Kim ngạch thương mại với Trung Quốc đạt 95 tỷ USD : Mừng nhiều hơn lo

Trong nửa đầu năm 2024, bức tranh thương mại Việt Nam - Trung Quốc chứng kiến nhiều gam màu sáng. Xuất nhập khẩu đều có sự phục hồi mạnh mẽ, song vẫn còn nhiều thách thức.

Xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam sang quốc gia láng giềng này tăng 5,3% so với cùng kỳ năm ngoái.

Kim ngạch thương mại đạt gần 95 tỷ USD

Năm 2023, trao đổi thương mại giữa hai nước đạt 171,85 tỷ USD, trong đó Việt Nam xuất khẩu 61,21 tỷ USD, tăng 5,6% so với năm trước.

Theo thông tin mới nhất từ Tổng cục Thống kê, 6 tháng đầu năm 2024, thương mại 2 chiều Việt Nam – Trung Quốc đã đạt 94,8 tỷ USD. Cụ thể, xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam sang quốc gia láng giềng này đạt 27,8 tỷ USD, tăng 5,3% so với cùng kỳ năm ngoái.

Bộ Công thương thông tin, từ đầu năm đến nay, đơn hàng xuất khẩu của nước ta với nhiều ngành hàng đang phục hồi mạnh mẽ. Điển hình như xuất khẩu máy tính, sản phẩm điện tử và linh kiện ước đạt 5,7 tỷ USD, tăng 11% so với cùng kỳ, nhập khẩu điện thoại và linh kiện khoảng 5,9 tỷ USD, máy ảnh máy quay phim và linh kiện ước 2,8 tỷ USD, hàng rau quả hơn 2,3 tỷ USD, tăng 33%...

"Tận dụng những lợi thế sẵn có về vị trí địa lý và các chính sách thúc đẩy giao thương, tạo thuận lợi thương mại, xuất nhập khẩu 2 chiều Việt Nam - Trung Quốc trong nửa đầu năm phục hồi ấn tượng. Trung Quốc tiếp tục là thị trường xuất khẩu lớn thứ 2 của Việt Nam", đại diện Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công thương) đánh giá.

Cũng theo Tổng Cục Hải quan, các sản phẩm doanh nghiệp Trung Quốc quan tâm và gia tăng nhập khẩu trong thời gian qua là nhóm hàng công nghiệp chế biến chế tạo, nông thủy sản. Đặc biệt, thị trường tỷ dân này tiếp tục tăng cường nhập khẩu các loại nông sản nhiệt đới, trong đó có các sản phẩm nông sản trái cây chất lượng của Việt Nam như sầu riêng, dưa hấu, chuối...

Được biết, đến nay, có 12 mặt hàng rau quả; tổ yến, bột cá và một số sản phẩm phục vụ sản xuất, chế biến thức ăn chăn nuôi; mặt hàng sữa và thủy sản các loại được xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc, giúp giá trị xuất khẩu sang thị trường này tăng trưởng tốt.

Nhập siêu có đáng lo?

Hiện Trung Quốc vẫn là thị trường nhập khẩu lớn nhất của Việt Nam với kim ngạch ước đạt 67 tỷ USD, tăng 34,7%. Như vậy là trong 6 tháng đầu năm nay, nhập siêu từ Trung Quốc đạt 39,2 tỷ USD, tăng 67,9%, tương ứng tăng 14,7 tỷ USD.

Trước đó, nhập siêu của Việt Nam từ Trung Quốc năm 2023 49,4 tỷ USD, giảm 18,4% so với năm 2022. So sánh các con số cho thấy, mức nhập siêu của 6 tháng đầu năm nay hiện chỉ kém nhập siêu của cả năm ngoái 10,2 tỷ USD.

Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, những nhóm hàng nhập khẩu lớn từ Trung Quốc bao gồm máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện đạt 23,4 tỷ USD, máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng khác 22,5 tỷ USD, vải đạt 8,3 tỷ USD, điện thoại và linh kiện đạt 7,3 tỷ USD, sắt thép 5,7 tỷ USD, sản phẩm từ chất dẻo 4 tỷ USD, sản phẩm từ sắt thép đạt 3,4 tỷ USD, sản phẩm hóa chất 3,4 tỷ USD, nguyên phụ liệu dệt, may, da, giày đạt 3,1 tỷ USD, hóa chất 2,9 tỷ USD, dây điện và dây cáp điện (đạt 1,5 tỷ USD, tăng 1,7%); xơ, sợi dệt (đạt 1,3 tỷ USD, giảm 11,9%); thuỷ tinh và các sản phẩm từ thủy tinh (đạt 1,1 tỷ USD, tăng 8,4%).

Nhiều chuyên gia lo lắng về con số nhập siêu tăng trưởng mạnh. Tuy nhiên, theo đại diện Bộ Công thương, từ đầu năm đến nay, nhu cầu của các thị trường nhập khẩu tăng trở lại, đơn hàng xuất khẩu của nước ta đang phục hồi mạnh mẽ. Do đó, doanh nghiệp gia tăng hoạt động nhập khẩu với các loại máy móc, thiết bị và nguyên vật liệu đầu vào sản xuất hàng xuất khẩu.

Thậm chí, Bộ Công thương dự báo, nửa cuối năm 2024, tốc độ nhập khẩu hàng hoá nguyên liệu đầu vào từ Trung Quốc sẽ duy trì đà tăng mạnh hơn so với xuất khẩu để phục vụ đơn hàng xuất khẩu mà doanh nghiệp đã ký kết với nhiều thị trường.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia vẫn lưu ý, chúng ta cần cẩn trọng với ‘mồi lửa’ nhập siêu bắt đầu bập bùng trở lại sau gần 2 năm xuất siêu liên tục. Mà một trong những nguyên nhân chính là lượng nhập khẩu từ Trung Quốc tăng trưởng mạnh.

Chia sẻ với báo giới, chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh từng cảnh báo, chúng ta cần chú ý phân tích tại sao dẫn đến nhập siêu bởi trường hợp nhập khẩu nhiều máy móc, nguyên vật liệu sản xuất thì tương đối bình thường, nhập siêu chưa đáng quan ngại. Tuy nhiên nếu nhập siêu hàng hóa phục vụ cho tiêu dùng thì sẽ đáng lo ngại vì kim ngạch nhập khẩu của nước ta nhiều nhất là từ Trung Quốc khi mà hiện nước này đã và đang xây dựng những tổng kho rất lớn dọc biên giới Việt Nam với giá hàng hóa rất rẻ.

Còn nhiều dư địa để tăng trưởng xuất khẩu

Theo nhận định của các chuyên gia kinh tế, thương mại song phương giữa Việt Nam và Trung Quốc còn nhiều dư địa tăng trưởng, dựa trên nhiều thỏa thuận hợp tác song phương, các hiệp định thương mại đa phương như Hiệp định Thương mại tự do ASEAN - Trung Quốc (ACFTA), Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP). Hiện, Trung Quốc đang thúc đẩy việc gia nhập Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP)...Đây là cơ hội tốt để hàng hóa Việt thâm nhập sâu hơn nữa vào thị trường tiềm năng bậc nhất thế giới này.

Hơn nữa, theo thông tin từ Thương vụ Việt Nam tại Bắc Kinh (Trung Quốc), nền kinh tế Trung Quốc đang có những dấu hiệu phục hồi rất tích cực và nước này ban hành nhiều chính sách về quản lý xuất nhập khẩu, trong đó nếu hàng hoá đáp ứng tiêu chuẩn sẽ tạo các điều kiện thuận lợi để nhập khẩu. Trong bối cảnh, Việt Nam đang nỗ lực xúc tiến cho nhiều mặt hàng thế mạnh vào thị trường Trung Quốc thì những chính sách "mở" như vậy là tín hiệu tốt, đáng mừng.

Đặc biệt, hiện nay phí vận tải tàu biển tăng cao, nhiều doanh nghiệp Trung Quốc đã và đang tìm kiếm nguồn cung nhập khẩu tại các khu vực lân cận, thay thế các doanh nghiệp châu Âu. Trong đó, Việt Nam là sự lựa chọn hàng đầu.

Riêng đối với lĩnh vực nông sản, hiện nay, các cơ quan chức năng 2 bên đã và đang nỗ lực hoàn tất các thủ tục để ký nghị định thư về yêu cầu kiểm dịch thực vật đối với quả dừa tươi, sầu riêng đông lạnh của Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc. Khi mở cửa cho hai mặt hàng này xuất khẩu chính ngạch, kim ngạch xuất khẩu sang Trung Quốc được kỳ vọng sẽ tiếp tục tăng cao trong thời gian tới.