Kinh tế chia sẻ, động lực thúc đẩy khởi nghiệp sáng tạo

Mô hình kinh tế chia sẻ đã trở nên phổ biến ở các nước trên thế giới nhưng mới thâm nhập vào Việt Nam. Dù vậy, mô hình này đang được nhiều DN, người dân đón nhận khá tích cực. 

Mới đây, Thủ tướng Chính phủ cũng đã ký ban hành Quyết định định số 999/QĐ-TTg phê duyệt Đề án thúc đẩy mô hình kinh tế chia sẻ. Giới chuyên gia cho rằng, động thái này sẽ góp phần thúc đẩy hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp ở Việt Nam trong thời gian tới.

Mục tiêu của Đề án đặt ra nhằm đảm bảo môi trường kinh doanh bình đẳng giữa các DN kinh doanh theo mô hình kinh tế chia sẻ và kinh tế truyền thống, khuyến khích đổi mới sáng tạo, ứng dụng công nghệ số và phát triển nền kinh tế số. Quyết định nêu rõ, quản lý Nhà nước cần đảm bảo cho các hoạt động kinh tế hợp pháp được phát triển đồng thời khuyến khích, ưu tiên tăng cường năng lực đổi mới sáng tạo của DN cung cấp nền tảng; đặt DN vào trung tâm của hệ thống đổi mới sáng tạo; hỗ trợ các DN công nghệ trong nước phát triển tạo lập các nền tảng số, hỗ trợ chuyển đổi số, số hóa ở cấp độ DN và toàn bộ nền kinh tế.

Trên thực tế, kinh tế chia sẻ Việt Nam dù mới phát triển nhưng kinh tế chia sẻ cũng nổi lên với 3 loại hình dịch vụ như vận tải trực tuyến Grab, Fastgo; dịch vụ chia sẻ phòng nghỉ Airbnb, Travelmob, Laxstay, và cho vay ngang hàng P2P lending. Một số dịch vụ khác cũng bắt đầu xuất hiện như chia sẻ chỗ làm, gửi xe, chia sẻ nhân lực.

Số người sử dụng điện thoại thông minh (smartphone) ngày càng gia tăng cũng là một nhân tố để thúc đẩy mô hình kinh tế chia sẻ phát triển nhanh chóng. Số liệu thống kê cho biết, tại Việt Nam 77% DN nhỏ trên Facebook cho biết sử dụng ứng dụng nền tảng này để tăng doanh số bán hàng và khoảng 76% DN nhỏ có thể tuyển dụng nhân viên thông qua ứng dụng Facebook. Và cứ 4 người Việt Nam được hỏi thì 3 người khẳng định thích loại hình kinh tế này và 76% người cho biết sẵn sàng sử dụng các sản phẩm của nền kinh tế chia sẻ.

Nhận định về những mặt tích cực của loại hình kinh tế này, chuyên gia thị trường Vũ Vinh Phú cho rằng, kinh tế chia sẻ sẽ tạo cơ hội cho một phong trào kinh doanh mới, mở ra cơ hội dựa trên nền tảng số ứng dụng công nghệ 4.0. Thị trường sẽ cạnh tranh hơn, các loại hình dịch vụ sẽ đa dạng hơn, trước hết mang lại lợi ích cho người tiêu dùng, đồng thời mở ra cơ hội đầu tư cho người lao động. Bên cạnh đó, kinh tế chia sẻ còn làm tăng thu nhập, tiết kiệm tài nguyên, tận dụng tối đa công suất những tài sản dư thừa, bảo vệ môi trường , giảm các chi phí giao dịch trong hoạt động sản xuất kinh doanh.

“Kinh doanh chia sẻ sẽ thúc đẩy hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp ở Việt Nam cho hiện nay và trong tương lai. Mặt khác, nó cũng tạo ra cơ hội cho việc cải cách bộ máy hành chính theo hướng Chính phủ số và cải cách thể chế nhằm phát triển ngành kinh tế số trong thời đại công nghiệp 4.0”, ông Phú nhấn mạnh.

Kinh tế chia sẻ đã tận dụng lợi thế của công nghệ để tiếp cận với số lượng lớn khách hàng và kéo chi phí xuống thấp hơn. Tuy nhiên muốn xây dựng nền kinh tế chia sẻ, điều kiện tiên quyết là phải xây dựng mối quan hệ đối tác tin cậy, sòng phẳng, cùng gắn kết và có lòng tin lẫn nhau, chỉ cần một mắt xích không thực hiện đúng vai trò của mình thì toàn bộ hệ thống có thể bị sụp đổ. Trong khi các DN cho đến nay đều chưa được trang bị kiến thức cơ bản về nền kinh tế đặc thù để nhận thức một cách tự giác theo tư duy tiên tiến đó, nếu xuất phát từ tính cấu kết cộng đồng yếu và kỷ luật thị trường kém bền vững, sẽ làm cho sự phát triển kinh tế chia sẻ ở nước ta khó phát triển nhanh và bền vững.

Một số chuyên gia khác thì lạc quan hơn khi cho rằng, Việt Nam có nhiều cơ hội để phát triển kinh tế chia sẻ và nên coi đó là cơ hội cho chúng ta tận dụng tham gia cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. “Tinh thần chung của đề án là tạo ra một môi trường kinh doanh bình đẳng, bảo vệ quyền lợi các bên, khuyến khích các DN đổi mới sáng tạo, sử dụng công nghệ số, tận dụng lợi thế công nghệ trong quản lý các hoạt động kinh tế chia sẻ. Đây là xu hướng tất yếu của thời kỳ cách mạng công nghiệp 4.0 mà các DN cần nhanh chóng tận dụng”, vị chuyên gia khuyến cáo.