17/04/2020 Cập nhật ĐHCĐ 2024

Kinh tế Việt Nam quý I năm 2020: Bối cảnh, kết quả và một số yêu cầu điều hành

Trong quý I/2020, kinh tế toàn cầu đã hứng chịu ảnh hưởng tiêu cực, nhanh và trên diện rộng do những diễn biến phức tạp và khó lường, đặc biệt là của đại dịch Covid-19. Để ngăn chặn sự lây lan của bệnh dịch, nhiều quốc gia đang triển khai các biện pháp quyết liệt như đóng cửa biên giới, hạn chế đi lại, tạm dừng hoạt động kinh doanh các dịch vụ không thiết yếu.v.v.

Nhiều ngành kinh tế bị đình trệ và thiệt hại nặng nề, đặc biệt là các ngành đầu tư, tài chính, thương mại, xuất nhập khẩu, sản xuất công nghiệp, du lịch, giao thông vận tải, v.v. Hầu hết các tổ chức quốc tế đã điều chỉnh giảm đáng kể dự báo tăng trưởng kinh tế thế giới so với trước đây.

Đến hết Quý I/2020, những tác động tiêu cực từ đại dịch Covid-19 tới kinh tế Việt Nam đã hiện hữu ở cả tổng cung và tổng cầu. Về phía cầu, ngành du lịch, vận tải, bán lẻ (tiêu dùng cá nhân), xuất khẩu nông sản, v.v. chịu tác động trực tiếp và rõ nét do lượng khách quốc tế và nội địa, nhu cầu giao lưu, tiêu dùng, vui chơi giải trí sụt giảm mạnh. Về phía cung, hoạt động sản xuất trong nước gắn với chuỗi sản xuất, cung ứng từ Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, v.v. đã suy giảm (ít nhất là trong ngắn hạn) do thiếu nguyên, nhiên vật liệu, lao động từ Trung Quốc và một số đối tác quan trọng.

Chính phủ chưa cân nhắc điều chỉnh chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2020. Một loạt nhiệm vụ, giải pháp cấp bách đã được xây dựng, thực hiện tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, đảm bảo an sinh xã hội, ứng phó với dịch Covid-19. Một số gói, biện pháp hỗ trợ về tín dụng, tài khóa, an sinh xã hội đã được khẩn trương xây dựng và thông qua, bước đầu đi vào triển khai.

Tác động của đại dịch Covid-19 đã hiện hữu ở một số chỉ tiêu kinh tế vĩ mô trong Quý I/2020.

Tổng sản phẩm trong nước (GDP) tăng 3,82% so với cùng kỳ năm trước, mức thấp nhất trong vòng 10 năm trở lại đây. Suy giảm tăng trưởng diễn ra ở cả 03 khu vực kinh tế. Trong đó, khu vực nông-lâm nghiệp và thủy sản tăng 0,8%, chỉ cao hơn mức tăng trưởng âm cùng kỳ năm 2016 và thấp hơn nhiều so với giai đoạn 2017-2019. Khu vực công nghiệp và xây dựng tăng 5,15%. Khu vực dịch vụ chỉ tăng 3,27% so với cùng kỳ.

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 3 giảm 0,72% so với tháng 2. Tuy nhiên, tốc độ tăng chỉ số CPI tháng 3 và bình quân quý I/2020 so với cùng kỳ năm trước cao hơn so với giai đoạn 2016-2019, lần lượt đạt 4,87% và 5,56%.

Quý I/2020, tổng vốn đầu tư toàn xã hội ước đạt 367,9 nghìn tỷ đồng, tăng 2,2% so với cùng kỳ 2019 và đạt 31% GDP. Mức tăng này thấp hơn so với cùng kỳ giai đoạn 2016-2019. Tuy vậy, vốn thực hiện từ nguồn ngân sách nhà nước quý I/2020 tăng khá, ước đạt 59,5 nghìn tỷ đồng, tăng 16,4% so với cùng kỳ năm trước.

Cùng với đó, tổng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào Việt Nam từ đầu năm tính đến ngày 20/3/2020 đạt gần 8,6 tỷ USD. Trong đó, 758 dự án FDI được cấp phép mới với số vốn đăng ký đạt 5,5 tỷ USD; tăng 44,8% so với cùng kỳ năm 2019. Vốn FDI thực hiện quý I ước đạt 3,9 tỷ USD, giảm 6,6% so với cùng kỳ năm 2019, và chỉ tương đương với cùng kỳ năm 2018.

Tổng giá trị xuất khẩu trong quý I/2020 ước đạt 59,1 tỷ USD, chỉ tăng 0,5% so với cùng kỳ năm 2019, trong đó, khu vực FDI ghi nhận giảm 1,6% so với cùng kỳ năm 2019, đạt 40,4 tỷ USD, làm giảm 1,1 điểm phần trăm vào tăng trưởng xuất khẩu chung. Kim ngạch xuất khẩu của khu vực doanh nghiệp trong nước đạt 18,7 tỷ USD, tăng 5,2% so với cùng kỳ năm 2019, đóng góp 1,6 điểm phần trăm vào tăng trưởng xuất khẩu chung.

Trong khi đó, giá trị nhập khẩu đạt 56,3 tỷ USD, giảm 1,9% so với cùng kỳ năm 2019. Trong đó, khu vực doanh nghiệp trong nước nhập khẩu 23,1 tỷ USD, giảm 3,4% so với cùng kỳ năm 2019, qua đó làm giảm 1,4 điểm phần trăm trong mức giảm nhập khẩu. Khu vực doanh nghiệp có vốn FDI nhập khẩu gần 33,2 tỷ USD, giảm 0,8% so với cùng kỳ năm 2019, làm giảm 0,5 điểm phần trăm trong mức giảm nhập khẩu.

Quý I/2020 thặng dư thương mại của Việt Nam đạt 2,8 tỷ USD. Việt Nam vẫn nhập siêu từ một số nước liên quan đến FDI cũng như sự lựa chọn đối tác và công nghệ như: Hàn Quốc, Trung Quốc và ASEAN.

Do tác động từ dịch Covid-19, các doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn. Trong quý I/2020, dù số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới đạt 29,7 nghìn doanh nghiệp, tăng 4,4% nhưng số doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh có thời hạn lên tới 18,6 nghìn doanh nghiệp, tăng 26% so với cùng kỳ năm trước.

Một số định hướng chính sách

Thứ năm, tiếp tục đẩy mạnh giải ngân đầu tư công một cách đầy đủ, hiệu quả nhằm tạo sức bật cho nền kinh tế trong năm 2020 và các năm tiếp theo, đồng thời tạo áp lực cải thiện hiệu quả sử dụng nguồn vốn công.