Kinh nghiệm đầu tư phái sinh: Chiến lược và bí quyết thành công

Đầu tư phái sinh, hay nhiều người coi là “chơi phái sinh”, “đánh phái sinh”, không chỉ là một cuộc chơi may rủi mà làm chủ được nó là một nghệ thuật trong đầu tư tài chính. Nó đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về thị trường và một chiến lược cụ thể.

Dành cho người mới bắt đầu giao dịch phái sinh, ông Nguyễn Đình Dương, Phó phòng Quản trị rủi ro tại Chứng khoán Pinetree chia sẻ, có một số lời khuyên cơ bản nhưng quan trọng dành cho các bạn đang muốn bắt đầu.

Thứ nhất, hãy bắt đầu với số vốn nhỏ, mục tiêu ban đầu là để hiểu thị trường và xây dựng được cho mình một phương pháp giao dịch hiệu quả, sau đó mới từ từ nâng quy mô giao dịch lên.

Thứ hai, cần học cách quản trị cảm xúc, nguyên tắc là không bao giờ giao dịch khi tâm lý đang bị dao động. Ví dụ như ngay sau một lệnh lỗ lớn, nhà đầu tư nên có một khoảng nghỉ, hạn chế việc lao vào giao dịch "trả thù" nhằm gỡ lại số tiền vừa mất.

Cuối cùng, ông Dương nhắc đến một tip khá hay là sử dụng nhật ký giao dịch. “Trong nhật ký ghi rõ nguyên nhân vào lệnh, điểm chốt lời (take profit), điểm cắt lỗ (cut loss), kết quả của lệnh... Dựa vào đó, định kỳ đánh giá lại xem phương pháp giao dịch của mình đã hiệu quả hay chưa”, ông Dương gợi ý.

Trong bối cảnh thị trường luôn biến động và không chắc chắn, việc tích luỹ kiến thức và kinh nghiệm là chìa khóa để giao dịch thành công. Dưới đây là một số kinh nghiệm khác được đúc kết mà nhà đầu tư F0 có thể tham khảo.

1. Hiểu rõ về Phái sinh

Trước khi bước vào thị trường phái sinh, điều quan trọng là nhà đầu tư cần hiểu rõ về các loại hợp đồng phái sinh như hợp đồng tương lai, cũng như cách hoạt động của chúng. Điều này bao gồm cách tính giá trị, tài sản cơ sở, cơ chế giao dịch và các yếu tố ảnh hưởng đến giá của chúng.

Trong giao dịch hợp đồng tương lai, nhà đầu tư cần hiểu cách tính toán lãi/lỗ dựa trên sự chênh lệch giữa giá hợp đồng và giá thị trường tại thời điểm hợp đồng hết hạn. Chẳng hạn, nếu mua hợp đồng tương lai với giá thấp hơn giá thị trường và giá tăng sau đó, nhà đầu tư có thể thu lợi nhuận từ sự chênh lệch này. Việc tính toán lãi/lỗ phái sinh cũng không thể bỏ qua các khoản phí khi giao dịch phái sinh, vì chúng chiếm tỷ lệ lớn hơn so với phí giao dịch cơ sở. Nhà đầu tư cũng có thể chọn những công ty chứng khoán có chính sách phí giao dịch phái sinh cạnh tranh để mở tài khoản phái sinh.

2. Phân tích thị trường

Sự thành công trong đầu tư phái sinh đòi hỏi khả năng phân tích thị trường một cách chính xác. Với sản phẩm đầu tư yêu cầu độ chính xác cao của mỗi lần ra quyết định như chứng khoán phái sinh (quyết định đóng hay mở vị thế…) thì phân tích kỹ thuật càng trở nên quan trọng. Bạn cần nắm vững các phương pháp phân tích kỹ thuật và cơ bản để đưa ra quyết định đầu tư chính xác.

Phương pháp phân tích Fibonaci là một trong những phương pháp thường được sử dụng trong phân tích kỹ thuật chứng khoán phái sinh.

3. Xây dựng chiến lược

Dựa trên việc phân tích thị trường, bạn cần xây dựng một chiến lược đầu tư phái sinh cụ thể. Điều này bao gồm việc xác định mục tiêu đầu tư, quản lý rủi ro và lập kế hoạch ra/ vào thị trường.

Hai chiến lược cơ bản trong giao dịch phái sinh là Đầu cơ giá và Phòng ngừa rủi ro

- Đầu cơ giá: Chiến lược này phù hợp với nhà đầu tư muốn mua và bán hợp đồng tương lai với mục đích sinh lời dựa trên sự chênh lệch giá. Chiến lược này gồm 3 phương pháp chính:

- Chiến lược đầu tư dài hạn: Phương pháp đầu tư vào HĐTL với kỳ vọng thị trường sẽ có một xu hướng tăng hoặc giảm trong dài hạn, thời gian có thể tính bằng tháng. Khi đó Nhà đầu tư có thể long (nếu kỳ vọng tăng) hoặc short (nếu kỳ vọng giảm) HĐTL kỳ hạn 1 tháng (hợp đồng có thanh khoản cao nhất).

Khi gần đến ngày đáo hạn, nếu nhận định xu hướng vẫn tiếp diễn, nhà đầu tư có thể thực hiện đảo vị thế sang hợp đồng tháng tiếp theo.

Nhà đầu tư có thể sử dụng kết hợp phân tích cơ bản (dựa vào phân tích vĩ mô và phân tích rổ cổ phiếu VN30) và phân tích kỹ thuật để tìm điểm vào vị thế dài hạn và điểm thoát vị thế khi xu hướng đã kết thúc.

- Chiến lược đầu tư hợp đồng kỳ hạn ngắn: Phương pháp đầu tư dựa vào biến động ngắn hạn của chỉ số VN30 và giá HĐTL. Trong trung và dài hạn, đặc biệt khi tiến tới sát ngày đáo hạn HĐTL, giá HĐTL có xu hướng tiệm cận với chỉ số VN30.

- Chiến lược trading trong ngày: Phương pháp đầu tư trong ngày chủ yếu dựa vào phân tích kỹ thuật. Nhà đầu tư sử dụng phân tích kỹ thuật trên biểu đồ giá của chỉ số VN30 để xác định điểm mua, bán. Lợi nhuận đến từ chênh lệch giá mua – bán trong ngày.

Đối với chứng khoán phái sinh, thị trường sẽ thay đổi liên tục, kể cả ngay trong ngày. Vì thế, bạn cần giữ vững tâm lý, đặt mức kỳ vọng phù hợp khả năng.

Những nhà đầu tư phái sinh F0 (mới tham gia thị trường) nên lựa chọn phương pháp đầu tư ngắn hạn và bảo toàn lãi: chốt lời ngay trong ngày và không nên mở vị thế qua đêm.

- Phòng ngừa rủi ro: Đây là chiến lược phù hợp khi NĐT muốn bảo vệ giá trị danh mục trước rủi ro xuất hiện những diễn biến bất lợi của thị trường chứng khoán cơ sở. Ví dụ: NĐT sở hữu một danh mục đa dạng với các mã thuộc VN30 và dự đoán thị trường sẽ đi xuống trong thời gian tới. Tuy nhiên NĐT không muốn bán danh mục đi mua lại vì chi phí cao. Để phòng ngừa rủi ro, nhà đầu tư quyết định mở vị thế bán với hợp đồng tương lai chỉ số VN30 để bảo vệ danh mục trước đà sụt giảm của thị trường.

4. Quản lý rủi ro

Quản lý rủi ro là một phần quan trọng của việc đầu tư phái sinh. Bạn cần phải biết cách giảm thiểu rủi ro trong các giao dịch của mình thông qua việc sử dụng các công cụ như stop-loss và việc phân bổ vốn hợp lý.

Lệnh cắt lỗ (stop-loss) cho phép bán tự động khi mức giá chứng khoán giảm xuống đến ngưỡng nhất định. Trước tiên, bạn đặt ra một mức giá cắt lỗ phù hợp (có thể thấp hơn giá mua khoảng 10%). Sau đó, trên website đặt lệnh chứng khoán, bạn chọn lệnh “stop-loss” và điền giá trị cắt lỗ tương ứng.

Để quản lý rủi ro phái sinh, nhà đầu tư cũng cần sẵn sàng cắt lỗ. Đây là kinh nghiệm thường xuyên xuất hiện trong các bí quyết chơi phái sinh nhưng lại bị nhiều nhà đầu tư bỏ qua. Nếu không may bạn đang thua lỗ phái sinh, hãy cắt lỗ càng sớm càng tốt, không nên để quá lâu.

5. Tích luỹ kinh nghiệm

Không có gì quan trọng hơn việc tích luỹ kinh nghiệm. Thị trường phái sinh rất phức tạp và thay đổi liên tục, do đó, việc học hỏi từ mỗi giao dịch và điều chỉnh chiến lược là chìa khóa để tiến bộ và thành công.

Tóm lại, kinh nghiệm đầu tư phái sinh là trau dồi hiểu biết về thị trường, chọn một chiến lược đầu tư phù hợp và đúc rút bài học.