Kinh tế thị trường định hướng chủ nghĩa xã hội là gì?

Đây là mô hình kinh tế của Việt Nam, ai cũng biết nhưng ít ai giải thích đầy đủ. Học hỏi từ Trung Quốc sau cuộc cải cách của Đặng Tiểu Bình với cái gọi là “Chủ nghĩa xã hội bản sắc Trung Hoa,” Việt Nam cũng đi từ nền kinh tế tập trung sang cạnh tranh sau năm 1986.

Nhưng ý nghĩa của mô hình trên là gì?

Như tên gọi, Việt Nam áp dụng kinh tế thị trường nhưng với sự định hướng của chủ nghĩa xã hội.

1. Về chính trị: đảng cộng sản là tổ chức duy nhất được điều hành quốc gia.

2. Về luật pháp: đảng nắm tư pháp, lập pháp và hành pháp.Về văn hóa: người dân có thể làm những gì không xung đột với lợi ích nhà nước

3. Về tư hữu đất: sở hữu toàn dân do nhà nước quản lý, người dân có thể thuê và sử dụng cho mục đích cá nhân.

4. Về tư hữu tài sản: người dân được quyền sở hữu tài sản cá nhân như xe, nhà, quần áo và tiền bạc.

5. Về tài nguyên: nhà nước nắm và cho tư nhân cùng phát triển. Đó là vì sao ngành năng lượng, điện và dầu khí đều thuộc nhà nước.

6. Về truyền thông: cho tư nhân phát triển nhưng nằm dưới sự kiểm soát của chính phủ.

7. Về giáo dục: nhà nước kiểm soát chương trình, tư nhân có thể phát triển nhưng trong khuôn khổ.

8. Về quyền đi lại: người dân thoải mái sống ở nơi đâu mình muốn, trong hay ngoài nước, miễn sao không gây hại.

9. Về tài chính ngân hàng: tất cả đều nằm dưới sự kiểm soát và chỉ đạo của nhà nước, đó là vì sao không có ngân hàng nào phá sản.

10. Về chứng khoán: nhà nước là cổ đông lớn nhất với những doanh nghiệp quốc doanh được niêm yết trên sàn.

11. Về định hướng kinh tế: nhà nước chỉ thị và các doanh nghiệp ở dưới tuân thủ.

Ở đây không nói vậy là đúng hay sai, tốt hay xấu, chỉ là miêu tả cách hệ thống vận hành.

Vậy Việt Nam có phải là nước tư bản không? Phân nửa, vì người dân được quyền mở doanh nghiệp, đi lại, cạnh tranh và sở hữu tài sản. Nhưng chỉ trong khuôn khổ nhất định.

Nội dung này là bài trong chuỗi “Chủ nghĩa tư bản và tự do” của Milton Friedman. Bạn có thể mua nó trên các trang web.