Kinh tế Việt Nam phục hồi còn xen lẫn mừng - lo - nghi ngại

Gần đây tôi có trao đổi với một số bạn bè doanh nhân về đề tài kinh tế Việt Nam chịu ảnh hưởng như thế nào đối với tác hại của đợt dịch cúm toàn cầu và tương lai phía trước sẽ ra sao.

Phản hồi nói chung là khá lạc quan, tích cực, rằng kinh tế Việt Nam sẽ hồi phục rất nhanh và tiếp tục phát triển mạnh vì đang đứng trước rất nhiều cơ hội. Nhưng cụ thể là gì, suy nghĩ được đặt trên nền tảng nào, thì có vẻ còn hơi mông lung.

Cảm giác của tôi vừa mừng vừa có chút nghi ngại.

Mừng vì chúng ta vẫn giữ được một tinh thần tích cực, lạc quan, luôn tin tưởng vào ngày mai tươi sáng. Đây đúng là sức mạnh thuộc hàng vô địch của người Việt Nam nói chung khi đứng trước những khó khăn, thử thách mà khó có ai vượt qua được. Cái cách mà Việt Nam chiến đấu và vượt qua cơn đại dịch vừa rồi đã minh chứng điều đó, và còn nhiều minh chứng khác nữa xảy ra suốt chiều dài lịch sử.

Còn nghi ngại là ở chỗ chính những thành tựu về mặt vượt khó ngoạn mục đó đôi khi có thể làm chúng ta chủ quan, ngủ quên trong chiến thắng. Đành rằng kinh tế Việt Nam với nhiều lý do có thể chịu ảnh hưởng ít hơn so với các nước khác nhưng không vì thế mà cuộc khủng hoảng toàn cầu sắp tới không chạm sâu vào được.

Nhiều nhà kinh tế có uy tín đã tiên liệu là sức công phá của đợt dịch lần này chỉ bắt đầu lộ diện hoàn toàn trong 1-2 năm sắp tới. Ngay cả các doanh nghiệp có các sản phẩm và mô hình kinh doanh thành công và hưởng lợi từ dịch bệnh cũng có thể suy giảm vì hiệu ứng domino cộng hưởng từ sự đi xuống của nhiều lãnh vực khác nhau.

Có người lại nói kinh tế Việt Nam thì lại khác, hồi nào giờ có chuyên gia quốc tế nào đoán trúng đâu. Điều đó có thể đúng về mặt chi tiết vi mô, nhưng về mặt vĩ mô chung chung thì không thể có nhiều khác biệt.

Vì muốn hay không muốn, Việt Nam cũng đã nằm trong chuỗi cung ứng toàn cầu, chuỗi du lịch, đi lại toàn cầu, nên người ta gặp ùn tắt khó khăn thì mình cũng ùn tắt khó khăn. Nói vậy để cho thấy bức tranh thách thức phía trước là không nhỏ, nó đòi hỏi rất nhiều những “hành động cụ thể”, hơn là ý chí và tinh thần tích cực chung chung.

Ví dụ cơ hội đón nhận làn sóng di dời nhà máy khỏi Trung Quốc của Mỹ và các nước đồng minh nghe nói có thể lên tới con số 20.000 công ty, Việt Nam đón nhận được bao nhiêu trong số này? Mà danh sách các công ty đối tác tiềm năng cho Việt Nam có ai đã có trong tay danh sách này chưa?

Nếu các doanh nghiệp Việt Nam chậm chân vì không có đủ thông tin, không có đủ sự kết nối hay có một kế hoạch cụ thể, đặc biệt là không có sự kết hợp ăn ý giữa Chính phủ và đội ngũ các doanh nghiệp, thì cơ hội sẽ chỉ mãi là cơ hội. Ấn Độ và một số nước láng giềng như Indonesia có vẻ như đã nhanh chân hơn Việt Nam trong hiệp một của trận đấu biến cơ hội thành hiện thực.

Người viết bài này hy vọng Việt Nam sẽ tiếp tục gây dấu ấn trong cuộc chạy đua hồi phục lại nền kinh tế thời hậu dịch cúm. Nhưng như đã nói, sự hy vọng hay sự tự tin, lạc quan cũng chỉ là thứ bay lơ lửng trong suy nghĩ. Hành động và những bước đi cụ thể trên mặt đất mới làm nên sự khác biệt.