Kinh nghiệm đầu tư 2020: Kinh nghiệm mới cho một năm đầy biến động (Kỳ 1)

Dù trong bất cứ giai đoạn nào thì dòng tiền luôn được xem là nguyên nhân của các đợt tăng trưởng cũng như điều chỉnh trên thị trường. Vì vậy, chỉ báo Negative Volume Index (NVI) được giới phân tích đánh giá khá cao khi thể hiện được sự dịch chuyển của “dòng tiền thông minh”.

NVI là chỉ báo gì?

Negative Volume Index (NVI) là một chỉ báo tích lũy sử dụng sự thay đổi về khối lượng để quyết định sự dịch chuyển của “dòng tiền thông minh”. NVI hoạt động theo giả định: dòng tiền thông minh sẽ dịch chuyển ở những ngày có khối lượng giảm và không thay đổi ở những ngày có khối lượng tăng.

NVI được phát triển bởi Paul Dysart vào những năm 1930 và trở nên nổi tiếng vào những năm 1970 sau khi xuất hiện trong cuốn sách của Norman Fosback có tựa đề "Stock Market Logic".

Chỉ báo này chỉ mới được công nhận và sử dụng rộng rãi kể từ năm 1990 đến nay nhưng hiệu quả của nó là rất đáng kể. NVI hiệu quả cả ở các thị trường phát triển (Mỹ, Nhật Bản, Châu Âu…) cũng như các thị trường mới nổi (Thái Lan, Ấn Độ, Indonesia…). Vì vậy, việc ứng dụng NVI trong phân tích là hết sức cần thiết đối với các nhà đầu tư Việt Nam.

NVI được tính toán như thế nào?

NVI giả định rằng vào những ngày có khối lượng giao dịch tăng, những nhà đầu tư theo đám đông (uninformed investor) đang tham gia thị trường. Ngược lại, vào những ngày có khối lượng giao dịch giảm thì “dòng tiền thông minh” lại dịch chuyển một cách lặng lẽ trên thị trường. Vì vậy, NVI cho thấy sự dịch chuyển của “dòng tiền thông minh”.

NVI được tính phụ thuộc vào khối lượng giao dịch kỳ hiện tại lớn hơn hay nhỏ hơn so với khối lượng giao dịch ngày trước đó. Nhà đầu tư có thể tham khảo bảng tính toán dưới đây.

Phương pháp sử dụng

Trong cuốn Stock Market Logic, Norman Fosback cho rằng khi NVI vượt lên trên trung bình động 1 năm (được Fosback định nghĩa là EMA 255 ngày) thì khả năng thị trường tăng lên đến 95%. Khi NVI giảm xuống dưới đường trung bình động 1 năm thì khả năng thị trường tăng chỉ là 50/50. Do đó, NVI thường phát huy hiệu quả nhất khi báo hiệu thị trường giá lên.

Đối với các thị trường mới nổi, nhà đầu tư có thể dùng đường EMA 20 ngày để nhận biết dòng tiền thông minh ngắn hạn. Khi NVI giảm liên tục và đặc biệt là phá vỡ đường EMA 20 ngày sẽ khiến cho khả năng tăng trưởng bị giảm sút nghiêm trọng. Đặt biệt, nếu trạng thái này tiếp tục duy trì trong những phiên tiếp theo thì rủi ro sụt giảm bất ngờ (thrust down) sẽ tăng lên.

Khi chỉ số này vượt lên trên đường EMA 20 ngày cũng chứng tỏ dòng tiền và xu hướng ngắn hạn của cổ phiếu đã phục hồi và tăng trưởng.

Tính hiệu quả ở thời điểm hiện tại

Thị trường chứng khoán Việt Nam trong năm 2020 có thể chia làm hai giai đoạn hết sức rõ nét với mốc phân chia là tháng 04/2020.

Giai đoạn đầu tiên bắt đầu từ tháng 01/2020 đến cuối tháng 03/2020. Đây là giai đoạn mà thị trường chứng khoán lao dốc mạnh mẽ do tâm lý bi quan của nhà đầu tư xuất hiện khi dịch Covid-19 bùng phát và diễn biến bất thường. Vào đầu tháng 02/2020, chỉ báo NVI cắt xuống dưới đường EMA 20 ngày và rơi mạnh, đây cũng là lúc VN-Index sụt giảm nhanh và mạnh nhất trong năm.

Giai đoạn thứ hai là giai đoạn phục hồi và bứt phá từ đáy tháng 04/2020. Quan sát từ cuối tháng 07/2020 cho đến nay, chỉ số vẫn xuất hiện những phiên rung lắc mạnh. Bên cạnh đó, những chỉ báo xu hướng như MACD hay chỉ báo dao động Stochastic Oscillator đã có lúc xuất hiện tín hiệu bán. Tâm lý bi quan lấn át khiến nhà đầu tư không còn kỳ vọng nhiều vào khả năng tăng giá của cổ phiếu và đồng loạt bán tháo.

Vào giai đoạn đó, chỉ báo NVI vẫn nằm trên đường EMA 20 ngày chứng tỏ dòng tiền và xu hướng ngắn hạn của thị trường vẫn chưa bị đảo ngược, do đó nhà đầu tư chưa cần thiết bán ra khi dòng tiền thông minh vẫn đang ổn định. Ngay sau đó, như mọi người đều biết thị trường tiếp tục tăng điểm sau những phiên điều chỉnh và bứt phá mạnh khỏi các vùng kháng cự tiếp theo.

Đây là minh chứng chân thật nhất về hiệu quả của đường NVI ở thời điểm hiện tại. Chỉ báo này có thể giúp cho nhà đầu tư nhận biết được cách dịch chuyển của dòng tiền thông minh. Từ đó, nhà đầu tư có thể đưa ra các chiến lược giao dịch phù hợp.