đầu đối với xe cơ giới chưa qua sử dụng.

Điều kiện của phương tiện để được áp dụng quy định này là có năm sản xuất đến năm nộp hồ sơ đề nghị cấp Giấy chứng nhận kiểm định dưới 2 năm (năm sản xuất cộng 1 năm) và có đủ hồ sơ hợp lệ, sẽ được cấp tem và giấy chứng nhận tại các trung tâm đăng kiểm mà không phải mang xe đến trình diện.

Bên cạnh đó, Thông tư mới ban hành đã điều chỉnh chu kỳ kiểm định một số loại xe cơ giới. Cụ thể, với ô tô chở người các loại đến 9 chỗ không kinh doanh vận tải, chu kỳ đầu tiên miễn kiểm định và tăng từ 30 tháng lên 36 tháng. Thời gian sản xuất đến 7 năm, chu kỳ tăng từ 18 tháng lên 24 tháng; Thời gian sản xuất trên 7 năm đến 20 năm (trước đây là 12 năm), chu kỳ giữ nguyên 12 tháng; Thời gian sản xuất trên 20 năm, chu kỳ kiểm định giữ nguyên 6 tháng.

Như vậy, với các phương tiện sắp đến hạn đăng kiểm vẫn phải đến các đơn vị đăng kiểm để thực hiện kiểm định theo quy định và sẽ được áp dụng chu kỳ đăng kiểm mới, tùy theo từng loại xe. Phó Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam Nguyễn Tô An

Đối với ô tô chở người các loại trên 9 chỗ, chu kỳ đầu tiên miễn kiểm định và tăng từ 18 tháng lên 24 tháng; Thời gian sản xuất đến 5 năm, chu kỳ kiểm định tăng từ 6 tháng lên 12 tháng; Thời gian sản xuất trên 5 năm chu kỳ giữ nguyên 6 tháng. Nhóm ô tô tải các loại, ô tô đầu kéo có thời gian sản xuất từ 20 năm trở lên (kể cả ô tô tải, ô tô đầu kéo đã cải tạo thành ô tô chuyên dùng), ô tô tải được cải tạo chuyển đổi công năng từ ô tô chở người sản xuất từ 15 năm trở lên được kéo dài chu kỳ kiểm định từ 3 tháng lên 6 tháng.

Thông tư 02/2023 cũng điều chỉnh một số nội dung nhằm giảm thiểu thủ tục, chi phí và thời gian cho người dân và DN. Thời gian qua, trong quá trình triển khai áp dụng Thông tư 16, một số quy định đã bộc lộ bất cập như yêu cầu kiểm định đối với phương tiện mới, chu kỳ kiểm định chưa thực sự phù hợp với điều kiện thực tiễn, đặc biệt đối với phương tiện cá nhân (xe không kinh doanh vận tải)…

Trên cơ sở đó, Bộ GTVT đã rà soát, nghiên cứu và đề xuất Chính phủ cho phép khẩn trương sửa đổi Thông tư 16 theo trình tự, thủ tục rút gọn. Đại diện Bộ GTVT cho biết, những nội dung ban hành trong Thông tư 02/2023 sửa đổi, bổ sung so với nội dung Thông tư 16 căn cứ tốc độ phát triển phương tiện ô tô cá nhân cũng như tốc độ hoàn thiện, phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng của đất nước; với tinh thần thúc đẩy ý thức trách nhiệm của người dân đối với chính tài sản và sự an toàn sức khỏe, tính mạng của bản thân.

Phải lắng nghe, thấu hiểu nguyên vọng người dân

Ngay sau khi Thông tư 02/2023 được ban hành đã mang đến những hiệu ứng tích cực. Hiệu ứng ấy xuất hiện ngay tại những Trung tâm đăng kiểm xe cơ giới trong ngày đầu tiên thông tư này có hiệu lực. Hầu hết chủ phương tiện đều bày tỏ sự đồng tình với những nội dung sửa đổi, bổ sung của Thông tư 02 so với Thông tư 16 trước đó. Đặc biệt là những nội dung sửa đổi ấy đã trực tiếp giải quyết những vướng mắc mà đăng kiểm đang gặp phải.

Từ vấn đề miễn đăng kiểm cho xe mới đến tăng chu kỳ đăng kiểm cho xe kinh doanh… đều được những chủ xe bàn luận sôi nổi. Không khí căng thẳng, ngột ngạt vì chen nhau, vì chờ đợi tại các trung tâm đăng kiểm bỗng dưng giảm hẳn khi Thông tư 02/2023 ra đời.

Không chỉ giới chủ phương tiện, nội dung Thông tư 02/2023 cũng nhận được sự quan tâm đặc biệt của giới chuyên gia. “Tôi thấy rất đồng tình với những nội dung mới về đăng kiểm mà Thông tư 02/2023 đưa ra” - GS.TS Từ Sỹ Sùa – giảng viên cao cấp Đại học GTVT nhận định, và cho biết, những tồn tại, bất cập trong lĩnh vực đăng kiểm vốn tồn tại từ rất lâu rồi nhưng đến nay mới bung ra.

Việc Bộ GTVT soạn thảo và ban hành Thông tư 02/2023 đúng vào thời điểm đăng kiểm đang rối ren nhất như hiện nay là vô vùng kịp thời. "Nhiều nội dung của thông tư đã giải quyết được những vấn đề bức xúc nhất của đăng kiểm hiện nay. Tôi cho rằng như thế là phù hợp và hợp lòng dân” – GS.TS Từ Sỹ Sùa nói.

Đánh giá về quá trình soạn thảo và ban hành Thông tư 02/2023 trong thời gian ngắn như vậy. Một số chuyên gia khác cũng đồng tình cho rằng, việc ban hành những văn bản mới, chính sách mới không chỉ cần đảm bảo tính pháp lý mà còn phải theo sát với thực tế cuộc sống và đặc biệt là sự lắng nghe, sự thấu hiểu của cơ quan soạn thảo. Thông tư 02/2023 mà Bộ GTVT vừa ban hành đã đáp ứng được điều này.